عربستان سعودی و رابطه ضد و نقیض در برابر ترور

حمله یک فرد جهادگرا در شهر وورتسبورگ ایالت بایرن آلمان و فقط چند روز بعد از آن یک حمله انتحاری در شهر آنسباخ این ایالت، حوادثی بودند که قصد اصلی آنها کشتار انسان های زیادی بود.

مجله خبری "اشپیگل" آلمان براساس ارزیابی پروتوکول های چت آنلاین عوامل این حملات که به ادارات آلمانی ارائه شده و همچنان از قول یک مقام ارشد عربستان سعودی گزارش داده است که هر دو حمله احتمالاً از دور طراحی و کنترول گردیده بودند و آنهم توسط طراحانی از کشور عربستان سعودی. گفته شده است که هر دو فرد عامل این رویدادها با افرادی در عربستان سعودی تماس داشته و از طریق پیام کتبی به آنها دستور می داده اند که چگونه عمل نمایند.

براساس این گزارش هردو حمله کننده از طریق چندین شماره تیلفون با شبکه تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش در عربستان سعودی به تماس بوده اند.

براساس این گزارش، عربستان سعودی پس از این حملات اعلام کرده است که در تحقیقات همکاری جامع می کند.

از سال ها به اینسو گزارش های کاملاً متفاوت و در نگاه اول از هم متناقض از عربستان سعودی منتشر می گردند. در این گزارش ها عربستان سعودی به صدور وهابیت به دیگر کشورهای اسلامی متهم می گردد. وهابیت مذهب رسمی خانواده شاهی عربستان سعودی محسوب می شود.

درست پس از آغاز جنگ های داخلی در سوریه اتهامات زیادی مبنی بر حمایت عربستان سعودی از گروه تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش بلند گردید. گروهی که هدف اش نه فقط سقوط رژیم اسد، بلکه ایجاد «خلافت اسلامی» و تحکیم پایه هایش در این منطقه می باشد.

بخشی از سنی مذهبان شدیداً محافظه کار عربستان سعودی با گروه داعش خود را همنوا می دانند و در برابر گروه های شیعه مذهب و علوی مذهب به شمول بشارالاسد رئیس جمهور سوریه اختلاف عقیدتی داشته و حتی آنها را دشمن خویش می شمارند.

افزون بر این ها عربستان سعودی از سال ها به اینسو یکی از شرکای مهم کشورهای غربی در مبارزه با تروریسم محسوب می شود.

تمایل مشکوک

به گفته سبستیان زانس، تحلیگر مسایل شرق میانه و عضو انجمن آلمانی برای سیاست های خارجی، در نگاه اول گزارش ها در این ارتباط چندان متناقض از هم نمی باشند.

وی به دویچه وله گفت که حکومت عربستان سعودی پس از حملات یازدهم سپتمبر 2001 در جنگ علیه تروریسم سهیم می باشد؛ زیرا از یک جانب با اقدامات و فعالیت علیه ترور در مقابل فشارهای ایالات متحده واکنش نشان می دهد و از جانب دیگر اماکن و ساختمان های حکومت شاهی عربستان سعودی نیز هدف حمله جهادگرایان اسلامی به شمول القاعده در ابتدا و اکنون گروه تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش بوده است.

براساس اظهارات کارشناس مذکور، از جانب دیگر همچنان شمار زیاد بنیادها و نهادهای مذهبی در این کشور فعالیت دارند که بخشی از آنها به شمول شماری از ثروتمندان این کشور دیدگاه مثبت در برابر داعش داشته و از این گروه و اهداف آنها حمایت می کنند. او افزود: «با آنکه حواله های بانکی منوط به چنین افرادی به دقت کنترول می شوند، اما کنترول کامل تا حال ممکن نبوده است؛ زیرا در وهله اول به بسیار سادگی، سعودی از امکانات لازم در زمینه برخوردار نمی باشد تا بتواند به طور همه جانبه در این ارتباط عمل کند و نیز تا حدی تردیدهایی در مورد اراده سیاسی دست کم بخشی از اعضای حکومت محسوس است.»

سنگ بنای اخلاقی و مذهبی خانواده شاهی عربستان سعودی را یک تن از روحانیون مذهبی از حومه ریاض بنا نهاده است. محمد بن عبدالوهاب که در سال 1703 در خانواده یک تن از قاضی های این کشور متولد گردیده است. عبدالوهاب همچنان مذهب وهابی را اساس گذاشت که به مذهب رسمی خانواده شاهی عربستان سعودی تبدیل گردید.

عبدالوهاب برای تحکیم قدرت خانواده شاهی عربستان سعودی همچنان معیارهای جدید را توسعه بخشید. براساس این معیارهای روحانی مذکور، یک رهبر سیاسی در هر عملی که انجام می دهد، باید خواست خداوند را رعایت کند. در صورتی که به چنین اوامری عمل نکند، اعتبار سیاسی خود را از دست می دهد. اما سوال اینجاست که چه کسی خواست خداوند را تعیین می کند؟

بن وهاب در قبال این سوال پاسخ منطقی ارائه نکرده است، بلکه قدرت سیاسی را با قدرت مذهبی پیوند داده است. به این ترتیب برای تعمیل این دیدگاه خویش در زمان حیات خود متفقین قدرتمندی را جستجو کرد. از این میان بن عبدالعزیز بن محمد السعود، شهزاده سعود نخستین پادشاه کشور شاهی قدرتمند عربستان سعودی یکی از افرادی بود که با حمایت از بن وهاب دیدگاه های مذهبی او را با استفاده از قدرت نظامی تحکیم بخشید و تضمین نمود. در برابر، بن وهاب نیز به او اقتدار مذهبی بخشید. از آن به بعد تا اکنون اتحاد هردو خانواده ای سیاسی و مذهبی در سلسله وارثان آنان پابرجا مانده است.

وضعیت دشوار حل ناشده

ائتلاف خانواده های سعود و بن وهاب همچنان امروز نیز در واکنش های خانواده های شاهی علیه ترور تأثیرگذار است. سبستیان زانس اضافه کرد: «با آنکه خانواده شاهی عربستان سعودی تروریسم را خطر جدی می داند، اما با آنهم مجبور است تا به احکام وهابیت پابند بماند.»

بنابراین به گفته او خانواده شاهی سعودی مجبور می شود تا در برابر دیگاه های افراطی و جهانبینی تندروانه این گروه تمکین نماید و به سختی قادر به مخالفت با آنها خواهد بود: «زیرا ساختارهای حکومت شاهی عربستان سعودی بر مبنای ائتلاف میان احکام وهابیت و خانواده شاهی استوار می باشد و چینن وضعیتی تا اکنون یک معضل حل ناشده به شمار می رود.»

در نهایت این وضعیت برای کشورهای دیگر جهان به این معنی است که در آینده نیز احتمال حملات تروریستی برنامه ریزی شده از عربستان سعودی در کشورهای دیگر جهان بعید نمی باشد. زیرا تا زمانی که در برابر افراطگرایی از وجه عقیدتی تسلط کامل حاصل نگردد، تمامیی تدابیر امنیتی فقط در حد ناچیز می توانند کارساز باشند.