با باکتری سلمونِلا در برابر بیماری سرطان

یک تیم پژوهشگران تحت رهبری جِف هاستی در دانشگاه سن دییگو کالیفورنیا در ناحیۀ لاهویا باکتری های سلمونِلا را از نگاه ژنتیکی چنان تغییر داده اند که با تولید مواد زهری سیتوتاکسین روی سلول های سرطانی اثر می گذارند و این مواد مستقیماً در حجرات سرطانی آزاد می گردند. (سیتوتاکسین ها به آن مواد زهری می گویند که بالای سلول های بیولوژیکی اثر مخرب دارند.)

پژوهشگران موفق شده اند ژن های را وارد باکتری سلمونلا کنند که به تولید یک پروتئین خاص به نام "AHL" منجر می گردند. این پروتئین در یک غلظت خاص سبب فعال گردیدن یک میکانیزم خود تخریبی می شود. از آنجایی که باکتری های مورد استفاده دارای خصوصیتی اند که بیشتر از همه در نزدیکی سلول های سرطانی جاگزین می شوند، در آنجا همان غلظت بحرانی مورد نیاز "AHL" را می سازند. آنگاه این پروتئین "AHL" ماده ای را آزاد می سازد که سبب باز شدن سلول های باکتری می گردد. در نتیجه مواد زهری "سیتوتاکسین"، که از اثر نابود شدن باکتری سلمونلا آزاد می گردد، مستقیماً بر غدۀ سرطانی اثر می گذارد. با این حال برخی از باکتری های سلمونلا در این روند خود تخریبی توده ای زنده می مانند و می توانند در داخل غده باز هم یک جمعیت جدیدی را تشکیل بدهند.

بدون معالجه با دواهای کیمیایی ممکن نیست

یک گروه محققان، تحت رهبری سنگیتا بهاتیا، بیولوژی دان امریکایی هندی تبار و استاد در انستیتوت تکنالوژی در کمبریج ایالت ماساچوست ایالات متحدۀ امریکا، حالا موفق شده است که این باکتری ها را بالای موش ها آزمایش کند.

نتیجۀ این آزمایش ها، همان گونه که انتظار می رفت، نشان داده است که باکتری های سلمونلا کاملاً در مجاورت غدۀ سرطانی باز می شوند و مواد زهری را در غده آزاد می سازند. این آزمایش ها همزمان نشان داده اند که سلمونلا های ضد سرطان هرچند بزرگ شدن غدۀ سرطانی در روده و جگر را محدود می سازند، اما تومور سرطانی را از بین برده نمی توانند.

بهترین نتایج را استفاده از ترکیب سه نوع باکتری، که هریک آنها مواد مختلفی را تولید می کنند، و یک معالجه با دواهای کیمیایی (شیمو تراپی) به بار آورده اند. پژوهشگران با این شیوه موفق شده اند که عمر موش مورد آزمایش را دست کم ۵۰ درصد بیشتر بسازند. هردو تیم تحقیقاتی نتایج این کشف خود را در مجلۀ فنی "نیچر" (طبیعت) به نشر رسانده اند.

استفاده از مواد تولید شده توسط باکتری ها برای مقاصد دیگر؟

دانشمندان عرصه های میکروبیولوژی و طب امیدوار اند که بر مبنای این کشف شان بتوانند به یک معالجۀ نسبی غده های سرطانی دست یابند.

زیگفرید وایس از مرکز آلمانی هِلموهولتس برای تحقیقات عفونت به خبرگزاری "دی.پی.ای." گفته است که این طرح پژوهشگران ایالات متحدۀ امریکا بسیار نوآورانه است. به قول وی واداشتن باکتری های سلمونلا برای تولید مواد خاص دشوار نیست، اما اینکه باکتری ها بتوانند این مواد را در اطراف غده آزاد بسازند، کار سختی است. وایس افزوده است: «پژوهشگران این مشکل را بسیار ماهرانه حل کرده اند».

متیاس هایکنویلدر، متخصص بیماری سرطان در مرکز آلمانی تحقیقات سرطان در شهر هایدلبرگ گفت: «انحلال همآهنگ یک جمعیت باکتری ها حیرت انگیز است!» او افزوده است که باکتری ها شبیه طیاره های بی سرنشین اند که مطابق با برنامۀ داده شده عمل می کنند، اما هنوز واضح نیست که این طرح کاربرد طبی خواهد داشت، یا نه.

شیبین ژو از انستیتوت طب دانشگاه جان هاپکینز در شهر بالتیمور ایالت مریلند ایالات متحدۀ امریکا در تبصره ای در مجلۀ فنی "نیچر" با اشاره به این کشف جدید گفته است که روش تغییر دادن ژنتیکی باکتری ها برای معالجۀ بیماری های دیگر نیز مؤثر خواهد بود.