«جنگ نیابتی هند و پاکستان در افغانستان افزایش خواهد یافت»

توافقنامه استراتژیک میان هندوستان و افغانستان هنگامی امضا شد که پاکستان در موضع دفاعی قرار دارد. کابل گفته است که برنامه ترور برهان الدین ربانی، رییس جمهور پیشین افغانستان در پاکستان طرح ریزی شده بود و قاتل نیز یک پاکستانی بوده است.

واکنش رسمی حکومت پاکستان به روابط استراتژیک افغانستان و هندوستان، مختصر بود. یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان گفت: «هر دو کشور دولت های مستقل هستند و این حق را دارند که هرآنچه را می خواهند، انجام بدهند».

گیلانی افزود: «ما همه در عین منطقه هستیم و می خواهیم برای صلح و رفاه منطقه با هم کار کنیم و فکر می کنم، ما باید با هم کار کنیم».

اما به باور تحلیلگران پاکستانی، نزدیکی هند و افغانستان این پالیسی پاکستان را که افغانستان را «حیاط خلوت» خود برای دفع حمایت منطقه یی از هندوستان می داند، تضعیف کرده است. پاکستان از سال 1947 سه بار با هندوستان جنگیده است که دو جنگ بر سر کشمیر بوده است.

پاکستان برای سال های طولانی بر افغانستان تمرکز کرده است. این کشور در دهه 1980 از گروه های جهادی علیه نیروهای روسیه شوروی حمایت تسلیحاتی و پولی کرد. در دهه 1990 طالبان را حمایت کرد و اکنون نیز مقام های افغان و غربی این کشور را متهم می کنند که به حمایت اش از گروه های تروریستی ادامه می دهد.

اما توافقنامه مشارکت استراتژیک جدید میان افغانستان و هندوستان که برعلاوه دیگر بخش ها به هندوستان فرصت می دهد که در آموزش نیروهای افغانستان سهم بگیرد، می تواند پاکستان را بیشتر منزوی گرداند.

روزنامه دست راستی «د نیشن» نوشت که «این توافقنامه بسیار ناخوشایند، سوءتفاهم بیشتری» ایجاد خواهد کرد. این روزنامه نوشت که «اگر حامد کرزی رفاه و پیشرفت کشورش را می خواهد» این توافقنامه استراتژیک نه به افغانستان کمک می کند و نه به پاکستان.

عایشه صدیقه، تحلیلگر مسایل نظامی پاکستان مساله را جدیتر از این میبیند: «این توافقنامه استراتژیک قطعاً به جنگ نیابتی بیشتری میان پاکستان و هندوستان در افغانستان میانجامد، به خاطر این که هندوستان نیروهای ارتش افغانستان را آموزش می دهد و پاکستان این مساله را به نفع خود نمی بیند».

در سال 2001 که ایالات متحده امریکا حملات اش علیه طالبان را شروع کرد، پاکستان در ظاهر با امریکا همگام شد. اما از جانب مقام های غربی و افغان متهم شده است که در مبارزه با تروریسم، بازی دوگانه را به پیش می برد.

انتقادها از پاکستان بعد از حمله بر سفارت امریکا در کابل و ترور برهان الدین ربانی بیش از هر زمان دیگری افزایش یافت. حتا سازمان استخباراتی پاکستان (آی اس آی) به دست داشتن در این حملات متهم شد.

حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان گفته است که توافقنامه مشارکت استراتژیک با هندوستان علیه هیچ کشور دیگر نیست. او از پاکستان به عنوان «برادر دوگانگی» یاد کرده است.

هرچند مقام های کابل از این مساله آگاه اند که نزدیکی با هندوستان برای پاکستان حساسیت برانگیز است، اما به گفته تحلیلگران، افغانستان نتیجه گرفته است که چه با هندوستان مشارکت استراتژیک داشته باشد یا نداشته باشد، پاکستان در قضیه افغانستان همکاری نخواهد کرد.

در همین حال، برخی تحلیلگران می گویند که مشارکت استراتژیک افغانستان و هندوستان ممکن است پاکستان را وادار کند که رویکرد به جنگجویی را ارزیابی مجدد کند.

اچ. نایار، استاد دانشگاه لاهور گفت که پاکستان برای این که از انزوای بیشتر جلوگیری کند، حمایت آشکارش از شورشیان را کاهش خواهد داد.

فرانس پرس/ عارف فرهمند

ویراستار: روح الله یاسر