مصاحبه اختصاصی با وزیر خارجه آلمان

دویچه وله: آقای وزیر قرار است روز یک شنبه انتخابات ریاست جمهوری اوکرایین برگزار شود. آیا شما به چنین چیزی اطمینان دارید؟

اشتاین مایر: به هر صورت ما برای آن کار کرده ایم. وقتی که من می گویم ما، منظورم تنها آلمانی ها نیستند، بلکه با بسیاری از کشورهای دیگر یکجا کار کرده ایم. سازمان امنیت و همکاری اروپا نقش بزرگی داشته است تا این انتخابات را ممکن گرداند. من امیدوارم که اکثریت اوکرایینی ها – همچنان در شرق اوکرایین – این امکان را داشته باشند تا به انتخابات بروند. و من امیدوارم که در همین هفته باز یک میز مدور در دنیسک دایر گردد تا در آنجا نیز این تفاهم را به وجود آورد که فقط انتخابات می تواند مشروعیت را به وجود آورد. و سرانجام رئیس جمهوری انتخاب شود که در شرق این کشور نیز به رسمیت شناخته شود.

دویچه وله: آیا این (انتخابات) واقعاً می تواند یک نقطه عطف باشد؟

اشتاین مایر: من به هر صورت این را یک سوراخ سوزن (منفذ کوچک) می خوانم. ما در حال حاضر در موقعیتی قرار داریم که یک حکومت جدید و یک رهبری جدید در کیف داریم. آن ها از جانب پارلمان انتخاب شده اند. مشروعیت آن ها را شرق اوکرایین مورد سوال قرار داده است و ما همواره به منتقدان می گویم که: وقتی که شما انتقاد می کنید، باید علاقه مندی زیاد به آن داشته باشید که با انتخاب یک رئیس جمهور پروسه ایجاد مشروعیت جدید آغاز گردد تا سپس اقدامات بیشتری برای اصلاحات در قانون اساسی در صورت امکان در سال جاری به وجود آید و بعداً در جهت انتخابات پارلمانی پیشرفت صورت گرفته بتواند.

دویچه وله: آیا امکان تطبیق یک فکر که برای آن حتا واژه خط سرخ به کار برده می شود وجود دارد، یعنی امکان این وجود دارد که بازهم باید تهدید به وضع تعزیرات (علیه روسیه) صورت گیرد؟

اشتاین مایر: این را مسایل روزمره نشان می دهد. در حال حاضر من اصلاً روی آن فکر نمی کنم. من خود را روی این متمرکز ساخته ام که این انتخابات در روز یک شنبه ممکن گردد، و تا حد امکان شمار بیشتری در آن شرکت کنند. اما مشکلات حل نمی شوند، مسائلی دیگری پیش روی ما قرار می گیرند که شاید سیاسی باشند. چنانکه من آن را در رابطه با تدوین قانون اساسی جدید توصیف کرده ام. وقتی که در این مورد (قانون اساسی جدید) صحبت می شود شاید مناقشه پیدا شود که آینده حکومت این کشور به صورت غیر متمرکز سازماندهی شود. [یا این که] توازن قوا بین رئیس جمهور و حکومت در قانون اساسی آینده چگونه باشد. اما طبعاً هنوز چالش های بزرگی در قسمت باثبات گردانیدن اقتصادی این کشور وجود دارند که با تصویب یک قانون جدید ضد فساد، مبارزه علیه فساد شروع می شود. و آنچه از آن هم مهم تر می باشد، تشکیل یک اداره مستقل پیگرد (فساد) است که مقامات را به صورت مستقلانه مورد تحقیق قرار داده و وابستگی به حکومت نداشته و صرف توسط افرادی تشکیل شده باشد که هدف شان کمک به بهبود واقعی این دشواری ها در اوکرایین است. پس از آن می باید کمک های اقتصادی برسند و باید با سیاست بهتری به اجرا در آیند. و این ها همه برای خود اوکرایین چالش های بزرگی اند، همچنان برای جامعه بین المللی و همه آن هایی که علاقه مند ثبات دوباره اوکرایین می باشند.

دویچه وله: شما خود تان گفته اید که در هفته ها و ماه های گذشته هر روز 24 ساعت با این منازعه سروکار داشته اید. شما به اینجا و آنجا رفته اید. می توان به حیث شاهد عکس های تان را با هرکسی دید. شما همواره گپ زده اید. با وجود آن فشار چنان افزایش یافته است که یک منطق تقابل را دنبال می کرده است. گفته شده است که: ما باید بودجه دفاعی مان را افزایش دهیم، ما باید برای توازن قوا بکوشیم. شما با این مسائل چه نوع برخوردی دارید؟

اشتاین مایر: من جانبدار آنم که وسایلی را که واقعاً در دسترس ما هستند، سبک و سنگین کنیم. اما در سیاست خارجی و دیپلوماسی این اشتباه است که ما در مورد آن مبالغه کنیم. من معتقدم که هرگاه فرجام چنان باشد که ما واقعاً بتوانیم به رفع بحران اوکرایین موفق گردیم، در آن صورت نمی توان به سادگی به سال های هشتاد برگشت و گفت: با وجود مضیقه بودجه، بنا بر تجربه بحران اوکرایین ما قدری به تجهیز و تقویت نیروهای نظامی مان می پردازیم.

دویچه وله: آیا می توانیم به سال 2009 برگردیم؟ در وضعیت پیش از بحران؟

اشتاین مایر: نه، نمی توان به وضعیت گذشته برگشت. البته این چیزی است که من می خواهم بگویم. نه می توان به سال 2009 برگشت و نه به سال های 1980. دنیای ما دیگر عصر تقابل بلاک های نظامی نیست. و من خودم معتقدم که آن هایی که می خواهند جنگ سرد را به راه بیاندازند، می بینند که این ابزار دیگر کارگر نیستند. در صورتی که ما موفق به رفع بحران جاری اوکرایین بشویم، باید به مهندسی امنیتی اروپا دقیقاً توجه کنیم. و من به این باور هستم که این ها ایجاب پاسخ های بزرگ تر از آنچه را می کنند که ما در حال حاضر داریم.

دویچه وله: آیا این بدان معناست که اروپا بعد از حل احتمالی این بحران غیر از آنچه خواهد بود که امروز به نظر می رسد؟

اشتاین مایر: من نمی دانم که آیا کاملاً طور دیگری خواهد بود. اما به هرصورت ما شاید با ابزار جدیدی برای آن بکوشیم. همچنان آنچه نسل جدید در دهه اخیر تجربه کرده این است که صلح یک امر بدیهی و طبیعی است و در آینده نیز بدیهی و طبیعی می ماند.

دویچه وله :آیا سیاست خارجی آلمان یک بسته کامل ابزارهایش را به وجود آورده است؟

اشتاین مایر: من نمی دانم. طبعاً به این بسته ابزار چیزهایی نیز تعلق دارند که در حال حاضر اصلاً نمی خواهم. من به این نظر هستم که کسانی در بحران اوکرایین با پاسخ های نظامی بازی می کنند نه تنها کار غلطی می کنند که حتی من آن را غیرمسئولانه می یابم. و این بخشی از بسته ابزار است که من نمی خواهم در حال حاضر به نمایش بگذارم.

دویچه وله: بحث را کمی بزرگتر بسازیم. هدف سیاست خارجی آلمان چیست؟

اشتاین مایر: هدف سیاست خارجی آلمان این است که ما آن بخش مسئولیست ها را به عهده بگیرم که حمل کرده می توانیم. با توجه به بحث های جاری که من نه تنها در اینجا با مهمانان دولتی دارم بلکه در نهادهای بین المللی نیز دیده ایم، انتظارات از آلمان سال به سال بالا می رود. این مساله تا جایی به این نیز ارتباط دارد که ما از نظر اقتصادی نسبت به بسیاری کشورهای دیگر قوی می باشیم، به این ارتباط دارد که ما بر بحران خود غالب آمده ایم، در کشور خود آن را متوجه شده ایم، و به این نیز ارتباط دارد که آلمان سیاست خارجی نسبتاً متوازن را به نمایش می گذارد، با تحلیل باز علیه بحران ها اقدام می کند و به جای مانور در جاده بن بست، در تلاش یافتن راه حل است.

دویچه وله: خب، در خارج از آلمان دخالت بیشتر در قضایا انتظار می رود. و وقتی از آلمانی ها پرسیده شود، دو سوم آنها بیشتر خواهان بردباری و تحمل اند.

اشتاین مایر: بلی، ما قبلا این آزمایش را انجام داده ایم. ما از کارشناسان بین المللی پرسیده ایم که آنها از آلمان و سیاست خارجی ما چه انتظاراتی دارند؟ در واقع انتظارات زیادی مطرح می شود مثل این که آلمان باید در رهبری اروپا نقش بیشتری بگیرد. یا این که آلمان باید صدایش را رساتر بلند کند. یا این که آلمان باید در حل منازعه های جاری در جهان بیشتر سهم بگیرد. و این آشکارا با یک پرسش دیگر در تناقض قرار می گیرد و آن این که آلمان، مردم عام آلمان از سیاست خارجی چه انتظاراتی دارند؟ پاسخ این پرسش یک تصویر قابل توجه دیگر را ایجاد می کند. حدود 40 درصد می گویند که بلی، تعهد بیشتر [در حل منازعه های جهانی] می تواند ممکن و شاید ضروری باشد. اما اکثریت 60 درصدی ترجیح می دهند که آلمان مداخله نکند و از خود مقاومت نشان دهد.

دویچه وله: چگونه با این قضیه برخورد می کنید؟ آیا می شود سیاست خارجی را در مخالفت با نظر مردم خود تدوین کرد؟

اشتاین مایر: اصلا نه. اما فکر می کنم که در اینجا یک وظیفه آموزشی نیز نهفته است که ما باید مطرح کنیم. [در سیاست خارجی] هیچ چیزی متفاوت از آنچه ما در دیگر بخش های وظیفوی باید انجام دهیم، وجود ندارد. کارهای متقاعد کننده انجام دهیم و نشان دهیم که از یک طرف این چیزی است که از ما انتظار می رود و چیزی که ما می دهیم و احیاناً انجام داده می توانیم. و آنهایی که می گویند بهتر است [از مداخله در منازعه ها] خودداری کنیم، تلاش می کنیم آنها را متقاعد بسازیم که ما یک کشور هستیم که در مقایسه با بسیاری کشورهای دیگر قوی تر در جهان شبکه بندی شده است و آن هم نه تنها در بخش اقتصادی، بلکه در رفتارها و مردمی که گاهی اوقات یا موقتاً برای تحصیل در آلمان هستند. ما احتمالاً کشور شبکه یی در اروپا هستیم اگر در سطح جهان نباشیم. البته این تصور نیز وجود دارد که ما در یک جزیره زندگی می کنیم و کاری به دیگران نداریم؛ وجود چنین تصویری تا حدی واقعی است. در اینجاست که یک وظیفه به اصطلاح آگاهی دهی وجود دارد.

دویچه وله: آیا شانس این وجود دارد که گفته شود ما همه کارها را در ارتباط با اروپا انجام می دهیم؟

اشتاین مایر: ما تلاش می کنیم این کار را انجام دهیم. اگر آنها به حافظه خود رجوع کنند، من وقتی که با همتاهای خود لوران فابیوس [وزیر خارجه فرانسه] و رادوسلاو سکورسکی [وزیر خارجه پولند] در کیف بودم تا تلاش ها برای پایان دادن به درگیری ها در میدان کیف را شروع کنیم، ما برای منفعت اروپا وارد عمل شده بودیم. ما در مسیر به اصطلاح شورای اروپایی بودیم و می خواهیم که یک برداشت تازه از این بحث ها با خود بیاوریم... ما تلاش می کنیم که چیزی برای اروپا فراهم کرده بتوانیم؛ راه حل اروپایی برخلاف اروپا نه بلکه برای اروپا پیدا کنیم. و فکر می کنم این ارزشش را دارد.

دویچه وله: شما اعلام کرده اید که می خواهید سیاست خارجی آلمان را بررسی کنید و آن هم با این سوال شجاعانه که چی چیزی در سیاست خارجی آلمان اشتباه است؟ موفقیت این بررسی در چیست؟

اشتاین مایر: خب، در ابتدا این که اگر من حالا به این سوال جواب داده بتوانم، این بررسی که ما به آن "روند بازبینی" می گوییم، واقعاً منظور جدی نخواهد داشت. اما ما از شروع برنامه ها، تقاضای پاسخ های کتبی کردیم و من قبلاً تقاضای زیاد آلمانی ها از سیاست خارجی را می بینم. [تقاضاهایی] با این تذکرات که ما ممکن است اروپا را رهبری کنیم، یا نقش رهبری کننده در جهان بگیریم، یا باید نقش اقتصادی و سیاسی خود را ارزش متوازن بدهیم، این که ما بیشتر در رفت و آمد باشیم و همچنان مداخله نظامی در منازعه ها داشته باشیم. مطمیناً که آلمان از عهده همه این تقاضاها برآمده نمی تواند، اما ما خودمان میزان مسئولیت های خود را شاید جدیداً مشخص بسازیم. و من خواهان چنان سیاست خارجی برای آلمان هستم که با سهم گیری عمومی مردم تدوین شده باشد. باید ببینیم که چه اندازه در این راه موفق می شویم.

مصاحبه کننده: داگمر اینجل/ برگردان: رسول رحیم