موضع احتمالی هند در برابر تحریم‌ها علیه ایران

هفته‌نامه "نیوزویک"، چاپ نیویورک، در آخرین شماره خود (۱۶ اوت) مقاله‌ای دارد به قلم جرمی کان، گزارشگر این هفته‌نامه در دهلی نو. در مقاله این پرسش مطرح می‌شود که «چرا هند به ایران چنین التفات نشان می‌دهد». گزارشگر "نیوزویک" در ابتدا به ترکیه و برزیل اشاره می‌کند که کوشیدند نقش میانجی میان غرب و ایران را بازی کنند و آنها را بر سر میز مذاکره درباره برنامه اتمی ایران بکشانند؛ دو کشوری که رأی منفی به برقراری تحریم‌های جدید علیه ایران دادند.

جرمی کان می‌نویسد، هم اکنون این پرسش به گوش می‌رسد که آیا سیاست هند در این میان چه خواهد بود. نویسنده نظری می‌افکند به واکنش هند پس از امضای تحریم‌های جدید یک‌جانبه توسط باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا. دیپلمات عالی‌رتبه هندی، نیروپاما رائو، به این تحریم‌ها انتقاد کرده و می‌گوید: «چنین اقداماتی تاثیری مستقیم و نامطلوب بر شرکت‌های هندی و از آن مهم‌تر بر امنیت حوزه تامین انرژی و تلاش برای پاسخگویی به نیازهای مردم‌مان دارد.»

"نیوزویک" می‌نویسد، هند از حق ایران برای استفاده از انرژی اتمی در عرصه غیرنظامی حمایت می‌کند و به‌طور رسمی گفته است که تحریم را راه درستی برای مجاب کردن ایران به دست کشیدن از برنامه هسته‌ای نظامی نمی‌داند، بلکه معتقد به لزوم انجام مذاکره میان ایران و غرب است.

انگیزه‌های هند برای داشتن روابط نزدیک با ایران

نویسنده "نیوزویک" به روابط نزدیک ایران و هند در طول تاریخ اشاره کرده، سپس دو دلیل اساسی تلاش هند برای داشتن روابط نزدیک با ایران در سال‌های اخیر را شرح می‌دهد.

وی دلیل نخست را در این می‌بیند که ایران حدود ۱۵ درصد نفت مورد احتیاج هند را تامین می‌کند. وی می‌نویسد، شرکت ملی نفت هند میزان نفتی را که از ایران وارد می‌کند در سال گذشته سه برابر کرده است. هند در ضمن درصدد خرید گاز ایران است و در زمینه گسترش میدان گازی ایران و امکانات بندر چاه‌بهار، نزدیک‌ترین نقطه برای انتقال نفت و گاز از ایران به هند، سرمایه‌گذاری کلانی کرده است.

دلیل دوم، به گفته جرمی کان، این است که هند در ایران شریکی بالقوه برای "حل مسئله افغانستان" می‌بیند: این احتمال افزایش یافته که نیروهای ناتو بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آنکه طالبان را در افغانستان شکست داده باشند، از این کشور خارج شوند و هند می‌خواهد جلوی وابستگی افغانستان به پاکستان را بگیرد. حین جنگ داخلی افغانستان ایران از گروه قومی شیعه‌مذهب هزاره در برابر طالبان پشتون و سنی‌مذهب پشتیبانی می‌کرد که مورد حمایت پاکستان بودند. در آن میان هند حامی اقوام ازبک و تاجیک بود.

در ادامه مقاله "نیوزویک" می‌خوانیم که هند ممکن است بخواهد اتحادی میان گروه‌های غیرپشتون در افغانستان به‌وجود آورد تا مانع تحقق طرح‌های پاکستان در مورد افغانستان شود و برای این کار به کمک ایران نیاز دارد. هند خواهان روابط خوب با ایران است تا بتواند مواد و وسایل لازم برای این کار را از طریق ایران به اقغانستان بفرستد، چون پاکستان اجازه این کار را به هند نمی‌دهد.

موانع روابط نزدیک میان هند و ایران

با این همه، به نوشته "نیوزویک"، برنامه اتمی ایران مانع برقراری چنین روابط نزدیکی با ایران بوده، چون هند به خاطر روابطش با غرب تا کنون دو بار علیه ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رای داده است. وزیر امور خارجه هند قول داده است که هند از همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران تبعیت خواهد کرد، اگر چه بخشی از این تحریم‌ها متوجه شرکتی خواهد بود که از ۳۵ سال پیش مواد خام نفتی را به هند منتقل می‌کند. به نوشته "نیوزویک"، اگر این شرکت و چند شرکت دیگر به معاملات خود با ایران ادامه دهند، از راهیابی به بازار مالی بین‌المللی محروم خواهند شد.

"نیوزویک" در ادامه می‌نویسد، محتمل است که هند زیر فشار آمریکا و اتحادیه اروپا تسلیم شود، چون این کشور در پی کسب اعتبار به عنوان قدرتی جهانی است و در سال ۲۰۰۵ با تاییدی که از آمریکا، به عنوان قدرتی مجاز برای داشتن سلاح‌های اتمی، گرفت، تا حدی این اعتبار را به دست آورده است؛ هند نمی‌خواهد این منزلت را به‌خاطر حمایت از ایران از دست بدهد.

KG/BB