وضعیت مهاجران در مسیر بالقان؛ راه های جدید و خشونت پولیس

در اوائل ماه اپریل، پولیس یونان در نزدیکی تسالونیکی در شمال یونان از گاز اشک آور استفاده کرد تا نگذارد مهاجران به مرز این کشور با مقدونیه شمالی برسند.

هدف این مهاجران رسیدن به کشورهای اروپای مرکزی و غربی بود. تقریبا ۲۰۰۰ تن از آن ها به شایعاتی اعتماد کردند که در شبکه های اجتماعی نشر شده بود که گویا گذرگاه های مرزی به سوی مقدونیه شمالی و البانیا باز می شوند. آن ها به امید عبور از مرز به سوی شمال یونان به راه افتادند. بالاخره پس از سه روز آخرین گروه های مهاجران هم تسلیم شده و به سرپناه های شان بازگشتند. 

در یونان و منطقه بالقان غربی حدود ۷۰ هزار مهاجر ساکن هستند که بسیاری از آن ها می خواهند سفرشان را به سوی شمال اروپا ادامه دهند. اما بر سر راه آن ها موانع متعددی وجود دارد. مقدونیه شمالی و مجارستان سال ها پیش در مقابل مرزهای جنوبی شان سیم خاردار ایجاد کردند. 

بلغاریا به خاطر رویه سختگیرانه اش نسبت به مهاجران مشهور است. سازمان های حامی حقوق بشر و کمیسیون اتحادیه اروپا این کشور را متهم می کنند که در برخورد سخت اش با مهاجران از قانون تخطی کرده است. سیاست بلغاریا در قبال آوارگان باعث شد که در منطقه بالقان مسیرهای بدیل ایجاد شود.

یونان

بیشتر مهاجران سفرشان را به سوی کشورهای اروپای مرکزی و غربی کماکان از یونان آغاز می کنند. بنا بر اطلاعات سازمان بین المللی مهاجرت (آی او ام) که وابسته به ملل متحد است، در یونان حدود ۶۰ هزار مهاجر اقامت دارند.

این مهاجران در اقامتگاه ها یا در کمپ های آوارگان زندگی می کنند. سازمان های امدادگر از وضعیت پناهجویان در کمپ های جزایر یونان انتقاد کرده و می گویند که شمار آوارگان ساکن این کمپ ها به مراتب بیشتر از حد گنجایش شان است و ساکنان این کمپ ها به تشناب پاک یا آب آشامیدنی پاک دسترسی ندارند. 

از زمانی که در بهار سال ۲۰۱۶ میان اتحادیه اروپا و ترکیه توافقنامه ای بر سر نظارت بهتر از مرزهای آبی بسته شد، شمار مهاجرانی که از طریق بحیره مدیترانه خود را به یونان می رسانند، به وضوح کاهش یافته است. با این وجود به گفته آژانس حفاظت از مرزهای اتحادیه اروپا (فرانتکس) در سال گذشته ۳۴ هزار تن خود را به یونان رساندند و به گزارش (آی او ام) شمار آن ها تا به حال در سال روان به ۵۶۰۰ تن رسیده است.

به احتمال زیاد، با گرم تر شدن هوا، شمار انسان هایی که دست به این سفر خطرناک می زنند، افزایش خواهد یافت.

در سال ۲۰۱۸، ۱۷۴ تن طی این سفر جانشان را از دست دادند. در سال روان میلادی تا به حال دست کم ده ها تن طی این سفر خطرناک کشته شده اند. در اوائل همین ماه اپریل بود که آب سه جسد را به جزیره رودوس آورد.

بوسنیا هرزگوینا

از آن جایی که مهاجران بدون مجوز لازم اجازه عبور از مرز یونان با مقدونیه شمالی و مرز صربستان با مجارستان را ندارند، مسیر بدیلی از طریق البانیا و بوسنیا هرزگوینا به سوی کرواسیا ایجاد شده است.

به گزارش (آی او ام) در کشورهای بالقان غربی بیش از ۱۰ هزار مهاجر به سر می برند و حدود ۴ هزار تن از آن ها در بوسنیا هستند. این آمار ثابت می کند که مسیر مهاجرت به سوی شمال اروپا تغییر کرده است.

حکومت بوسنیا گفته است که انتظار افزایش مهاجرانی را دارد که در مسیر اتحادیه اروپا از این کشور عبور می کنند. دراگان مکتیچ، وزیر امنیت بوسنیا در مصاحبه با آژانس خبری فرانسه (ای اف پی) از «وخامت مشکل مهاجرت» سخن گفت و ادامه داد که اتحادیه اروپا در سال گذشته ۹ میلیون یورو برای اسکان پناهجویان در دسترس حکومت بوسنیا گذاشت.

مرز بلند و تا اندازه ای کوهستانی دو کشور بوسنیا و کرواسیا را از هم جداکرده است. سازمان عفو بین الملل از برخورد پولیس مرزی کرواسیا با مهاجرانی که سعی می کنند خود را از بوسنیا به کرواسیا برسانند، به شدت انتقاد کرده و گفته است که به این مهاجران اجازه ارائه تقاضای پناهندگی داده نمی شود و آن ها به بوسنیا پس فرستاده می شوند. 

در گزارشی که در ماه مارچ نشر شده، آمده است: «بسیاری شرح دادند که چگونه مورد لت و کوب و ارعاب قرار گرفته اند و این که پاسپورت و تیلفون های موبایل شان به سرقت رفته یا از بین برده شده است».  کرواسیا پیش از این اتهاماتی از این گونه را پیوسته رد کرده بود.

البانیا

در مسیر یونان تا بوسنیا کشور البانیا قرار دارد که یکی از فقیرترین کشورهای اروپا است. سالانه حدود ۲۰ هزار شهروند البانیا در کشورهای مختلف اتحادیه اروپا تقاضای پناهندگی می دهند. 

از زمانی که مسیر بدیل بالقان ایجاد شده است، شمار مهاجرانی که پولیس البانیا دستگیر می کند، به وضوح افزایش یافته است. به گزارش سازمان (آی او ام)، در سال ۲۰۱۸ شمار آن ها به ۳۴۰۰ تن افزایش یافت. این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ شمار مهاجرانی که توسط پولیس البانیا دستگیر شدند، به  ۷۵۰ تن می رسید.  

پیش از این در رسانه ها گزارش هایی دراین باره نشر شده بود که در البانیا یک کمپ پذیرش برای مهاجرانی ایجاد شده که در بحیره مدیترانه نجات داده شده اند. اما اصل قضیه این است که البانیا در اوائل سال روان با آژانس محافظت از مرزهای اروپا (فرانتکس) معاهده ای امضا کرد تا جلو مهاجرانی را که در مرز البانیا با یونان هستند و  اسناد لازم را به همراه ندارند، بگیرد. فرانتکس و مونته نگرو هم تصمیم مشابهی گرفته اند.

مقدونیه شمالی و بلغاریا

بخش مقدونیه شمالی دویچه وله گزارش می دهد، از زمانی که مقدونیه شمالی مرزش با یونان را به روی مهاجران بسته است، وضعیت در سرپناه های آوارگان کشور کماکان آرام است. بنا به گزارش (آی او ام) آن جا در حال حاضر ۳۵ مهاجر به سر می برند.

وزیر داخله بلغاریا گفت که کشورش به خاطر برخورد مهاجران و پولیس در یونان محافظت از مرزها را تقویت کرد. برخورد سخت بلغاریا علیه مهاجران تاثیر ارعاب آمیزی دارد. در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، در هر سال حدود ۲۰ هزار تن در بلغاریا تقاضای پناهندگی دادند. اما بنا بر آمار آژانس دولتی آوارگان، شمار آن ها در سال ۲۰۱۸ به فقط ۲۵۰۰ تن می رسید. 

دوریس پاندی/م. ا.

این تصاویر مربوط به سال ۲۰۱۷ است.