دور نهایی کشمکش بر سر همه‌پرسی استقلال کردستان عراق
۱۳۹۶ شهریور ۳۱, جمعه
خبرگزاری فرانسه روز جمعه (۲۲ سپتامبر/ ۳۱ شهریور) به نقل از یک مقام ارشد اقلیم کردستان در سلیمانیه گزارش داد که سردار قاسم سلیمانی، فرمانده واحد برون مرزی سپاه پاسداران (سپاه قدس) برای متقاعد کردن کردها و جلوگیری از برگزاری همه‌پرسی استقلال در این شهر به سر می‌برد.
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق از زمان اعلام قطعی بودن برگزاری همه‌پرسی استقلال در روز دوشنبه، ۲۵ سپتامبر، از همه طرف تحت شدیدترین فشارها قرار دارد. او که روز گذشته گفته بود همه‌پرسی در موعد مقرر برگزار می‌شود قصد دارد تصمیم نهایی در این مورد را روز شنبه در یک نشست خبری اعلام کند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
در کنار دولت مرکزی در بغداد، دو همسایه قدرتمند عراق، ایران و ترکیه نیز نسبت به برگزاری همه‌پرسی به رهبران اقلیم کردستان هشدار داده‌اند. مقام ارشد اقلیم کردستان در سلیمانیه به خبرگزاری فرانسه گفته است که فرمانده سپاه قدس به این شهر سفر کرده تا برای بار آخر درباره برگزاری همه‌پرسی به مقامات محلی و مسئولان ارشد کردستان عراق در اربیل هشدار دهد.
سلیمانی در سلیمانیه
به گفته‌ی این مقام اقلیم کردستان، قاسم سلیمانی ضمن فشار بر کردها برای مذاکره با بغداد، به دولت مرکزی نیز فشار می‌آورد که درباره خواسته‌های آنها از جمله در مورد بودجه، حقوق پیشمرگه‌ها و مناطق مورد مناقشه از خود نرمش نشان دهد.
دولت مرکزی عراق از حدود سه سال پیش و پس از بروز اختلاف بر سر نفت صادراتی از مناطق تحت کنترل اقلیم خودمختار کردستان، از واریز کردن سهم این منطقه از بودجه کل کشور خودداری می‌کند. این رقم حدود ۱۲ میلیارد دلار می‌شود که ۸۰ درصد کل بودجه اقلیم کردستان را تشکیل می‌دهد.
بیشتر بخوانید: بیانیه مشترک ایران، ترکیه و عراق علیه همه‌پرسی اقلیم کردستان
برخی ناظران معتقدند که پافشاری بر برگزاری رفراندوم اهرمی برای فشار بر دولت مرکزی عراق است تا از این طریق مسعود بارزانی بتواند از موضعی قدرتمندتر در باره مسائلی مانند بودجه و مناطق مورد مناقشه با بغداد وارد گفت‌وگو شود. بارزانی تلویحا این گمانه‌زنی را تائید کرده و بارها گفته که موافقت احتمالی اکثریت مردم با استقلال به معنای جدایی کردستان از عراق نخواهد بود.
در کنار مخالفت شدید همسایگان عراق و درخواست آمریکا برای به تعویق افتادن رفراندوم، شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در تازه‌ترین نشست خود با انتشار بیانیه‌ای نسبت به "تاثیرات بی‌ثبات کننده" همه‌پرسی استقلال کردستان ابراز نگرانی کرد.
نگرانی شورای امنیت
پانزده عضو شورای امنیت نیز مانند آمریکا، عراق، ترکیه و ایران هشدار داده‌اند که برگزاری رفراندوم استقلال عراق می‌تواند موفقیت‌های به دست آمده در نبرد علیه تروریست‌های "دولت اسلامی" (داعش سابق) را به مخاطره بیندازد.
در این میان ایران و ترکیه رهبران اقلیم کردستان را تهدید کرده‌اند که در صورت برگزاری همه‌پرسی دست به انجام "اقدام‌های متقابل" می‌زنند. نخست وزیر ترکیه، بینالی یلدیریم روز جمعه، ۳۱ شهریور تاکید کرد که آنکارا "هرگز" تغییر موقعیت کردها را نمی‌پذیرد؛ نه در عراق و نه در سوریه.
به گزارش رویترز نخست وزیر ترکیه برگزاری رفراندوم در کردستان عراق را موضوعی مرتبط با امنیت ملی کشور خود عنوان کرد و افزود که اگر همه‌پرسی برگزار شود آنکارا دست به "هر اقدامی که لازم باشد" می‌زند. او درباره اقدام‌های احتمالی ترکیه توضیح بیشتری نداد.
بیشتر بخوانید:عملیات شبه‌نظامیان شیعه عراق در آستانه همه‌پرسی کردستان
یکی از نگرانی‌ها ایران و ترکیه تاثیر استقلال احتمالی کردستان عراق بر اقلیت کرد در این دو کشور است. مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هفته گذشته با اشاره به تحولات کردستان عراق تهدید کرده بود که کشورش ابایی ندارد در صورت لزوم از برخورد قهرآمیز استفاده کند.
هشدار ایران و ترکیه
پس از مخالفت صریح رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای با همه‌پرسی استقلال کردستان عراق که در دیدار با نخست وزیر عراق حیدر عبادی انجام شد، سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران نیز در دیدار با مقامات ارشد ترکیه نسبت به برگزاری همه‌پرسی استقلال هشدار داد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز حدود ده روز پیش گفته است: «در شرایطی که عراق با تلاش و جانفشانی مردم این کشور اعم از عرب، کرد، ترکمن و... به مرحله پایانی پاک‌سازی خاک خود از لوث وجود تروریست‌های تکفیری نزدیک می‌شود، این اقدامات که وجاهت و اعتبار قانونی نیز ندارند به طور قطع اثرات ضد امنیتی بر منطقه، عراق و به ویژه اقلیم کردستان خواهد داشت.»
روز گذشته نیز وزیران امور خارجه ایران، ترکیه و عراق در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک پس از رایزنی درباره همه‌پرسی استقلال کردستان، در بیانیه‌ی مشترکی نسبت به پیامدهای برگزاری این رفراندوم و خطر بروز "مناقشات جدید" در منطقه هشدار دادند و با تصمیم مقامات اقلیم کردستان در برگزاری این همه‌پرسی مخالفت کردند.
به رغم این فشارها و مخالفت‌ها مسعود بارزانی روز جمعه، ۳۱ شهریور در جمع مردم اربیل بار دیگر بر برگزاری همه‌پرسی استقلال تاکید کرد و از آمادگی "برای پرداختن هر هزینه‌ای برای کسب آزادی" خبر داد.
بیشتر بخوانید:مخالفت نخست وزیر عراق با پیشنهاد بارزانی
مسعود بارزانی در واکنش به دعوت جامعه جهانی برای حل مناقشه با دولت مرکزی از طریق مذاکره تاکید کرد که حکومت خودمختار کردستان عراق آماده است پس از برگزاری رفراندوم درباره "همه چیز" از جمله مناطق مورد مناقشه، مرزها، نفت و گاز مذاکره کند.
با این همه رایزنی‌های آشکار و پنهان همچنان ادامه دارد و انتظار می‌رود مسعود بارزانی موضع نهایی دولت اقلیم کردستان عراق درباره همه‌پرسی ۲۵ سپتامبر را در نشست خبری روز شنبه (۲۳ سپتامبر/ ۱ مهر) اعلام کند.