خندیدن؛ فرایندی پیچیده برای مغز انسان
۱۳۹۲ اردیبهشت ۲۰, جمعه
خندیدن در مجموع در تعاملات اجتماعی ما وجهه‌ای مثبت دارد. اما این تنها ظاهر قضیه است، چرا که برخی خنده‌ها از روی محبت و همبستگی روی لبان ما نقش می‌بندند و برخی دیگر از روی تمسخر. تشخیص نوع خنده‌ها از هم، برای مغز مسئولیتی پیچیده است.
"دیرک ویلدگروبر" (Dirk Wildgruber)، پژوهشگر آلمانی از دانشگاه توبینگن می‌گوید: «خندیدن در تعاملات اجتماعی پیامی قوی است. هنگامی که کسی لبخندی محبت‌آمیز به شما می‌زند، شما احساس می‌کنید که از جانب او پذیرفته شده‌اید. در عوض هنگامی که قربانی خنده‌ای تمسخرآمیز می‌شوید، احساس طردشدگی به شما دست می‌دهد.»
چگونگی پردازش خنده در مغز
ویلدگروبر توانسته به همراه دیگر همکارانش ثابت کند که خنده‌ای که از روی شادمانی سر داده می‌شود و خنده‌ای که از روی نیش و کنایه است و همینطور خنده‌ی کسی که قلقلکش گرفته در مغز انسان به طور متفاوت مورد پردازش قرار می‌گیرند. پژوهشگران در مجله علمی PLoS One توضیح داده‌اند که مغز ما چگونه انواع خنده را مورد پردازش قرار می‌دهد.
در جریان این بررسی ویلدگروبر و تیم پژوهشی او برای داوطلبان انواع مختلف خنده را پخش کردند و همزمان فعالیت مغز هنگام پردازش این صداها را اندازه‌گیری کردند. آن‌ها متوجه شدند که هنگام شنیدن خنده کسی که قلقلکش گرفته است، بخش‌هایی از مغز فعال می‌شوند که مسئول پردازش پیام‌های صوتی پیچیده هستند. اما هنگام شنیدن خنده‌ی محبت‌آمیز و تمسخرآمیز بخش‌هایی در مغز فعال می‌شوند که مسئول تحلیل رفتار انسان‌های دیگر هستند.
ویلدگروبر می‌گوید: «پی بردن به این موضوع برای بیماران ما در روانپزشکی از اهمیت بالائی برخوردار است.» در مورد بسیاری از اختلالات روانی مانند اختلالات ترس، افسردگی و اسکیزوفرنی، بیماران در تشخیص و دریافت پیام‌های ارتباطی بدون کلام دچار مشکل می‌شوند. از این رو پژوهشگران قصد دارند در گام بعدی پردازش پیام‌های خنده را در مغز بیماران با ترس‌ها و اختلالات اجتماعی مورد بررسی قرار دارند.
خنده حیوانات
علاوه بر این، پژوهشگران دریافته‌اند که خندیدن تنها ویژه انسان‌ها نیست. میمون‌ها و موش‌ها نیز این توانائی را دارند. بررسی‌هایی که با کمک برنامه‌های کامپیوتری در این زمینه صورت گرفته نشان داده‌اند که صدای خنده در کودکان و نخستی‌سانان جوان به طور مشابهی پردازش می‌شود.
الکه سیمرمن (Elke Zimmermann) از بخش دامپزشکی دانشگاه هانوفر با توجه به نتیجه‌ی اینگونه بررسی‌ها احتمال می‌دهد که خندیدن حدود ۱۰ تا ۱۶ میلیون سال پیش بوجود آمده است، در زمانی که ریشه‌های انسان امروزی و انسان‌سانان به هم می‌رسد.