چه کسی بودجه بوکو حرام را تمویل می کند؟

یک افسر پولیس کامرون وضعیت شهر مورا را چنین شرح می دهد: «در مورا شمار نایجریایی ها و کامرونی هایی که از خشونت های بوکو حرام فرار کرده اند، بیش از حد زیاد است. پناهندگان درهمه جا هستند. در مکاتب، زیر درختان، در بازار».

در حال حاضر هزاران تن از مناطق مرزی بین نایجریا و کامرون از اعمال خشونت آمیز و وحشیانه گروه های تروریستی اسلامگرا در فرار اند. پناهندگان از این مناطق همچنان به نیجر و چاد نیز رسیده اند. به قول سازمان ملل متحد از آغاز ماه آگست تا حال 700 هزار نایجریایی از شهر های بورونو، یوب و اداماوا فرار کرده اند.

روابط بین اردو و بوکو حرام؟

با توجه به پیشروی های ارضی بوکو حرام و این واقعیت که حدود 220 دانش آموز دختر، که در ماه اپریل ربوده شده اند، هنوز در قید گروه بوکو حرام اند، شمار زیادی از نایجریایی ها شک دارند که اردوی مجهز شان واقعاً مایل و قادر به پایان بخشیدن حاکمیت ترور و خشونت باشد. همواره این سؤال واضح تر مطرح می گردد که اردو در چه پیوندی با گروه تروریستی قرار دارد. گفته می شود که ظاهراً اردو تجهیزات و مهمات جنگی مدرن را در اختیار دارد. گروه بوکوحرام در حال افزایش قدرت اش است. در سه ایالت از یکسال به این طرف حالت اضطرار بر قرار است، که امکان بیشتر کنترول این مناطق را برای اردو میسر می سازد. مسأله پول نیز نمی تواند مطرح باشد، زیرا دستگاه امنیتی نایجریا یک بودجه دفاعی بسیار بزرگ را در اختیار دارد.

از مدتی به این طرف تئوری توطئه در نایجریا حاکم گردیده است. سیاستمداران یکدیگر را با اتهامات متقابل مسئول اوضاع حاکم می خوانند. شتفان دیویس آسترالیایی در هفته گذشته آخرین زمینه را برای چنین اتهامات مساعد گردانید. او که کارمندان سابق شرکت نفت شِل و مشاور رئيس جمهور پیشین نایجریا بود، اینک پیشنهاد کرده است که می خواهد برای آزادی دختران دانش آموز از قید بوکو حرام میانجیگری کند.

در جستجوی مقصر

در حال حاضر شتفان دیویس در یک مصاحبه تلویزیونی اتهامات شدیدی کرده است. او گفته است که باید مانع حامیان بوکو، «از همه اولتر مودو شریف، شهردار سابق بورونو» گردید. او اضافه کرده است: «شریف در طول سال ها تمویل کننده بوده است. این مرد باید از صحنه خارج ساخته شود. او یکی از فاسد ترین شخصیت ها است». دیویس گفته است که او این اظهارات اش را با استناد به اطلاعات بدست آمده از فرماندهان ارشد بوکوحرام، ارائه کرده است.

اما مودو شریف در مصاحبه ای با دویچه وله هر گونه اتهام را رد کرده است: «این اتهامات بی پایه، نادرست و کاملا غلط اند». او اضافه کرده است: «چگونه می تواند یک آسترالیایی از این همه آگاهی داشته باشد که در مورد آن سازمان های امنیتی خود ما چیزی نمی دانند». شریف در ادامه گفت: «این بسیار روشن است که حکومت در پشت اظهارات دیویس قرار دارد».

هاینریش برگشتریسر روزنامه نگار و کارشناس نایجریا نیز معتقد است که اتهامات این آسترالیایی بی اساس است. او می گوید: «اگر چه شریف خود یکی از بنیادگذاران بوکو حرام است، قبل از اینکه این گروه اسلام گرا به یک گروه تروریستی تبدیل شود، اما پس از اینکه او دیگر به این گروه نیاز نداشت، توسط نیرو هایی امنیتی طرفداران بوکو حرام را از میان برداشت». به نظر برگشتریسر این ادعا که اینک همین شخص بوکو حرام را تمویل مالی می کند، بسیار ماجراجویانه به نظر می رسد.

بنابر این برگشتریسر نیز در مصاحبۀ این آسترالیایی یک مانور منحرف کننده را می یابد. او می گوید: «دیویس می خواهد حکومت را که میلی نداشت با مسأله بوکو حرام جدی برخورد کند، بی تقصیر بخواند». به گفتۀ وی هیچ کس در حکومت و یا در مقام های بالایی امنیتی در حال حاضر علاقه برای پایان دادن موفقیت آمیز مبارزه بر ضد ترور را ندارد، زیرا این برای شمار زیادی یک منبع پردرآمد به حساب می آید.

با وعده کمک های نظامی چه شده است؟

با این حال شتفان دیویس آسترالیایی سؤالی را مطرح می کند که بسیاری از نایجریایی هم دارند و آن اینکه: «کمک های نظامی را که کشورهای صنعتی وعده داده بودند، کجا شده است؟ ایالات متحده امریکا، بریتانیا و فرانسه برای حکومت نایجریا در نشست های بین المللی شان در پاریس و لندن در بهار سال روان میلادی کمک های نظامی را وعد دادند. این کمک ها شامل همکاری های نظامی در بخش های نظارت، تبادل اطلاعات، ارسال مشاوران نظامی و کارشناسان ضد تروریزم بود».

همچنان باوا عبداللهی وازی، تحلیلگر مسایل امنیتی از نایجریا در مصاحبه ای با دویچه وله شکایت کرده می گوید که تا حال از کمک های وعده شدۀ غرب چیزی به چشم نمی خورد. او یک ارتباط مستقیم بین وعده کمک های نظامی بین المللی و افزایش خشونت های بوکو حرام می بیند. به نظر او نیروهای خارجی خواستند توجه بین المللی را به شمال کشور معطوف سازند تا خود بتوانند راحت تر به چاه های نفت در دلتای نیجر دسترسی یابند.

شاید این هم یک تئوری توطئه دیگر باشد، که در نایجریا این سؤال را مطرح ساخته است که چگونه یک فرقه دهشت افگن محلی به یک گروه تروریستی نظامی قدرتمند تبدیل شده می تواند.