احمد رشید: پاکستان در لبه پرتگاه قرار گرفته است

این نویسنده پاکستانی تاکید می کند که مذاکرات صلح با طالبان برای استراتژی خروج امریکا از افغانستان جنبه حیاتی دارد. احمد رشید در کتاب تازه اش به نام « پاکستان درپرتگاه: آینده امریکا، پاکستان وافغانستان " ارزیابی های تکان دهنده و سهم انگیزی از اوضاع منطقه ای ارایه می نماید که از 30 سال پیش بدین سو درباره اش گزارش می دهد. این کتاب درهمین هفته در ایالات متحده امریکا انتشار یافته است.

این خبرنگار مقیم لاهور وبرندهء چندین جایزه مهم جهانی درپنجمین کتاب اش می گوید، از آن ترس دارد که پاکستان در آستانه ظهور فاجعه ای قرار داشته باشد. او حکومت پاکستان و اداره اوباما را متهم می کند که با چندین حادثه به شمول حمله ایالات متحده امریکا برای کشتن بن لادن، مناسبات شان را برهم زده اند.

احمد رشید که آثارش از جمله پرفروش ترین کتابها می باشد، دراین اثر جدید اش می گوید، وخامت یافتن مشکلات پاکستان اتکای این کشور بر کمکهای ایالات متحده امریکا، فقدان کنترول حکومت بر نظامیان و دستگاه استخبارات نظامی( آی اس آی) ریشه دارد. همچنین ناکامی پاکستان در حمایت از اقلیتها و استقرار ثبات در مناطقی که کنترول آنها را طالبان پاکستانی و سایر گروه های جنگجو دردست دارند نیز بر وخامت اوضاع شدت بخشیده است.

احمد رشید می گوید، در کشور پاکستان که دارای سلاح اتمی است، نظامیان اکنون به طور گسترده ای کنترول روابط خارجی و سیاست های امنیتی را در دست دارند. هرگاه این گروه های جنگجو کنترول بیشتری به عمل آورند به همان اندازه مشکلات بیشتری برای ایالات متحده امریکا ایجاد می شود.

این کتاب احمد رشید به دنبال آثار دیگرش مانند " طالبان" و " سقوط در انارشی" انتشار می یابد. کتابهای قبلی این خبرنگار و نویسنده پاکستانی به ده ها زبان ترجمه شده اند. او ضمن مصاحبه ای در مورد عنوان کتاب اش گفته است: «پاکستان همه ظرفیتهای بالقوه برای یک دولت ناکام شدن را دارد».

رشید 63 ساله که چندین بار تهدید به مرگ شده است و توسط مجله سیاست خارجی ( فارین پالیسی) ازجمله 100 متفکر ترین شخصیت جهان شناخته شده است، می گوید: «من بسیار احساس می کنم که نبود کنترول ونبود اقتدار دولت منجر به توسعه انارشی دربخشهای مختلف کشور می شود».

معامله با طالبان جنبه حیاتی دارد

احمد رشید مدعی است که اداره اوباما با بیرون گذاشتن پاکستان از مذاکرات صلح باطالبان، مذاکره نکردن با پاکستان در مورد جنگ ده ساله افغانستان واستراتژی بیرون رفتن از این کشور موجب دامن زدن به سوظن در پاکستان شده است. گسترش مناسبات با مراجع قدرتمند اقتصادی هندوستان که همسایه دارای قدرت اتمی پاکستان و رقیب منطقه ایی اش می باشد براین سوظن و بدگمانی افزوده است.

بالمقابل پاکستان تلاش کمتری برای برآوردن تقاضاهای ایالات متحده امریکا به خرج داده است . این تقاضا ها عبارت اند از نابود ساختن شورشیانی که ازپناهگاه های محفوظ دست به عمل می زنند، به شمول طالبان پاکستانی وشبکه حقانی که متحد طالبان می باشد ومسوول حملات در درون قلمرو افغانستان دانسته می شوند.

احمد رشید با توجه به این مواضع مختلف که از آغاز جنگ افغانستان بدینسو "معیار" روابط بین اسلام آباد و واشنگتن شده است، ازهردوجانب می خواهد تا این «درجازدگی را بشکنند».

اوگفته است:«درپاکستان می بایست آمادگی های بیشتر وجود داشته باشد تا مشخص شود که کی و زیرکدام شرایطی حاضراست پناهگاه های طالبان را ازمیان بردارد واز جانب ایالات متحده امریکا به اعتماد بیشتری جهت مذاکره با پاکستان در مورد برنامه خروج از افغانستان و طرح آینده اش، ضرورت است».

دوکشور پس از حادثه ماه نومبر که درآن براثر حمله هوایی ناتو 24 سرباز پاکستانی کشته شدند، به نقطه بحرانی در روابط شان رسیده اند. پاکستان راه اکمالاتی ناتو را برای افغانستان مسدود کرد وخواهان معذرت خواهی امریکا وتوقف حملات اش توسط هواپیماهای بدون سرنشین شد.

احمد رشید می گوید:«بین دوطرف بی اعتمادی شدید وجود دارد». او می افزاید:« مسلماً روابط دیگر هیچگاه به آن نقطه ی که بود، برنمی گردد. بدین معنا که پاکستان دست امریکا را تقریبا باز گذاشته بود که در قلمرواش هرچه می خواهد، بکند. این وضعیت هیچگاه تکرار نخواهد شد».

به گفته این خبرنگار پاکستانی مذاکرات صلح بین طالبان وایالات متحده امریکا باید سنگ بنای استراتژی خروج ایالات متحده امریکا از افغانستان باشد. احمد رشید ضمن اظهار این نکته می افزاید که پاکستان که از مدت های طولانی به رهبران طالبان پناه داده است، باید دراین مذاکرات شرکت داده شود. رشید گفته است: « مسئله کلیدی در رسیدن به یک راه حل سیاسی درافغانستان بعد از بیرون رفتن (نیروهای خارجی) صلح است. شما نمی خواهید که افغانستان را دریک حالت جنگ داخلی رها کنید».

شک وتردیدها درمورد مذاکرات صلح درحال تکوین، بین طالبان وایالات متحده امریکا در پی حادثه قرآن سوزی در پایگاه بگرام و قتل 17 فرد ملکی توسط یک سرباز امریکایی شدت یافت. طالبان با انتشار اعلامیه ای این مذاکرات با ایالات متحده امریکا را « غیرمنظم، گاه به گاه و مبهم» خواندند.

احمد رشید سیاست های ضد ونقیض اداره های اوباما و بوش را به شمول ده سال تاکید روی راه حل ازطریق جنگ، به جای پرداختن به مذاکرات دپلوماتیک انتقاد کرده است. رشید بدین نظر است که چنین موضعی افغانها وپاکستانیها را بیشتر به تندروی کشانده است.

احمد رشید می گوید، اوباما از ترس اینکه مبادا حمایت رای دهندگان را برای انتخاب مجددش به حیث رئیس جمهور در انتخابات ماه نومبر ازدست بدهد، درمورد استراتژی بیرون کشیدن نیروهای نظامی امریکایی از افغانستان تفصیل نمی دهد. نویسنده کتاب از این جهت به اوباما هشدار می دهد.

درعین زمان احمد رشید گفته است که نامزد انتخاباتی جمهوریخواهان برای ریاست جمهوری امریکا درمورد گفتگوهای صلح و بیرون کشییدن نیروها ازافغانستان «نسبت به اوباما درحالت آشفته تری قرار دارد. آنها نمی دانند چه سیاستی را دنبال کنند».

بسیاری براین نظراند که احمد رشید با همه توانمندی های انکارناپذیر و نام بلند آوازه ای که دارد بیشتر سیاست های عملی نظامیان پاکستان را توجیه و ترویج می کند. انتشار این کتاب هنگامی که بازار مبارزات انتخاباتی در ایالات متحده امریکا گرم است، وسیله فشاردیگری است بر اداره اوباما تا اعتماد از دست رفته به پاکستان را دوباره احیا کند و در مذاکرات صلح بر وزنه پاکستان بیافزاید.

رویترز / رسول رحیم

ویراستار: مهرنوش انتظاری