همکاری احتمالی غرب با اردوی رژیم سوریه

پس از حملات تروریستی در پاریس، لوران فابیوس وزیر خارجۀ فرانسه پیشنهاد کرد که مبارزه علیه گروه خود خواندۀ "دولت اسلامی" در مشارکت نظامی با قطعات سوریه به پیش برده شود. یعنی در مشارکت با آن سربازانی که در حال حاضر در جنگ داخلی سوریه در جناح رئیس جمهور بشار اسد قرار دارند و در برابر ملیشه های تروریست "دولت اسلامی" یا داعش و همچنان در برابر شورشیان معتدل، که از سوی غرب حمایت می شوند، می جنگند. اما چنین یک همکاری تنها در صورت انتقال سیاسی قدرت و بدون حاکمیت بشار اسد ممکن پنداشته می شود.

اورزولا فون دیر لاین وزیر دفاع آلمان فدرال در این طرح نکات زیاد مثبت می بیند. او به تلویزیون آلمانی "زید دی اف" گفت: "بخش هایی در اردوی سوریه وجود دارند که می توان آنها را در این مبارزه شریک ساخت". اما فون دیر لاین واضح نساخت که منظورش کدام بخش های اردوی سوریه است، و یا اینکه او تنها می خواسته است اظهار کند که منظورش اردوی حکومت اسد در وضعیت موجود آن نیست.

پس این همکار احتمالی چه کسی است؟ و وفاداری ها چه نقشی خواهد داشت، زمانی که جناح های مختلف در جنگ داخلی در برابر هم می جنگند و از سوی قدرت های مختلف، مثل روسیه و غرب حمایت می شوند، آیا آنها در آینده خواهند توانست در کنار هم در برابر یک دشمن مشترک مبارزه کنند؟

حکومت دیگری به عنوان فرمانده کل

مورییل آسیبورگ کارشناس امور خاور میانه در انجمن علوم و سیاست در برلین چنین یک همکاری را به مشکل قابل تصور می داند. او می گوید: "هدف این است که یک حکومت موقت و قابل اعتماد (مردم سوریه) ایجاد گردد که فرماندهی کل نیرو های نظامی را به عهده گیرد. در آن صورت قطعات نظامی خود را به رژیم کنونی نه، بلکه به حکومت جدید متعهد احساس خواهند کرد".

افزون بر آن ائتلاف بین المللی علیه "دولت اسلامی" بسیار بزرگ است. در این ائتلاف نه تنها کشور های غربی، بلکه بسیاری از کشور های عربی و همچنان روسیه، که در جنگ داخلی سوریه آشکارا از حکومت این کشور حمایت می کند، شامل اند. در این صورت اردوی سوریه مجبور نیست که به صورت کامل "جهت گیری" خود را تغییر بدهد.

آسیبورگ همچنان گفت: "طبعاً در حال حاضر به مشکل قابل تصور است که جناح های مختلفی که هم اکنون در جنگ داخلی در برابر هم می جنگند و حامیان مختلفی دارند، یکباره دست به هم بدهند و علیه یک نیروی سومی بجنگند".

پشتیبانی متزلزل

بسیاری از سربازان اردوی سوریه کاملاً داوطلبانه برای رژیم اسد نمی جنگند. خدمت سربازی در سوریه اجباری است و شماری زیادی در این اردو برای جنگ استخدام شده اند. تا حال عدۀ زیادی از خدمت سربازی فرار کرده اند. به اساس معلومات دیده بان حقوق بشر سوریه، که طرفدار مخالفان حکومت اسد است، تا حال حدود ۷۰ هزار سوریایی از خدمت در اردو فرار کرده اند. اما امکان ارزیابی مستقل در مورد این اظهارات تا حال وجود نداشته است.

شماری هم به مخالفان پیوسته اند. دلیل آن تلفات زیاد جانی در جنگ است. از آغاز این جنگ داخلی در مارچ ۲۰۱۱ تا حال تخمیناً بیشتر از ۸۰ هزار سرباز اردوی سوریه و ملیشه های متحد آن کشته شده اند. گفته می شود که در اردوی سوریه، که زمانی متشکل از ۳۰۰ هزار سرباز بود، حالا حدود ۱۸۰ هزار سرباز باقی مانده اند.

بی اعتمادی در میان اردو

رژیم اسد در حال حاضر اولتر از همه روی بخش علوی ها در اردو حساب می کند. علوی ها تقریباً ۱۲ درصد جمعیت سوریه را تشکیل می دهند. اما به قول مورییل آسیبورگ سهمیۀ این شاخۀ مذهبی در مقامات ارشد اردو بسیار بزرگ و نامتناسب است.

به گفتۀ آسیبورگ دلیل آن این است که علوی ها به دلایل تأریخی از نگاه اقتصادی محروم نگهداشته شده بودند و از همینرو برای آنها رسیدن به مقامات اردو پر اهمیت بوده است. از سوی دیگر رژیم علوی مذهب اسد نیز به آنها اولویت قایل شده است.

مورییل آسیبورگ می افزاید که "سطوح پایین" اردوی سوریه را برعکس بیشتر از همه سنی مذهب ها تشکیل می دهند: "این به معنای نقش تعلقات مذهبی است که نشان می دهد رژیم تنها به فرقۀ مذهبی خود اعتماد دارد، و از همین رو بخش اعظم نیروهای اردو اصلاً به این جنگ اعزام نمی شود".

به قول آسیبورگ بخش سنی مذهب اردوی سوریه تحت نظر و کنترول استخبارات نظامی قرار دارد.

گسترش حملات هوایی "نقش معکوس" دارد

یک سیستم پیچیده و مختل و نظارت متقابل نمی تواند نمایانگر اعتماد و وفاداری به هم باشد. معلوم نیست که سربازان شاخۀ علوی در یک ائتلاف احتمالی بین المللی در برابر گروه سنی مذهب "دولت اسلامی" چگونه خود را بسیج خواهند کرد. اما این واضح است که اردوی سوریه تا حال در جنگ علیه "دولت اسلامی"، مثلاً به تناسب کردها، زیاد نقش برازنده اختیار نکرده است.

بهتر شمرده می شود که در قدم نخست همه اقوام و مذاهب به صورت یکپارچه به دور یک حکومت جدید جمع شوند، به خصوص عرب های سنی مذهب، که حدود ۷۴ درصد جمعیت سوریه را تشکیل می دهند.

به گفتۀ آسیبورگ "در مبارزۀ مشترک علیه "دولت اسلامی" نه تنها جانب نظامی، بلکه جلب حمایت افراد ملکی نیز نقش تعیین کننده دارد. اما در حال حاضر چنین چیزی اصلاً صورت نمی گیرد". این کارشناس امور خاور میانه از یک "نقش معکوس" گسترش حملات هوایی علیه "دولت اسلامی" سخن می گوید، زیرا به نظر وی بیشتر از همه افراد ملکی از این حملات متضرر می شوند. آسیبورگ می افزاید که برای جلب افراد ملکی در مبارزه علیه گروه تروریستی "دولت اسلامی"، این استراتژی آنقدر خوب نیست.