سرنوشت خط لوله آزادی در واشنگتن رقم می‌خورد یا تهران؟
۱۳۸۸ خرداد ۶, چهارشنبه
خط لوله ۲۵۰۰ کیلومتری گاز صلح، در صورت احداث، تا ۵ سال دیگر سالانه ۲۲ میلیارد مترمکعب از ذخائر گاز میدان پارس جنوبی را از طریق پاکستان به هندوستان و از آنجا به کشورهای جنوب شرقی آسیا خواهد رساند. هزینه احداث خط لوله ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
نخستین تلاش‌ها برای ایجاد خط لوله صلح، در میانه دهه نود میلادی آغاز شد. اندکی بعد (۱۹۹۷)، دولت بیل‌کلینتون قانونی را تصویب کرد که بیش از ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز ایران را مشمول مجازات می‌دانست.
انصراف هندوستان
ایران و هندوستان، در آغاز دومین دوران ریاست‌جمهوری جرج بوش، بار دیگر رایزنی‌هائی را برای اجرائی کردن طرح خط لوله صلح آغاز کردند، اما جرج بوش توانست با رفع تحریم اتمی سی ساله هندوستان و تامین نیازهای این کشور، مانع از همکاری هند و ایران شود. تا پیش از رفع تحریم، هند، استفاده از منابع گاز ایران را تنها راه تامین انرژی مورد نیاز خود می‌دانست.
در جریان مذاکرات مربوط به خط لوله صلح، پاکستان، به عنوان کشور مسیر عبور آن، خواستار دریافت حق ترانزیت شد و این امر سال گذشته هند را برای انصراف از همکاری مصمم‌تر کرد. اما به گزارش روزنامه هندلزبلات، در پیش‌قرارداد اخیر قید شده است که هند هروقت بخواهد می‌تواند به طرح خط لوله صلح بازگردد. علاوه بر این، پاکستان، خود خریدار گاز ایران خواهد بود.
زرداری و پیام محرمانه واشنگتن
پاکستان یکی از متحدان اصلی آمریکا است و از پشتیبانی مالی بزرگ این کشور بهره می‌برد. به این دلیل، نهائی شدن قرارداد مقدماتی فعلی میان تهران و اسلام آباد، بدون موافقت واشنگتن دشوار خواهد بود. موافقت واشنگتن نیز، بستگی به مناسبات میان ایران و آمریکا دارد که با توجه به گزارش‌های ضد و نقیض، همچنان در پرده ابهام است.
روزنامه الوطن (چاپ عربستان سعودی) پس از دیدار روسای‌جمهوری ایران، پاکستان و افغانستان ادعا کرد که آصف‌علی زرداری رئیس‌جمهور پاکستان حامل پیام محرمانه واشنگتن برای رهبران ایران بوده است. الوطن به نقل از "منابع ایرانی" نوشت: «زرداری به مقامات ایرانی گفته است که آمریکا سرگرم بررسی امکان ورود ایران به یک اتحاد امنیتی مشترک با افغانستان و پاکستان به منظور مبارزه مشترک با طالبان است».
محور شرارت یا محور مبارزه با شرارت؟
همزمان با دیدار سه رئیس‌جمهور، خبرگزاری فارس به نقل از رنگین‌دادفر سپنتا وزیر‌خارجه افغانستان نوشت: «آینده منطقه در گرو نزدیکی و همکاری ایران، پاکستان و افغانستان است» سپنتا افزود: «افغانستان متعهد و مصمم است که مثلت ایران، افغانستان و پاکستان، هرچه بیشتر تقویت شود».
برپایه گزارش هندلزبلات، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، همکاری تنگاتنگ سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان را، هم در عرصه مبارزه مشترک با طالبان و القاعده و هم در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر، ضروری می‌دانند. اخیرا "فولکر اشتانتسل" مدیر سیاسی وزارت امورخارجه آلمان به تهران سفر کرد. هدف وی مذاکره بر سر جلوگیری از عبور مواد مخدر افغانستان از خاک ایران بود.
بحران هنوز باقی است
در کنار گزارش‌های مربوط به احتمال ایجاد جبهه مشترک ضد ترور و قاچاق، گزارش‌های دیگر از تداوم بحران میان ایران و آمریکا خبر می‌دهند. از جمله خبرگزاری رویترز از تهران نوشت که احمدی نژاد در دیدار با روسای‌جمهور دو کشور همسایه، نقش نیروهای آمریکا و متحدانش در منطقه را مخرب و متضاد با فرهنگ منطقه قلمداد کرده است. نشریه "دی‌پرسه" اتریش نیز با اشاره به واکنش احمدی‌نژاد در برابر تازه‌ترین پیشنهاد جهان غرب نوشت: «پیشنهاد غرب این بود که در برابر تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم، از تحریم‌های تازه علیه ایران خودداری کند. اما احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور ایران گفت که ایران بحث اتم را تمام شده می‌داند. با این همه برای مذاکره با اعضای شورای امنیت و آلمان بر سر حل مشکلات عمومی آماده است». احمدی نژاد، همزمان باراک اوباما را به یک مناظره پیرامون ریشه‌های مشکلات جهانی در مقر سازمان ملل متحد دعوت کرد.
ناوهای جنگی ایران در خلیج عدن
جمهوری اسلامی ایران، یک هفته پس از آزمایش موشک سجیل ۲ شش ناو جنگی خود را برای انجام یک رزمایش روانه خلیج عدن کرد. رسانه‌های غربی این حرکت را دندان نشان دادن به ایالات متحده آمریکا و متحدانش در منطقه تعبیر کردند. چند روز پیش از این رزمایش، نیکولا سارکوزی رئیس‌جمهور فرانسه پایگاه نظامی کشور خود را در امارات متحده عربی افتتاح کرده بود.
به گزارش خبرگزاری رویترز از واشنگتن، باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا در جریان سفر سوم ژوئن خود به عربستان سعودی، با ملک عبدالله پادشاه این کشور پیرامون برنامه‌اتمی ایران، صلح خاورمیانه و نبرد با تروریسم گفت‌وگو خواهد کرد. اوباما قرار است پس از دیدار با ملک عبدالله، به قاهره پرواز کند و در آنجا طی یک سخنرانی ویژه، به تبیین سیاست خود در برابر جهان اسلام بپردازد. رویترز نوشت: «پرزیدنت اوباما می‌کوشد از طریق اتحاد با کشورهای اسلامی میانه‌رو دولت ایران را برای توقف برنامه اتمی خود تحت فشار قرار دهد».
نویسنده: جواد طالعی
تحریریه: آذین حیدری‌نژاد