شاخص ۲۰۱۷ آزادی مطبوعات: دموکراسی ها در خطرند

در این گزارش که روز چهارشنبه از سوی "خبرنگاران بدون مرز" منتشر شد، گفته شده که وضعیت آزادی مطبوعات در دو سوم کشورهای جهان بدتر شده است.

کریستف دلور، دبیر این سازمان گفته است: «حد و حدودی که دموکراسی در آن به اوج خاموشی می رسند، هشدار دهنده است. اگر آزادی رسانه های تامین نشود، بنابراین هیچ نوع آزادی دیگری نیز قابل تضمین نیست».

سازمان غیردولتی "خبرنگاران بدون مرز" که مقر آن در پاریس است، در نقش مشاور نیز با سازمان ملل متحد همکاری می کند. این سازمان وضعیت آزادی رسانه ها را در ۱۸۰ کشور جهان ارزیابی کرده و دریافته است که دموکراسی ها و همچنان دیکتاتوری ها، به طور فزاینده آزادی مطبوعات را محدود می کنند.

میشل ردیسک، مدیر اجرایی سازمان "خبرنگاران بدون مرز" می گوید که پژوهشگران دریافته اند که سیاستمداران بالارتبه از قدرت خود برای ضربه زدن به خبرنگاران استفاده می کنند.

یکی از نمونه های برجسته این مسئله، یوها زپیلا، نخست وزیر فنلند است که متهم است ۲۰ ایمیل به دفتر رسانه دولتی "وای. ال. ای" فرستاده است. او در این ایمیل ها از برنامه ای شکایت داشت که او را متهم می کرد اختلاف و بحران بر سر منافع دارد. در نتیجه شکایت نخست وزیر، ادامه برنامه توسط سردبیر آن متوقف شد.

در زلاند نو، قانونی ایجاد شده که به طور قابل توجهی قدرت سازمان های استخباراتی را علیه رسانه ها افزایش می دهد.

در کانادا نیر نهادهای دولتی خبرنگارانی را زیر نظر داشته اند که درباره تروریسم کار می کرده اند. شبیه این ماجرا در بریتانیا نیز رخ داده است که در آن قانون حفاظت از خبرنگاران تعمدا با نظارت سازمان های استخباراتی ناکارآمد شده است.

در ایالات متحده بارها به خاطر گزارش دادن اعتراضات به محکمه کشیده شده اند. سازمان "خبرنگاران بدون مرز" رئیس جمهور دونالد ترامپ را متهم می کند که "به طور سیستماتیک از رسانه ها شکایت می کند".

تغییرات در شاخص آزادی مطبوعات

در شاخص "خبرنگاران بدون مرز"، ناروی بیشترین آزادی مطبوعات را دارد و در بالای جدول است. در مقابل کوریای شمالی پایین ترین رتبه را از اریتره که یک دهه در این موقف بود، گرفته است. در این گزارش آمده است که "حتا گوش کردن به یک رادیوی خارجی ممکن است تا تبعید و حبس یک فرد به یک اردوگاه بانجامد".

چین و سوریه که مرگبارترین کشورها برای خبرنگاران هستند، به همراه ترکمنستان پنج کشور پایین شاخص "آزادی مطبوعات" را تشکیل می دهند.

جایگاه ایتالیا نیز از رتبه ۲۵ به ۵۲ پایین آمده است. دلیل این مسئله تبرئه خبرنگارانی است که به دوسیه "واتیگان دو" را درباره کلیسای کاتولیک بررسی می کردند.

زلاند نو نیز هشت رتبه و کانادا چهار رتبه از جایگاه خود پایین آمده اند؛ این در حالی است که بریتانیا، امریکا و فنلند هر سه دو رتبه در شاخص "آزادی مطبوعات" پایین آمده اند. بیشترین افت را کشور نیکاراگوئه داشته که 17 درجه پایین آمده است.

آلمان که در سال ۲۰۱۶ به خاطر تهدید به مرگ خبرنگاران چهار رتبه پایین آمده بود، در سال روان نیز در همان رتبه باقی مانده است. کشورهای ناروی، سویدن، دنمارک، بلجیم، اتریش و استونیا نیز در مقام سابق خود هستند.

اما گزارش "خبرنگاران بدون مرز" دریافته است که خبرنگاران در آلمان در معرض حملات مکرر قرار دارند یا غالبا از سوی نهادهای تطبیق قانون و سرویس های استخباراتی مورد بازجویی قرار می گیرند. این سازمان همچنان از آلمان به خاطر قانون نگهداری معلومات افراد و قوانین ضد افشاگری انتقاد کرده است.

هفت رتبه پیش تر از ترکیه، روسیه ولادیمیر پوتین قرار دارد که همواره در پایین جدول است.

خاورمیانه و افریقا برای خبرنگاران خطرناک است

خاورمیانه و افریقا همچنان به عنوان خطرناکترین مناطق برای خبرنگاران باقی مانده اند. در بروندی، سازمان استخبارات چندین خبرنگار را دستگیر و زندانی کرده است. حملات این چنینی در اوگاندا نیز گزارش شده است. اما در نامیبیا و بوتسوانا، وضعیت آزادی رسانه ها نسبتا باثبات تر بوده است. در مقایسه، وضعیت آزادی رسانه ها در اریتره بهبود یافته است. این کشور به خبرنگاران خارجی اجازه داده است که تحت نظارت شدید از این کشور دیدن کنند.

جایگاه فیلیپین در شاخص "آزادی مطبوعات" یازده درجه بالاتر رفته است چون طی سال گذشته، شمار قتل خبرنگاران به طور قابل توجهی کاهش یافته است. در کلومبیا توافق با شورشیان "فارک" تاثیر مثبت بر بحران مسلحانه 52 ساله این کشور گذاشته است. برای اولین بار طی هفت سال گذشته، هیچ خبرنگاری حین وظیفه اش در این کشور کشته نشده است.

روسیه، مصر، ویتنام، چین، سوریه، ترکمنستان و کوریای شمالی در این شاخص وضعیت بدی در "آزادی مطبوعات" دارند.

دویچه وله / ع. ح.