آیا واقعاً طالبان تغییر کرده اند؟

احمد رشید که آخرین کتاب اش را با عنوان «پاکستان در پرتگاه» نوشته، به این باور است که تشویق طالبان به مصالحه، می تواند زمینه خروج برنامه ریزی شده نیروهای بین المللی از افغانستان را مهیا بسازد، هرچند او تایید می کند که هدف نهایی این گروه، مبهم است.

سوال اساسی این است که آیا آمادگی طالبان به مذاکره به مفهوم تغییر کلی در این گروه است تا دست از شورشگری بردارند، یا این که تاکتیکی است تا خروج نیروهای خارجی را سرعت بخشند و بعد از آن، خود شان در میدان جنگ برتری حاصل کنند.

احمد رشید، یکی از تحلیلگرانی است که معتقد اند طالبان تغییر کرده اند، در یک سخنرانی در انستیتوت بروکینگز در واشنگتن گفت: «من معتقدم که طالبان تغییر کرده اند». او به گونه نمونه این تغییر طالبان، به این موارد اشاره می کند: طالبان از القاعده فاصله گرفته اند، مکتب ها را نمی سوزانند و دخترانی را که به مکتب می روند، هدف قرار نمی دهند. اما این مثال ها برای روستاییان افغانی که هنوز دختران خود را به مکتب فرستاده نمی توانند، عینیت ندارد.

به گفته احمد رشید، به نظر نمی رسد طالبان در تلاش کنترول کل افغانستان باشند. او برای این گفته اش، دو دلیل می آورد: نگرش کنترول بر کل افغانستان، طالبان را در سطح بین المللی بیشتر منزوی می کند و از سوی دیگر، طالبان برای حکومت کردن با کمبود منابع و پرسونل مواجه اند.

رشید می افزاید: «این که آنها از اشتراک در قدرت می خواهند، این که هدف آنها از اشتراک در قدرت چیست، ما نمی دانیم».

«طالبان تغییر نکرده اند»

اما ستیفن کوهن، تحلیلگر مسایل نظامی پاکستان در انستیتوت بروکینگز، خوشبینی احمد رشید در مورد مصالحه با طالبان را رد کرد. او گفت تغییری در ایدیولوژی افراطی طالبان ایجاد نشده است و این گروه همچنان در تلاش بی ثبات ساختن دولت افغانستان می باشد.

بروس ریدل، عضو انستیتوت بروکینگز و کارشناس پیشین کشورهای جنوب آسیا در سازمان استخبارات ایالات متحده امریکا (سی آی ای)، گفت که طالبان «ماشینی برای مذاکره نیستند، اما فکر می کنم که دارند تغییر می کنند». او به تمایل طالبان کنونی طالبان به گفتگو با امریکا نسبت به گذشته، به عنوان شاهد تغییر طالبان اشاره می کند.

«امریکا نمی تواند افغانستان را در وضعیت کنونی ترک کند»

احمد رشید به این باور است که ایالات متحده امریکا نباید سریعتر از زمان بندی سال 2014 نیروهای خود را در افغانستان کاهش دهد. او همزمان مدعی است که طالبان نسبت به گذشته تغییر کرده اند.

احمد رشید که با کتاب اش در مورد طالبان به شهرت رسید و به عنوان کارشناس مسایل طالبان ابراز نظر می کند، گفت: «ایالات متحده امریکا نمی تواند افغانستان را ترک کند و در عقب خود یک جنگ داخلی را به جا بگذارد».

احمد رشید افزود: «شما نمی توانید این کشور (افغانستان) را در وضعیت کنونی اش ترک کنید. شما باید این وضعیت را بهبود ببخشید، و این به مفهوم پایان دادن به جنگ است. حالا، شما تنها مردمی هستید که می توانید این کار را انجام بدهید».

احمد رشید یک روز پس از آن این سخنان را ایراد کرد که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا از گروه طالبان به خاطر به تعویق آوردن گفتگوهای صلح، به شدت انتقاد کرد. گزارش شده بود که این گفتگوها در قطر میان طالبان و ایالات متحده امریکا شروع شده است.

اداره بارک اوباما، رییس جمهور ایالات متحده امریکا امیدوار است که با کشانیدن طالبان به میز مذاکره و اشتراک برخی عناصر کلیدی این گروه در دولت افغانستان، وضعیت افغانستان بهبود یابد و زمینه خروج نیروهای بین المللی مساعد گردد.

طالبان پس از آن گفتگو با امریکایی ها را به تعویق در آوردند که روابط کابل و واشنگتن نیز تیره تر شد. زیرا کشتار افراد ملکی در قندهار توسط سرباز امریکایی و همچنان سوزاندن قرآنکریم در پایگاه نظامی بگرام، اعتراض مردم و حکومت افغانستان را برانگیخت.

در حال حاضر ایالات متحده امریکا حدود 90 هزار سرباز در افغانستان دارد و قرار است تا ماه سپتامبر امسال، شمار این نیروها به 68 هزار کاهش یابد. هنوز اداره بارک اوباما در مورد چگونگی خروج باقی مانده این نیروها تا سال 2014، تصمیمی را اعلام نکرده است.

در حالی که افکار عمومی در ایالات متحده امریکا خصوصا در میان هواداران دموکرات اوباما، خواستار تسریع روند خروج از افغانستان هستند، جنرال جان الین، فرمانده نیروهای امریکایی در کانگرس این کشور با کاهش زودهنگام نیروها از افغانستان مخالفت کرد. او گفت می خواهد حداقل تا آخر سال 2013 تا اندازه ای که می تواند شمار بیشتر نیروها را در افغانستان نگهدارد.

طالبان، تحت حمایت پاکستان یا بیزار از این کشور؟

به باور بروس ریدل، کلید اصلی واداشتن طالبان به مذاکره و رسیدن به یک راه حل سیاسی در افغانستان، توجه به منبع تمویلی اصلی این گروه، سازمان استخبارات نظامی پاکستان (آی اس آی) است. او گفت: «اگر (حمایت) "آی اس آی" نمی بود، طالبان زیاد قدرتمند نمی بودند».

اما احمد رشید به این باور است که طالبان «واقعاً از پاکستان رنجیده و بیزار اند». به گفته او، این گمان طالبان که پاکستان اهداف خود را در افغانستان دارد، تعامل میان حکومت پاکستان و طالبان را مشکل ساخته است.

براساس گفته های احمد رشید، ایالات متحده امریکا در گفتگو با طالبان از «آی اس آی» پیش دستی می کند، در حالی که هر دو کشور، برای انجام گفتگو با طالبان باید مشترکاً تلاش کنند تا این گروه را به پای میز مذاکره بکشانند.

عارف فرهمند (آی پی اس)

ویراستار: مبلغ