اصلاحات در عربستان سعودی؛ شهزاده حمایت جوانان را با خود دارد

از زمانی که ملک سلمان تاج سلطنت را در سال ۲۰۱۵ بر سر گذاشت، پسرش محمد همواره پر انرژی عمل کرده است. او به عنوان مثال با صدها تن از افرادی که متهم به فساد اقتصادی بودند، برخورد کرد؛ موضع تهاجمی و خشن علیه رقبای منطقوی از جمله کشورهای ایران، قطر و حوثی های یمن اتخاذ کرد و اصلاحات اقتصادی متنوعی را با نام "دورنمای ۲۰۳۰" روی دست گرفت.

با این حال، همه این سیاست های جدید مورد استقبال جامعه جهانی قرار نگرفته است؛ به ویژه در مسئله حمله ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی بر حوثی های یمن. اما در داخل کشور محمد بن سلمان توانسته است حمایت بسیاری از جوانان را به خود جلب کند. جوانان دو سوم نفوس عربستان سعودی را تشکیل می دهند و غالبا از مشکل بیکاری مزمن رنج می برند.

در دهه های اخیر، سلطان های عربستان سعودی هنگام قدرت گرفتن غالبا ۷۰ تا ۸۰ ساله بودند، اما در مقایسه با آن محمد بن سلمان ۳۲ ساله، چندین دهه از سلاطین سابق جوان تر است. او خود را صدای نسل جوان عربستان سعودی می خواند. او در مصاحبه ای در سال ۲۰۱۷ گفت: «من جوان هستم. هفتاد درصد شهروندان کشور ما هم جوان هستند». او در ادامه افزود: «ما نمی خواهیم تا عمر خود را در این گرداب که طی ۳۰ سال گذشته داشتیم، هدر بدهیم. ما می خواهیم تا به این دوره پایان بدهیم».

فاصله بین نسل ها در عربستان سعودی

کریستن دیوان، کارشناس "موسسه کشورهای عربی خلیج" در واشنگتن به دویچه وله گفت: «به روشنی فاصله ای بین نسل ها در عربستان سعودی وجود دارد که این مسئله در ظهور ولیعهد و برنامه های او دیده می شود». به گفته این کارشناس، ولیعهد و اصلاحات او "با نگرانی از سوی کسانی دیده می شود که پیش از این از روش های کهنه سود می بردند".

کاهش بهای نفت از سال ۲۰۱۴ تاکنون، باعث به وجود آمدن خلائی در بودجه عربستان سعودی شده است؛ بودجه ای که با آن بخش عمده هزینه های دولتی و سیستم رفاه آن تامین می گردد. در واکنش به کاهش بهای نفت، عربستان سعودی اصلاحات اقتصادی از جمله افزایش مالیه، کاهش سبسایدی یا برنامه های یارانه یی و خصوصی سازی را روی دست گرفته است. این کشور همچنان برنامه ضد فساد را به راه انداخته است که شخصا از سوی ولیعهد مدیریت می گردد. بر اساس این برنامه، صدها شخصیت برجسته در هتل ریتس کارلتون ریاض بازداشت شده اند. عربستان سعودی می گوید که توانسته است تاکنون حدود ۱۰۷ میلیارد دالر را از این افراد پس بگیرد.

این ابتکارات اقتصادی همزمان با اصلاحات اجتماعی همراه شده است. به عنوان مثال به زنان اجازه داده شده تا رانندگی کنند و سالون های تئاتر پس از چند دهه بازگشایی شده است.

نبیل سیفیان، یک دانشجوی عربستان سعودی نسبت به تاثیرات اصلاحات جدید بر نسل خودش خوشبین است. او به دویچه وله گفت: «بسیاری از مردم فکر می کنند که برای دورنمای درازمدت عربستان سعودی این گام ها خوب است. ما حالا کمی رنج خواهیم برد اما بهتر از آن است که همه در آینده رنج ببرند».

او افزود که اجازه رانندگی به زنان، "به آنها فرصت بیشتر می دهد تا وارد بازار کار شوند". پیش از این کسانی که می خواستند کار کنند مجبور بودند تا راننده استخدام کنند تا آنها را به محل کار ببرد.

آیا همه از اصلاحات سود خواهند برد؟

دیوان می گوید که سیاست های ولیعهد می تواند چالشی را فراروی جوانان قرار بدهد. او توضیح می دهد: «از آنجایی که حکومت می خواهد تا شغل های دولتی و برنامه های رفاه دولتی را کم کند، این جوانان عربستان هستند که بیش از همه متضرر می شوند چرا که آنها می خواهند وارد بازار کار شوند».

خانم دیوان گفت که وزیر تحصیلات اخیرا به او گفته است که می خواهند "شهریه گرفتن از دانشجویان را بررسی کنند".

شاید فاصله بین نسل ها به اندازه فاصله بین افراد تحصیلکرده و کم‌سواد در جامعه عربستان نباشد. دیوان می گوید: «سعودی های تحصیلکرده فرصت های اجتماعی و فرصت های اقتصادی جدید می یابند اما جوانانی که به بخش سکتور دولتی وابسته هستند با چالش های جدید روبرو می شوند». به گفته او، این در حالی است که افراد کمتر تحصیل کرده اکثریت نفوس عربستان را تشکیل می دهند.

با توجه به این که اصلاحات به سرعت پیش می روند، سیفیان می گوید: «آنچه ولیعهد انجام می دهد متفاوت است. بسیاری چیزها به سرعت اتفاق می افتند. انتظار نمی رود که این تغییرات به این سرعت انجام شوند. مردم به آن عادت ندارند».

دویچه وله / ع.ح.