از سفر جنجالی اردوغان به آلمان چه انتظاراتی وجود دارد؟

طیاره حامل رئیس جمهور ترکیه در میدان هوایی برلین پایتخت آلمان به زمین نشست. همین که رجب طیب اردوعان رئیس جمهور ترکیه سفرش به آلمان را روز پنجشنبه آغاز کرد، پیش از همه به دنبال این هدف می رود: «فائق آمدن بر روابط گذشته و گذشتن از این دوره». این چیزی است که خودش نیز در همین نزدیکی ها گفته است.

از چندین سال به این سو روابط ترکیه و آلمان رو به وخامت بوده است. اعمال محدودیت ترکیه در سفر سیاستمداران آلمانی به پایگاه هوایی انجرلیک، بازداشت شهروندان آلمانی در ترکیه و اتهامات اردوغان به آنان و اتهام زدن به حکومت آلمان مبنی بر پیش گرفتن "روش نازی ها" فقط چند نمونه از تنش هایی هستند که بین حکومت های دو کشور به میان آمده اند. هسته همه این مشکلات را خودکامگی رو به رشد در حکومت اردوغان تشکیل می دهد.

اما حالا ترکیه تلاش می کند دوباره به آلمان و اروپا نزدیک شود تا برلین در بروکسل رایزنی کند که این کشور پس از تنش با ایالات متحده امریکا دوباره با ثبات گردد. کشیدگی ها بین امریکا و ترکیه به خاطر تفاوت دیدگاه ها در بحران سوریه و بازداشت یک کشیش امریکایی در ترکیه آغاز شد و به وضع تحریم های امریکا انجامید.

همچنان برلین نیز مانند انقره علاقمند بهبود روابط می باشد. سفر دو روزه اردوغان به آلمان از ۲۷ تا ۲۹ سپتمبر می تواند گام ابتدایی در این زمینه باشد.

در کانال رسمی تلگرام دویچه وله دری عضو شوید

اما حکومت آلمان انتظار زیادی از این سفر رجب طیب اردوغان ندارد. یورگن هارت، سخنگوی سیاست خارجی از فراکسیون احزاب اتحادی دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی آلمان انتظارات خود از اردوغان را چنین بیان می کند: «او نشان دهد که به ارزش های اروپایی باور دارد، آزادی بیان و استقلال قضایی را محدود نمی کند».

بازگشت به روابط حسنه زمانی ممکن خواهد بود که به گفته وزارت خارجه آلمان، ترکیه پنج تبعه بازداشت شده آلمان را آزاد کند.

تحریم ضیافت

صبح روز جمعه قرار است که فرانک والتر اشتاین مایر رئیس جمهور آلمان از رجب طیب اردوغان با تشریفات نظامی در کاخ ریاست جمهوری بلوو در برلین استقبال کند. شب نیز در همین کاخ یک ضیافت دولتی ترتیب داده شده است، مسئله ای که در آلمان بحث برانگیز شده است.

شمار زیادی از سیاستمدارن بلدرتبه آلمانی گفته اند که در این ضیافت شام شرکت نمی کنند. سوین داگلدم از حزب چپ نیز یکی از آنان است. او به دویچه وله گفت: «اگر بحث گفتگو می بود، بسیار طبیعی اشتراک می کردم... نه اینکه پروتوکول شده از رئیس جمهوری پذیرایی و قدردانی شود که خبرنگاران را زندانی می کند، آلمانی ها را گروگان می گیرد و در واقعیت سیاستی مافیایی را در سیاست خارجی اش اعمال می کند». وی اضافه کرد: «این فرش سرخ انداختن و تشریفات نظامی دولتی برای وی را من واقعا غیرمنصفانه می دانم».

کریستین لیندر، رئیس حزب دموکرات های آزاد "اف دی پی" نیز گفت که این ضیافت را تحریم می کند. جم اوزدیمیر، سیاستمدار حزب سبزهای آلمان یکی از منتقدان سرسخت اردوغان در آلمان، می خواهد در این ضیافت شرکت کند. وی استدلال می کند: «اردوغان باید من را به عنوان کسی که از سیاست های ابتدایی اش انتقاد می کند، ببیند و تحملم کند».

 هارت سیاستمدار احزاب اتحاد مسیحیان به این باور است که با استقبال از اردوغان در کاخ ریاست جمهوری به ترکیه احترام گذاشته می شود، نه فرد اردوغان: «من فکر می کنم این صحیح است که چنین مراسمی برای اردوغان برگزار گردد. اردوغان یکی از همکاران مهم ما می باشد، به ویژه از لحاظ امنیتی و سیاست مهاجرت».

 انگلا مرکل صدراعظم آلمان قبلا اعلام کرده که در این ضیافت شام حضور نخواهد داشت، اما چنین چیزی غیرمعمول نیست، چراکه صدراعظم در موارد استثنایی به چنین مراسمی می رود. به هر حال مرکل در جریان سفر اردوغان به آلمان، دو بار با او ملاقات خواهد کرد.

اقتصاد ترکیه: «بزرگتر از فروپاشی»

وضعیت اقتصادی ترکیه یکی از مباحث اصلی سفر اردوغان به آلمان خواهد بود. رئيس جمهور ترکيه بر اين باور است که اقتصاد کشورش به اندازه کافی قدرتمند است تا بر بحران کنونی غلبه کند. اما یک ارز ضعیف، تورم قابل توجه و بیکاری بالا، وضعیت دیگری را از ترکیه به نمایش می گذارند.

کریستین باراکل، کارشناس امور ترکیه از بنیاد هاینریش بل به این باور است که آلمان نیز علاقمند بهبود اقتصادی ترکیه می باشد: «آنچه که ترکیه می خواهد، در عوض همکاری های امنیتی، مانند برخورد با جهادی هایی که از سوریه و عراق باز می گردد، یک رابطه بر اساس همکاری اقتصادی است... این احتمالا تنها نوع رابطه ای است که ما در حال حاضر با ترکیه می توانیم داشته باشیم».

هارت به این باور است که اگر اردوغان خواهان بهبود اقتصاد کشورش از طریق همکاری با آلمان است، باید این را تضمین کند که سرمایه گذاران آلمان در ترکیه خودشان را محفوظ احساس می کنند، نگران نباشند و حقوق بشری شان رعایت گردد.

مخالفان سیاسی ترکیه متردد هستند

با وجود چنین دیدگاه هایی، منتقدان اردوغان در ترکیه امید کمی دارند که دولت فدرال آلمان علاقمند رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در ترکیه باشد.

گارو پایلان، از حزب حامی کردهای ترکیه "اچ دی پی" در این زمینه گفت: «اردوغان از آلمان در حالی دیدن می کند و در حالی از وی پذیرایی می شود که به حقوق بشر پشت پا می زند. این همه چیز را نسبت به ترکیه عادی سازی می کند و ترکیه به عنوان کشوری ناقض حقوق بشر پذیرفتنی می شود».

 سخنرانی در مسجد "دیتیپ"

بیش از سه میلیون نفر با ریشه ترکی در آلمان زندگی می کنند. جامعه آلمانی-ترکی در آلمان به خاطر رجب طیب اردوغان عمیقاً تقسیم شده است. اگرچه ترک ها در آلمان در انتخابات قبلی دو سوم شان به وی رای دادند، اما شمار زیادی از مهاجران ترک علیه وی هستند و کردهای ترکیه نیز منتقد او می باشند. یکی از منتقدان بزرگ وی که ریشته ترکی دارد، جم اوزدیمیر در پارلمان آلمان می باشد.

اردوغان می خواهد سفرش به آلمان را در شهر کلن این کشور به پایان برساند. آنجا قرار است که وی مرکز اسلامی و مسجد "دیتیب" را افتتاح نموده و سخنرانی کند. این سازمان مذهبی که تحت کنترول دولت ترکیه می باشد، اخیرا چهره ای منفی از خود در جامعه آلمان نشان داده است.

سوین داگدلم، سیاستمدار حزب چپ ها سفر اردوغان را از ابتدا تا انتها فقط تلاش برای تبلیغات سیاسی می داند: «وی که در ترکیه محبوبیت اش را به خاطر سیاست داخلی از دست داده، دیگر نمی تواند خودش را به عنوان سیاستمداری محبوب و ناجی بزرگ مردم معرفی کند، اما حالا آلمان این زمینه را برایش فراهم می کند».

سردار سیدا/مارا بیرباخ/ر.ش