ΟΗΕ: Πολλά λόγια, καμία λύση για τις διεθνείς κρίσεις

Όταν ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Μανχάταν φτάνει να κοστίζει 700 δολάρια ανά διανυκτέρευση, οι δρόμοι κλείνουν και η πόλη γεμίζει από… αυτοκινητοπομπές με λιμουζίνες, οι Νεοϋορκέζοι ξέρουν πως πλησιάζει και πάλι η ώρα της μεγαλύτερης διπλωματικής συνόδου σε ολόκληρο τον κόσμο. Περισσότεροι από 140 επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων πρόκειται να μιλήσουν στην ετήσια Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στην αμερικανική μητρόπολη.

Ένας εξ αυτών – ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι – θέλει να αδράξει την ευκαιρία και να προωθήσει το σχέδιό του για τη νίκη εναντίον της Ρωσίας. Ένας άλλος – ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου – θέλει να υπεραμυνθεί του πολέμου που διεξάγει στη Λωρίδα της Γάζας και για τον οποίο δέχεται ολοένα και περισσότερη κριτική σε διεθνές επίπεδο.

Το αντίο του Μπάιντεν

Ο Μπάιντεν έχει κάθε λόγο να βουρκώσει κατά τη διάρκεια της Συνέλευσης, μιας και αυτή θα είναι μία από τις τελευταίες του εμφανίσεις στη διεθνή σκηνή.

Όσον αφορά την προώθηση ης διακρατικής συνεργασίας, ο Μπάιντεν έχει καλύτερη φήμη στα Ηνωμένα Έθνη από τον προκάτοχό του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επέκρινε τον διεθνή οργανισμό – εξ ου και στην ομιλία του ο Μπάιντεν θα θελήσει να υπογραμμίσει την επιστροφή των ΗΠΑ σε ορισμένες σημαντικές διεθνείς συμφωνίες. Την ίδια στιγμή όμως πολλοί θα επιρρίψουν και ευθύνες στον ισχυρότερο άνθρωπο του πλανήτη σχετικά με την ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα. Οι ΗΠΑ έχουν επανειλημμένως προστατεύσει το Ισραήλ – χρησιμοποιώντας για παράδειγμα το βέτο τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Οι μεγάλοι πόλεμοι κυριαρχούν στην ατζέντα

Ο μεγάλος αριθμός των νεκρών αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας πιθανότατα θα κυριαρχήσει στις ομιλίες και τις διμερείς συνομιλίες των πολιτικών ηγετών. Ενόψει της εμφάνισης του Νετανιάχου, η οποία θα γίνει την Πέμπτη ή την Παρασκευή, ο Ρίτσαρντ Γκόουαν, ειδικός σε θέματα που αφορούν τον ΟΗΕ από τη δεξαμενή σκέψης Crisis Group, περιμένει μία «ομιλία που θα προκαλέσει έντονη αντιπαράθεση» - εξάλλου πολλά κράτη-μέλη του ΟΗΕ επικρίνουν το Ισραήλ ή τάσσονται ακόμα και σαφώς εναντίον του. Γι' αυτό και ενδέχεται πολλοί εκπρόσωποι αυτών των κρατών να αποφασίσουν να εγκαταλείψουν την αίθουσα σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι φοβάται πως λόγω των εντάσεων στη Μέση Ανατολή δεν θα δοθεί η απαραίτητη προσοχή στην Ουκρανία. Γι’ αυτό και οι Ουκρανοί ζήτησαν μία επιπρόσθετη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας την Τρίτη αναφορικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Ο Ζελένσκι σκοπεύει να μιλήσει για το σχέδιο νίκης του εναντίον των Ρώσων τόσο σε πολλές διμερείς συνομιλίες, όσο και στις δημόσιες ομιλίες που θα εκφωνήσει – με την ελπίδα πως θα μπορέσει να διασφαλίσει περαιτέρω πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη από τους συμμάχους του.

Ακόμα και στην «ξεχασμένη», όπως χαρακτηρίζεται συχνά, κρίση στο Σουδάν αναμένεται να σημειωθεί πρόοδος: λέγεται πως έχουν προγραμματιστεί πολλές συναντήσεις υψηλόβαθμων πολιτικών με θέμα την αιματηρή μάχη για την εξουσία στην τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής.

«Δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα» στο Συμβούλιο Ασφαλείας

Αν και οι ισχυροί πολιτικοί του πλανήτη ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του ΟΗΕ, βρισκόμασε σε μία περίοδο κατά την οποία η διεθνής κοινότητα φαίνεται λιγότερο ικανή από ποτέ άλλοτε να επιλύσει από κοινού τα διεθνή προβλήματα – κάτι που αντανακλάται και στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία μπορούν να μπλοκάρουν την οποιαδήποτε ενέργεια ασκώντας βέτο.

«Η ατμόσφαιρα στο Συμβούλιο είναι δηλητηριασμένη», είχε δηλώσει προσφάτως ο πρεσβευτής της Σλοβενίας στον ΟΗΕ, Σάμουελ Ζμπόγκαρ. Όλοι συμφωνούν πως είναι ανάγκη να γίνουν ορισμένες μεταρρυθμίσεις – ωστόσο υπάρχει διαφωνία ως προς το ποιες ακριβώς θα πρέπει να είναι αυτές.

Ανησυχία λόγω Ντόναλντ Τραμπ

Πάντως ένας άνθρωπος για τον οποίο δεν θέλει σχεδόν κανένας να μιλήσει δημοσίως είναι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ και νυν υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, Ντόναλντ Τραμπ. Ανεπισήμως όμως το τι θα σήμαινε για τον ΟΗΕ μία νίκη του Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα.

Αποχώρηση από οργανισμούς του ΟΗΕ; Οικονομικές περικοπές τόσο δραστικές, ώστε τα Ηνωμένα Έθνη να βρεθούν στα πρόθυρα της αφερεγγυότητας; Οι ΗΠΑ αποτελούν τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του ΟΗΕ, ενός οργανισμού που είναι ήδη αναγκασμένος να κάνει οικονομία όπου και όπως μπορεί.

Ντεμπούτο για Στάρμερ και Πεζεσκιάν

Την Πέμπτη θα εκφωνήσει ομιλία και ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο οποίος κάνει το ντεμπούτο του στο ανώτατο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Το ίδιο ισχύει και για τον νέο πρόεδρο του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος είναι πιθανό να επιδιώξει και μία προσέγγιση της Δύσης – έστω σε ρητορικό επίπεδο – πράγμα βέβαια δύσκολο, δεδομένου ότι η Τεχεράνη προμηθεύει με όπλα τη Ρωσία. Η τελευταία στέλνει στη Γενική Συνέλευση όπως πάντα τον Σεργκέι Λαβρόφ, ενώ η Κίνα τον υπουργό Εξωτερικών Γουάνγκ Γι.

Ακόμα και τα πιο μικρά βήματα προόδου σε ορισμένα από τα πολλά ανοιχτά «μέτωπα» θα θεωρηθούν ως επιτυχία. Το πόσο χαμηλά βρίσκεται πλέον ο πήχης όσον αφορά την παγκόσμια ειρήνη αντικατοπτρίζεται και στην απάντηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο πόσο απέχουμε από έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο: «Εξακολουθώ να πιστεύω πως υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ώστε να αποφευχθεί», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς