هزینه ای که افغان ها به دلیل بلاتکلیفی کشور می پردازند
۱۳۹۳ اردیبهشت ۲۹, دوشنبه
همزمان با خروج نیروهای بین المللی و در آستانه دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، نگرانی های امنیتی رو به افزایش است و فعالیت های اقتصادی نیز در بسیاری مناطق افغانستان کاهش یافته است.
در پیش روی یک ساختمان 10 طبقه یی زیر کار در مرکز شهر کابل، صرفاً یک محافظ ایستاده است. این یکی از ده ها ساختمان زیر کار است که حتی یک کارگر در داخل آنها دیده نمی شوند.
حمید الله عمر، مدیر بازاریابی یک ساختمان متروکه 9 طبقه یی در منطقه اصلی بازار خرید کابل می گوید: «سرمایه گذاری در چنین شرایطی دیوانگی خواهد بود.»
تمویل کنندگان خارجی به دلیل ترس از بدتر شدن وضعیت امنیتی افغانستان را ترک می کنند و به این ترتیب حکومت افغانستان که هنوز به کمک های خارجی وابسته است، باید به تنهایی بتواند وجوه مالی اش را تامین کند.
دو کشور از کمک کنندگان بزرگ افغانستان، ایالات متحده امریکا و بریتانیا قبلا کمک های خود به افغانستان را به نصف کاهش داده اند. سازمان های امدادی بین المللی که برای کمک به افغان ها فعالیت می کنند، می گویند که کمک ها به سرعت کاهش می یابند. یک سازمان غیرانتفاعی امریکایی که 13 مکتب دخترانه با سه هزار شاگرد را تمویل می کند، می گوید که بیشتر از یک سال است معاش معلمین را نپرداخته است.
در برخی موارد قیمت املاک تا 50 درصد و کرایه ها حتی تا 75 درصد کاهش یافته است. سرمایه گذاران از تمویل پروژه های بازسازی دست کشیده اند. ارزش پول افغانی نیز کاهش یافته است. در اوایل سال 2013 هر دالر امریکایی با 52 افغانی تبادله می شد و حالا این نرخ به 57 افغانی رسیده است.
جان محمد زی، صاحب اداره املاک "نوی افغان درانی" می گوید: «خانه ای که سال گذشته به هشت هزار دالر امریکایی کرایه داده می شد، حالا به دو هزار دالر داده می شود.» او حتی به این نظر است که اگر موافقتنامه امنیتی امضا شود و انتخابات به صورت درست برگزار گردد، باز هم وضعیت بهتر نخواهد شد. خان افضل هیوادوال، معاون بانک مرکزی افغانستان به رویترز گفت: «سرمایه گذاری اکثراً به صورت موقتی متوقف شده است.»
سازمان های بین المللی پیش بینی کرده اند که رشد تولید ناخالص داخلی افغانستان از 14 درصد در سال 2012 به 3.5 درصد در سال جاری کاهش خواهد یافت. بانک جهانی گفته است که حالت بلاتکلیفی می تواند رشد اقتصادی افغانستان را در سال جاری صدمه بیشتر بزند.
سازمان تحقیقی "گروه بین المللی بحران" هفته گذشته در گزارشی گفت که شمار حملات شورشیان از شروع برنامه خروج نیروهای بین المللی افزایش یافته است. این سازمان پیش بینی کرده است که اگر کمک های خارجی افزایش نیابد، افغانستان آینده خونینی خواهد داشت.
نگرانی اصلی از اینجا ناشی می شود که افغانستان به موعد خروج نیروهای بین المللی در پایان امسال نزدیک می شود و موافقتنامه امنیتی دوجانبه میان کابل و واشنگتن که زمینه حضور شمار کمی از سربازان امریکایی را برای بعد از 2014 فراهم می سازد، هنوز به امضا نرسیده است.
عمر می گوید: «بلاتکلیفی در مورد سرنوشت موافقتنامه امنیتی و دور دوم انتخابات به همه کسب و کارها خسارت وارد کرده است. تنها در کار ما این گونه نیست، بلکه مردم در سراسر کشور در چنین بلاتکلیفی به سر می برند.»
هرچند دو نامزد دور دوم انتخابات افغانستان، داکتر عبدالله عبدالله و داکتر اشرف غنی احمد زی گفته اند که در صورت پیروزی در انتخابات موافقتنامه امنیتی با واشنگتن را به امضا می رسانند، اما تا نهایی شدن انتخابات افغانستان وقت زیادی باقی است.
محمد اسماعیل افضل، مدیر شرکت ساختمانی "ضیا شجاع" می گوید که فعالیت های این شرکت از شروع سال روان تا حالا 80 درصد کاهش یافته است. او می افزاید: «بسیاری تاجران قبلاً پول های خود را از افغانستان خارج کرده اند و تاجران باقی مانده نیز چنین خواهند کرد.» اتاق صنایع و تجارت افغانستان گفته است که سرمایه گذاری در مجموع نسبت به سال گذشته 40 درصد کاهش یافته است.
خارجی ها محتاط اند
معاون بانک مرکزی افغانستان می گوید که گفتگو با چهار بانک غربی که مایل به سرمایه گذاری در بازارهای افغانستان بودند، متوقف شده است. او افزود: «آنها مایل اند که اینجا بیایند، اما برای هر سرمایه گذار این مهم است که ببیند چه اتفاق می افتد.» بیشتر کسانی از این وضعیت آسیب می بینند که به کمک های خارجی وابسته بودند. حدود نصف جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی می کنند.
براساس آمار سازمان ملل متحد، کمک ها از 894 میلیون در سال 2011 به 508 میلیون در سال 2013 کاهش یافت و کمتر از یک پنجم 406 میلیون دالر کمک های بشری سازمان ملل متحد در سال جاری تا حالا تهیه شده است.