علل شیوع اعتیاد به مواد مخدر در میان ایرانیان، از نگاه اکونومیست
۱۳۹۲ مرداد ۲۶, شنبه
گرایش به مواد مخدر و اعتیاد در ایران در سال‌های اخیر سیری اکیدا صعودی در پیش گرفته است. حتی آمار رسمی جمهوری اسلامی که معمولا چندان قابل اتکا و موثق نیست، نشان می‌دهد که ایران از حیث تعداد معتادان به مواد مخدر در منطقه پیش‌تاز است.
بر اساس آمار رسمی، بیش از دو میلیون نفر از شهروندان ایرانی به گونه‌های مختلفی از مواد مخدر اعتیاد دارند، در حالی که آمارهای غیررسمی حاکی از آن است که تعداد واقعی معتادان رقمی بسیار بزرگ‌تر است. با این همه، حتی با همان رقم دو میلیونی هم در تناسب با جمعیت، می‌توان گفت که ایران از این نظر در جهان رکورددار است.
مجله اکونومیست، در گزارشی پیرامون بحران اعتیاد در ایران، مجاورت با افغانستان و ممنوعیت رسمی مصرف الکل در این کشور را از جمله علل اصلی شیوع اعتیاد در ایران خوانده است.
گزارشگر اکونومیست در تهران می‌گوید ایران بزرگ‌ترین مصرف‌کننده تریاک افغانستان است و تریاک و مشتقاتش در این کشور به طور عجیبی ارزان و در دسترس‌اند: «نرخ بیکاری ۲۸ درصدی در ایران و تورم ۴۲ درصدی» و بحران‌های اقتصادی دیگری که کشور با آن دست به گریبان است، از دیگر عواملی است که گرایش به اعتیاد را تشدید می‌کند.
به گزارش اکونومیست، کراک، از مشتقات هروئین که بیشتر از هر جای دیگر در جهان در ایران مصرف می‌شود و «تمام‌کننده»اش می‌خوانند، به شدت اعتیادآور است و در ایران بسیار ارزان در دسترس همه است. میزان اعتیاد به کراک در مناطق فقیرنشین شهرهای بزرگ ایران بسیار بالاتر است.
بر اساس این گزارش، شیشه، از دیگر مواد مخدر پرمصرف در ایران است که به شدت مورد اقبال طیف گسترده‌ای از جوانان ایرانی قرار گرفته است؛ از کم‌درآمد تا طبقه متوسط و البته زنانی که در اقدامی هراس‌آور از آن برای کاهش وزن استفاده می‌کنند. گزارشگر اکونومیست می‌گوید روش‌های تولید این مواد مخدر خطرناک در ایران، با رقمی معادل ۷۰ تا ۱۰۰ دلار خرید و فروش می‌شود.
در گزارش اکونومیست همچنین به موانعی اشاره شده که بر سر راه ترک و بازپروری معتادان وجود دارد؛ تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران این برنامه‌ها را به شدت کند کرده و به طور غیرمستقیم به گسترش اعتیاد در ایران کمک کرده است.
با این حال، در انتهای گزارش اکونومیست گفته شده که ایران از روش‌های مدرنی برای حل‌وفصل بحران اعتیاد بهره می‌گیرد و کلینیک‌های متادون و خیریه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد ترک اعتیاد، در این زمینه تاثیرگذارند. گذشته از این، مجازات سنگینی در انتظار قاچاقچیان مواد مخدر است و صدها نفر از آنها در سال‌های اخیر اعدام شده‌اند، اگرچه از دیگر سو هزاران نیروی امنیتی هم در درگیری با باندهای قاچاق مواد مخدر کشته شده‌اند.
از نگاه اکونومیست، اگر حسن روحانی بتواند به وعده‌های خود در زمینه کاهش نرخ بیکاری و تورم جامه عمل بپوشاند، و ایران با سازش با جامعه جهانی از فشارهای اقتصادی بین‌المللی بکاهد، شاید دولت جدید بتواند از افتادن نسل جدیدی از ایرانیان به دام اعتیاد جلوگیری کند.