سرنوشت سخت مادران تک سرپرست در افغانستان
۱۴۰۳ خرداد ۲۹, سه‌شنبه
فوزیه تنها سرپرست پسر پنج ساله خود است. شوهرش، پس از به قدرت رسیدن طالبان، او را ترک کرد، زیرا ترسیده بود و دیگر نمی‌خواست با او کاری داشته باشد.
فوزیه در صحبتی با دویچه وله گفت: «من یک افسر پولیس و کارمند نیروهای امنیت ملی بودم.»
او افزود: «زمانی که طالبان آمدند، ما در کابل زندگی می‌کردیم. شوهرم ما را ترک کرد. من مجبور شدم با پسرم مخفی شوم. بیشتر از یک سال است که ما در فرار هستیم و هر چند ماه نقل مکان کرده و نزد اقارب خود می‌مانیم.»
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، تعداد زیادی از سربازان و مأموران پیشین پولیس به قتل رسیده یا ناپدید شده اند. با وجود اعلام عفو عمومی از سوی طالبان، گزارش‌های سازمان‌های معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد که شکنجه، بازداشت، ناپدید شدن و حتی قتل نیروهای امنیتی سابق ادامه دارد.
فوزیه برای زنده ماندن مجبور شد به عنوان نظافتچی کار کند، زیرا نتوانست شغل دیگری پیدا کند.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
فوزیه، مانند بسیاری از زنان دیگر تک سرپرست در افغانستان، درمانده شده و آماده مواجهه با خطرات بزرگی است: «من به فروش گرده‌هایم فکر می‌کنم. می‌خواهم با فرزندم فرار کنم.»
یگانه تکیه گاه فوزیه اقاربش هستند، اما آنها نیز دیگر نمی توانند از وی حمایت کنند. اقتصاد افغانستان کاملاً سقوط کرده است.
زنان بیشترین رنج را متحمل می‌شوند
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، ۹۷ درصد جمعیت افغانستان در فقر به سر می‌برد. ۲۳،۷ میلیون نفر، از جمعیت تقریباً ۴۰ میلیونی این کشور، یعنی بیشتر از نصف آن، به کمک‌های بشردوستانه وابسته اند. حدود شش میلیون نفر در آستانه گرسنگی قرار دارند.
آزاده شیرزاد، یک بانوی خبرنگار از کابل می‌گوید که در میان نیازمندان، به ویژه یک گروه بسیار بزرگ است: مادران تک سرپرست. او می‌گوید: «هیچ آماری در مورد زنان تک سرپرست وجود ندارد. من در دو سال گذشته حداقل با ۵۰ زن تک سرپرست صحبت کرده ام.»
آزاده شیرزاد یکی از معدود خبرنگارانی در کابل است که هنوز هم با احتیاط و بسیار محدود کار می‌کنند. آنها تلاش می‌کنند صدای زنان افغانستان را بازتاب بدهند.
هرچند طالبان در ابتدا وعده داده بودند که در چارچوب قوانین شریعت به حقوق زنان احترام بگذارند، اما در عمل، پس از به قدرت رسیدن در آگست ۲۰۲۱، مجموعه‌ای از قوانین و سیاست‌ها را اجرایی کردند که زنان و دختران را در سراسر افغانستان، تنها به خاطر جنسیت آنها، از حقوق اولیه شان محروم می‌کند. کارمندان زن به اصطلاح خانه نشین ساخته شدند، مکاتب متوسطه و عالی به روی دختران بسته شدند و زنان و دختران از حق تحصیل در دانشگاه‌ها محروم ساخته شدند.
بر اساس گزارش یونیسف، صندوق کودکان سازمان ملل متحد، یونیسف، از آن زمان تا حال یک و نیم میلیون دختر و زن جوان به طور سیستماتیک از حقوق بشری شان برای تحصیل محروم گردیده اند. به این ترتیب شانس آنها برای یک آینده شغلی بدتر شده و به سلامت روانی شان آسیب می رسد.
به دلیل همین بی عدالتی سیستماتیک، زندگی برای بسیاری از زنان تک سرپرست بسیار دشوار شده است. در افغانستان تحت اداره طالبان، زنان تنها در صورتی اجازه بیرون رفتن از خانه را دارند که با یک مرد محرم همراه باشند، آنهم با حجاب کامل و تنها برای انجام کارهای عاجل. زنان تک سرپرستی که نه پسری در خانه و نه برادری در آن نزدیکی دارند، به مشکل می توانند خانه خود را ترک کنند.
از کودکان نیازمند سوءاستفاده می شود
آزاده شیرزاد، خبرنگار از کابل گزارش می دهد: «در کابل زنان تک سرپرست هنوز هم می توانند مخفیانه کار کنند، مثلاً به عنوان دستیار آشپزخانه، خیاط، آرایشگر و یا هم نظافتچی.» اما به قول وی وضعیت در شهر های کوچک و روستا ها طور دیگریست: «در جایی که همه همدیگر را می شناسند و طالبان همه چیز را تحت کنترول دارند، حتی همین کار ها ممکن نیست. آنها (زنان تک سرپرست) در آنجا ها تحت فرمان خانواده و بستگان خود قرار دارند و باید از آنها اطاعت کنند. بسیاری از آنها با بدرفتاری مواجه می شوند و اغلب مجبور ساخته می شوند که به عنوان همسر دوم یا سوم یک مرد متأهل زندگی کنند.»
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
بسیار از زنان تک سرپرست، به دلیل وضعیت رقت بار اقتصادی شان، مجبور اند فرزندان خود را به کار کردن بفرستند. به ویژه پسرها از بسیار خوردسالی باید مسئولیت بدست آوردن پول را به عهده بگیرند. شیرزاد می‌گوید: «آنها به عنوان دست‌فروش، کفش پاک و یا هم در مزارع خارج از شهر کار می‌کنند.» او در ادامه تأکید می‌کند: «این کودکان مورد سوءاستفاده و اغلب آزار جنسی قرار می‌گیرند، اما مادران شان به جز از فرستادن آنها به کار، چاره‌ای دیگری ندارند.»
به این ترتیب برای بسیاری از همچو پسران، که مجبور به حمایت مالی خانواده شان اند، مکتب تنها یک رؤیای دست نیافتنی است.