Τι επιδιώκει ο Ερντογάν απαγορεύοντας το ΗDP;

Εδώ και εβδομάδες η τουρκική κυβέρνηση αυξάνει την πίεση στο φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP). Ο στιγματισμός του ως «τρομοκρατικό κόμμα» και οι απαιτήσεις κυβερνητικών αξιωματούχων για απαγόρευσή του έχουν ενταθεί. Τώρα σειρά έχει μία νέα επίθεση στο τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο τουρκικό κοινοβούλιο: Η Εισαγγελία Κων/πολης υπέβαλε αίτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας για απαγόρευση του HDP.

Η Εισαγγελία ζητά επιπλέον να τεθούν εκτός πολιτικής για πέντε χρόνια 687 πολιτικοί του κόμματος - μεταξύ αυτών κορυφαίοι πολιτικοί, όπως η συμπροέδρος του HDP Περβίν Μπουλντάν και οι φυλακισμένοι επίσης συμπρόεδροι Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιφκέν Γιουκσεκνταγκ. Ως αιτιολογική βάση προβάλλεται ότι μέλη του HDP με δηλώσεις και ενέργειές τους υπονομεύουν την ακεραιότητα του κράτους και συμμετείχαν σε τρομοκρατικές δραστηριότητες.  

Την ίδια στιγμή υπάρχουν αντιδράσεις και από τη Γερμανία. Μετά την έναρξη της δικαστικής διερεύνησης για ενδεχόμενη απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος, η γερμανική κυβέρνηση εξέφρασε σαφείς αμφιβολίες για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Τουρκία. «Η περίπτωση του ΗDP δημιουργεί σημαντικές αμφιβολίες για την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας» ανέφερε την Πέμπτη εκπρόσωπος του γερμανικού υπ. Εξωτερικών. Το γερμανικό υπ. Εξωτερικών υπενθύμισε στην Άγκυρα ότι η απαγόρευση κομμάτων «θα ήταν μόνο η τελευταία λύση σε μια δημοκρατία».

H ανοδική πορεία του HDΡ

Στις δημοτικές εκλογές του 2019 το φιλοκουρδικό κόμμα αποτέλεσε το κλειδί της επιτυχίας και για το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα CHP. Το φιλουρκουρδικό κόμμα σε ορισμένες κρίσιμες πόλεις δεν κατέβασε δικούς του υποψηφίους και στήριξε το CHP. Χωρίς την υποστήριξη του HDP η νίκη του CHP δεν θα ήταν εκεί εφικτή. Αυτή όμως την κίνηση πλήρωσε λίγους μήνες αργότερα το HDP. Σε περισσότερες από τις 65 επαρχίες στις οποίες το HDP κέρδισε τις εκλογές,δήμαρχοι και κοινοτικά συμβούλια απολύθηκαν και αντικαταστάθηκαν από διοικητές διορισμένους από την Άγκυρα. Το κόμμα κατάφερε να διατηρήσει την επικράτησή του μόνο σε έξι μικρoύς δήμους.

«Ένα κόμμα που δεν ορίζει το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση και δεν αποστασιοποιείται από αυτό δεν μπορεί να είναι πολιτικό κόμμα σε αυτήν τη χώρα» δήλωσε από την πλευρά του ο τούρκος υπ. Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϋλού. Το HDP κατηγορείται ότι έχει δεσμούς με το απαγορευμένο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα PKK, το οποίο ΗΠΑ και ΕΕ χαρακτηρίζουν επίσης τρομοκρατική οργάνωση. Ωστόσο, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις τα αποδεικτικά στοιχεία είναι ελάχιστα ή αυθαίρετα. Στις αρχές Μαρτίου, ο κυβερνητικός εταίρος Ντεβλέτ Μπαχτσελί, επικεφαλής του εθνικιστικού MHP, κάλεσε δημόσια το Ανώτατο Δικαστήριο να απαγορεύσει το φιλοκουρδικό κόμμα το συντομότερο δυνατό. Για πολλούς επικριτές, η κίνηση αυτή ήταν μια προσπάθεια επηρεασμού της τουρκικής δικαιοσύνης.

Εκλογικοί τακτικισμοί;

Σύμφωνα με τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Μπερκ Εσέν από το Πανεπιστήμιο Σαμπανσί πρόκειται πάντως για κινήσεις εκλογικής τακτικής.Όπως λέει: «Τα καλά εκλογικά αποτελέσματα του HDP είναι υπεύθυνα για το γεγονός ότι το ισλαμο-συντηρητικό AKP δεν μπόρεσε να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2015».Για τον λόγο αυτό θέλει τώρα με κάθε τρόπο να το ωθήσει κάτω από το 10%. Την ίδια ώρα και το MHP, ο κυβερνητικός εταίρος του ΑΚΡ, βρίσκεται σε κρίση διότι δεν φαίνεται να υπερβαίνει το κρίσιμο όριο του 10%. Στην Τουρκία εικάζεται ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να αντικαταστήσει στη θέση του κυβερνητικού εταίρου το ΜΗΡ μελλοντικά με το επίσης εθνικιστικό κόμμα IYI.

Tαυτόχρονα ανεξάρτητοι παρατηρητές στην Τουρκία, μεταξύ αυτών και ο Μπερκ Εσέν, θεωρούν ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να διασπάσει συλλήβδην την τουρκική αντιπολίτευση ποινικοποιώντας το HDP. Με τον τρόπο αυτόν, κατά το ΑΚΡ, θα μπορούσε πιθανώς να αποφευχθεί μελλοντικά μια πιθανή συνεργασία των κομμάτων της αντιπολίτευσης με το φιλοκουρδικό κόμμα.

Ντάνιελ Ντέρυα Μπελούτ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη