هراس از نفوذ سیاست خارجی ایران در منطقه

لورانت فابیوس وزیر خارجه فرانسه طی مصاحبه ای گفت که "نقاط مهم" در ارتباط با مذاکرات اتومی بازهم ناروشن هستند. باوجود آن پیشرفت هایی در این زمینه به دست آمده است.

محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز دیدگاه او را تایید کرده گفت که گروه مذاکرات در مورد بعضی از مسایل به توافق نزدیک شده اند، اما در مورد مسایل دیگر تا به حال اختلاف نظر هایی موجود است.

یک نماینده هیئت ایالات متحده امریکا که نامش ذکر نشده است، شک دارد که تا پایان ماه مارچ در این مورد به یک تحول دست یافت، قسمی که در آغاز از آن سخن می رفت؛ اما او اعلام کرد که هردو جانب تلاش می کنند که تا آن زمان مذاکرات به یک نتیجه برسد. این نماینده به خبرگزاری رویترز گفت: «ایران باید بعضی از تصامیم دشوار و اما ضروری را اتخاذ کند تا در برابر شرایطی که در رابطه با برنامه اتومی اش هنوز هم پابرجا اند، عمل کرده بتوانند."

اما در همین حال نگرانی هایی از جانب کشور های سنی منطقه و کشور های غرب در مورد اهداف سیاست خارجی ایران وجود دارد. آنها بازهم در این مورد بدگمان هستند که تهران می خواهد به عنوان قدرت جدید در خاور نزدیک موقف خود را تقویت کند.

"افزایش مشاورین در کشور"

یکی از این نگرانی ها از مدت ها به این سو در ارتباط با فعالیت های ایران در سوریه وجود دارد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در این کشور در کنار رژیم بشار الاسد علیه شورشیان می جنگد و همین طور هزاران مبارز حزب الله توسط ایران حمایت مالی می شوند.

نشانه های زیادی نیز موجود است که سربازان ایرانی در عراق می جنگند. محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در آغاز ماه مارچ در مصاحبه با "سی ان ان" توضیح داد که کشورش "هیچ نیرویی در خاک عراق" ندارد؛ اما او همزمان اعتراف کرد که کشورش دست کم غیر مستقیم در مبارزه علیه سازمان تروریستی "دولت اسلامی" سهیم است. او افزود: «ما همواره مشاورینی در کشور داشته ایم که از حکومت عراق و اردوی آن حمایت می کنند.»

اما همسایگان ایران و دولت ها غربی، فعالیت های ایران را در منطقه با نگرانی در نظر دارند. از یک طرف نیروی نظامی این کشور به عنوان کمک با ارزش در مبارزه علیه تروریست های "دولت اسلامی" تلقی می شود؛ اما این نیز روشن است که حمایت تهران از رژیم بشار الاسد، باعث بی ثباتی هرچه بیشتر سوریه شده است. اصلاً همین بی ثباتی توسعه نفوذ آن را در سوریه ممکن ساخته است.

این سوال نیز مطرح است که حضور ایران در عراق در دراز مدت، چه پیامد هایی خواهد داشت. جنرال مارتین دِمپسی فرمانده کل نیرو نظامی ایالات متحده امریکا فعالیت های ایران را در جنگ علیه "دولت اسلامی" مثبت ارزیابی کرده می گوید: «باوجود آن ممکن است به این وسیله مشکل ایجاد شود، در صورتی که این امر باعث جدایی [میان سنی ها و شیعه] در عراق گردد.»

ترس از قدرت طلبی

در سال های اخیر این هراس افزایش یافته است که مذهب شیعه در منطقه قوت خواهد گرفت. واقعیت امر نیز این است که ایران از رژیم اسد و حزب الله لبنان حمایت می کند. همین طور تهران شورشیان حوثی در یمن را مورد حمایت قرار می دهد که چند هفته پیش حکومت منتخب را مجبور به فرار کردند.

این سوال مطرح است که این حمایت ها به سنی های کشور های مذکور چه اهمیتی در پی خواهد داشت. به انزوا کشیدن سیاسی سنی ها که حکومت شیعی عراق در پیش گرفته بود، از جمله عواملی بود که دولت اسلامی شماری از ناراضی های سنی را به خود جلب کرد.

روزنامه عربی "الحیات" که از طرف یکی از شهزاده های عربستان سعودی تمویل می شود، در ارتباط به توافق در مورد برنامه اتومی ایران، نیز ابراز نگرانی کرده است. این روزنامه نوشته است: "دولت های حوزه خلیج بر این امر آگاه هستند که توافق میان ایالات متحده امریکا و ایران، فقط بر مسایل هسته ای تاثیر گذار نخواهد بود. این امر همزمان بلند پروازی های منطقه ای تهران را که سیاست حکومت اوباما آن را در این ارتباط نادیده می گیرد، تحکیم خواهد کرد. این امر به ایران جرات خواهد داد تا بازهم نفوذ خود را توسعه بدهد و بر جهان عرب در عراق، سوریه، یمن، لبنان و دیگر جا ها حاکمیت کند."

انتقاد مشابه را نیز کمیسیون روابط خارجی مجلس سنای امریکا در آغاز ماه مارچ اظهار کرد. مارکو روبیو سناتور جمهوری خواهان گفت: «هدف ایران این است که به بزرگترین قدرت در منطقه تبدیل شود.»