بانکداری در افغانستان پدیده جدید اما پر فراز و فرود

بانکداری جدید یکی از دست آوردهای ده سال گذشته در افغانستان به شمار میرود، امروزه داد وستد پولی درافغانستان از طریق سیستم بانکی انجام میشود، درحالیکه در نیم دهه قبل تمام معاملات وانتقالات پول به شکل حواله ها و روش های معمول بازاری صورت میگرفت.

هرچند با رکود کابل بانک در رقابت بازار آزاد تا حدی اعتماد مردم نسبت به بانک های خصوصی کاهش یافته است ولی با آنهم هنوز اکثر معاملات بزرگ از طریق بانک انجام میشود.

محمد عیسی تراب معاون بانک مرکزی افغانستان نظام بانکی جدید را دربهبود اوضاع اقتصادی کشور موثر توصیف کرده و آن را یک انکشاف مثبت میداند، وی میگوید:" سکتور بانکی افغانستان تقریبا با 700 تاسیسات بانکی دراکثر نقاط کشور خدمات بانکی را به به مردم واداره های دولتی عرضه میکنند. هم اکنون 17 بانک تجارتی ، 399 عرضه کننده خدمات پولی و 796 صراف تحت جواز بانک مرکزی فعالیت دارند."

به گفته وی شفافیت مالی، تسریع وتسهیل در انتقال پول و بلند رفتن عواید ملی از جمله تاثیرات مهم نظام بانکی جدید درافغانستان است. وی می افزاید: "معاملات از طریق نظام بانکی موجب شده است که کسی از پرداخت مالیه چشم پوشی ویا فرار کرده نتواند."

آقای تراب سیاست پولی افغانستان را که متصدی آن بانک مرکزی است مناسب تعریف کرده و افزایش عواید ملی را درانکشاف نظام بانکی میداند.

اخیرا بانک مرکزی افغانستان به منظور گسترش ونفوذ بانک ها در تمویل اموال تجارتی طرح تاسیس بندر خشکه را به همکاری وزارت های مالیه وتجارت پیگیری میکند.

معاون بانک مرکزی افغانستان میگوید: " بدون شک تاسیس این بنادر کارایی وشفافیت در عواید ناشی از تعرفه های گمرکی ، اموال وارداتی را به گونه چشم گیری بالا خواهد برد."

اما با این همه خیلی از مردم نظام بانکی افغانستان را با نظام بانکی جهانی ویا منطقه قابل مقایسه نمیداند.

احمد رشاد دانشجوی دانشگاه کابل میگوید: "فعلا بانک ها درافغانستان کار اول را نمیکنند، مثلا در تبادله پول، درنگهداری پول وهمچنان در مصرف پول بانک اختصاص یافته برای یک طبقه جامعه. من هنوز هم حساب بانکی ندارم چون من در معاملات نیاز به بانک ها ندارم و نمیخواهم با بانک هایی با اعتبار پایین سروکاری داشته باشم، زیرا اگر من معاش میگیرمپول نفد میگیرم واگر خرید کنم از طریق پول نقد انجام میدهم یعنی بانک ها هنوز درجامعه افغانستان موثریت خود را نتوانسته اند پیدا کنند واین به زمان نیاز دارد تا بانک ها درافغانستان پیشرفت کرده جزئی از سکتور رفاهی و اقتصادی کشور محسوب شوند."

بانک و بانکداری در افغانستان اگر چه پدیده ای جدید است اما در این مدت کم دچار فراز و فرود های زیادی شده است، تا کنون چندین بار کارمندان این بانک ها به اتهام فساد اداری بازداشت شده اند و یا هم شعبه های آنان مورد حمله سارقان مسلح قرار گرفته است.

چندی پیش کابل بانک به عنوان بزرگترین ومهم ترین بانک خصوصی وآورنده سیستم جدید بانکی درافغانستان به خاطر برداشت وام های بزرگ از سوی سهام دارانش ورشکست شد و دولت کنترولش را به دست گرفت و با تزریق پول از بانک مرکزی تقریبا دوباره آن را به پا نگه داشت، اما اخیرا دولت نیز اعلام کرده است تصمیم دارد این بانک را به مزایده و فروش بگذارد.

دویچه وله (امین بهراد)

ویراستار: رضا شیرمحمدی