روند رسیدگی درخواست پناهندگی در آلمان چگونه است؟

کسی که می خواهد به حیث پناهجو به آلمان بیاید، باید ابتدا به ادارات مرزی، پولیس و یا اداره دیگری یک درخواست پناهندگی تقدیم کند. پس از آن به یک کمپ برای اقامت فرستاده می شود. اینکه یک شخص به کدام کمپ و به این ترتیب به کدام ایالت فرستاده شود، طبق برنامه ای موسوم به "کلید کونیگ شتاین" تصمیم گرفته می شود. هدف این برنامه این است که پناهجویان در آلمان باید تا اندازه ای به طور منصفانه به همه 16 ایالت تقسیم شوند. هرقدر که جمعیت یک ایالت بیشتر باشد، همانقدر باید پناهجویان بیشتر را بپذیرد. به طور مثال 21 درصد پناهجویان به ایالت نورد راین وستفالن و شش درصد به براندنبورگ فرستاده می شوند. با اینهم این تخصیص برخی اوقات به این اساس صورت می گیرد که در کدام کمپ جای خالی وجود دارد و پناهنده از کدام کشور آمده است.

نخستین ایستگاه

پناهنده باید در گام نخست در نخستین کمپی سکونت گزیند که برایش اختصاص داده شده است. این کمپ در حقیقت محوطه ای است که اطراف آن سیم خاردار گرفته شده است و دارای پولیس، داکتر، کانتین و سالون های خواب می باشد. برای هر پناهجو یک مکان رهایشی حدود 6.5 متر مربع اختصاص داده شده است. در اینجا برای پناهجویان غذا، در بعض موارد البسه، واکسین و سایر کمک ها فراهم می شود. اطفال کمک های اضافی به دست می آورند تا بتوانند به مکتب بروند.

در اقامتگاه اولیه معلومات شخصی پناهجو، عکس و نشان انگشت او گرفته می شود. نشان انگشت به اداره جرایم فدرال فرستاده می شود و در بانک معلوماتی اروپایی مورد تحقیق قرار می گیرد تا معلوم شود که آیا در کدام کشور دیگری نیز درخواست پناهندگی داده است یا نه.

در هر کمپ اقامتگاه اولیه کارمندانی کار می کنند که مسئول امور پناهجویان در اداره فدرال برای مهاجرت و پناهندگی می باشند. این افراد در مورد دلایل فرار سوال می کنند، زیرا باید در هر درخواست پناهندگی سرنوشت شخصی هر فرد مطرح باشد. در مواردی که در ملاء عام استماع صورت نمی گیرد، پناهجو باید به صورت زبانی دلایل درخواست پناهندگی اش را بگوید و یک مترجم آن را ترجمه می کند. در چنین مصاحبه ای، بین هر دو طرف یعنی پناهجو و مقام ها یک پروتوکول وجود دارد. پس از آن در مورد پروسه ارزیابی درخواست پناهندگی تصمیم گرفته می شود. اگر در این جریان ثابت شود که این شخص قبلاً در کشور دیگری درخواست پناهندگی داده یا نشان انگشت اش ثبت شده است، تقاضای پناهندگی اش قبول نمی شود و پس به همان کشور فرستاده می شود.

ایستگاه دوم

اقامت در کمپ اولیه بعد از سه ماه پایان می یابد. پس از آن درخواست دهندگان مطابق به سهمیه ای که در یک سیستم کمپیوتری درج است، به نواحی ایالات مربوط تقسیم می شوند. غالباً پناهنده در آنجا در سرپناه های دستجمعی زندگی می کند که یا شخصی است و یا توسط انجمن های رفاهی اداره می شود. برخی ناحیه ها ساختمان های رهایشی را نیز در اختیار پناهندگان قرار می دهند. برخی پناهجویان خواهش می کنند به جایی برده شوند که قبلاً خویشاوندان شان زندگی می کنند. اما چنین تقاضایی صرف برای زن و شوهر و اطفال خرد سال مد نظر گرفته می شود.

از شروع سال بعد، پناهجو می تواند آزادانه در آلمان سفر کند. قبلاً به اصطلاح یک مکلفیت برای اقامت در یک منطقه خاص وجود داشت.

برخلاف کمپ اقامت اولیه که توسط ایالات تمویل می شد، این «اقامتگاه های وسطی» را باید ولسوالی ها و نواحی تمویل کنند. این مناطق یک مقدار پول بابت اقامت پناهجویان به دست می آورند. در این قسمت تفاوت زیادی وجود دارد، به طور مثال ایالت بایرن 100 درصد مخارج را می پردازد. سایر ایالات صرف 20 درصد را می پردازند.

بعد از آن پناهجو می تواند کار هم بکند. اما قاعدتاً یافتن کار چندان ساده نیست. پناهنده ای که کار نکند، حداکثر برای پانزده ماه 352 یورو دریافت می کند و مخارج اضافی برای کرایه خانه و تسخین او نیز پرداخته می شود. پس از آن نیز کمک های مالی وجود دارد، اما نواحی آن را نمی پردازند، بلکه مسئول آن حکومت فدرال یا مرکزی می باشد.

تصمیم نهایی

اساساً پروسه ارزیابی پناهندگی نباید از سه ماه بیشتر به درازا بکشد. اما به طور اوسط این رزیابی در حال حاضر طولانی تر می باشد و گاهی بیش از یک سال را در بر می گیرد. دلیل آن در ضمن سایر موارد افزایش شمار پناهجویان است.

در حال حاضر پناهجویان سوریایی و عراقی مستثنا می باشند. پناهندگی آن ها قاعدتاً در مدت کوتاهی به رسمیت شناخته می شود. همچنان برای پناهجویان از کشورهای به اصطلاح امن مانند صربستان و مقدونیه، چون کدام دلیل سیاسی برای پناهندگی شان وجود ندارد، باید ارزیابی در خواست آن ها کوتاه تر باشد و صرف «چند روز» را در بر می گیرد.

تصمیم در مورد درخواست پناهندگی همواره به صورت تحریری به اطلاع پناهجو رسانده می شود که همه دلایل آن تذکر داده می شود و در صورت لزوم به کمک حقوقی و ترجمه اشاره می شود. در صورتی که درخواست پناهندگی قبول شود، پناهنده یک قبولی اقامت سه ساله با حق مستفید شدن از کمک های عادی سوسیال به دست می آورد. پس از آن مجدداً ارزیابی صورت می گیرد.

اما موارد خاصی برای "حفاظت های یارانه یی" وجود دارند. به طور مثال کسی که در کشورش تهدید به شکنجه و مجازات مرگ می شود، به عنوان کسی شناخته می شود که «مستحق حمایت بین المللی» است و باید برای یک سال باشد و پس از آن مجدداً دوسیه اش ارزیابی می شود.

در صورتی که درخواست پناهندگی رد شود، پناهجو «واپس فرستاده» می شود. در سال گذشته در آلمان بیش از ده هزار چنین افرادی بوده اند که اکثریت شان واپس فرستاده شده اند. اما آنهایی که درخواست پناهندگی شان رد شده است می توانند در یک محکمه شکایت کنند و وکیل بگیرند.

در برخی موارد با وجودی که پناهجو رد می شود، اما در آلمان می ماند. این در صورتی است که او پاسپورت نداشته باشد و یا به دلیل جنگ داخلی امکان پرواز وجود نداشته باشد. در این صورت این فرد «تحمل» می شود. همچنان کسی که از شریک زندگی آلمانی یک طفل مشترک داشته باشد نباید به سادگی واپس فرستاده شود.

در برخی موارد یک پناهجو بعد از رد شدن بازهم درخواست تازه ارائه می کند. چنین درخواستی در صورتی مورد غور قرار داده می شود که وضع حقوقی تغییر کرده باشد. یعنی به طور مثال اوضاع در کشور اصلی پناهجو طور دیگری ارزیابی شود و یا سندی به دست آید که نشان بدهد پناهجو مورد تعقیب و پیگرد است و در ارزیابی اولش نتوانسته است چنین سندی را ارائه کند.