Ισπανία: «Διαφάνεια» και δικαστικός έλεγχος στη μοναρχία

«Διαφάνεια παντού»- και στον θεσμό της μοναρχίας- είναι το αίτημα των καιρών στην Ισπανία. Οι πολίτες έχουν κουραστεί από την σκανδαλολογία των τελευταίων ετών, που αφορά την παλαιότερη διακυβέρνηση της χώρας από το κεντροδεξιό «Λαϊκό Κόμμα», αλλά και τα πεπραγμένα του πρώην μονάρχη Χουάν Κάρλος, που έχει πλέον διαφύγει στο εξωτερικό. H σοσιαλιστική κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ είχε υποσχεθεί να ασχοληθεί εν καιρώ με τον θεσμό της μοναρχίας. Τώρα ήρθε η ώρα. Την Τρίτη η κυβέρνηση εξέδωσε διάταγμα, με το οποίο υποχρεώνει τον βασιλικό οίκο της Ισπανίας να δημοσιοποιεί και, υπό προϋποθέσεις, να λογοδοτεί για τα περιουσιακά στοιχεία του.

Ο υπουργός Προεδρίας, Φέλιξ Μπολάνιος, υποστηρίζει ότι με το διάταγμα της κυβέρνησης Σάντσεθ «η ισπανική μοναρχία κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός σε θέματα διαφάνειας, λογοδοσίας και αποτελεσματικότητας. Ανταποκρίνεται στις υψηλότερες προδιαγραφές που ισχύουν και σε άλλους βασιλικούς οίκους της Ευρώπης». Μεταξύ άλλων o Ισπανός μονάρχης υποχρεώνεται να δημοσιοποιεί όλες τις συμβάσεις που υπογράφει, να δίνει αναφορά σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού που αφορά το Παλάτι και να δημοσιεύει, κάθε χρόνο, έκθεση για τις οικονομικές δραστηριότητές του. Επιπλέον, αναφέρει ο υπουργός Προεδρίας, «οι τραπεζικοί λογαριασμοί του βασιλικού οίκου θα υπόκεινται σε έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Για τον σκοπό αυτό θα υπογραφεί σύντομα συμφωνία συνεργασίας ανάμεσα στο Ελεγκτικό Συνέδριο και τον βασιλικό οίκο».

Δύο εκατομμύρια ευρώ και …κάτι ψιλά στην τράπεζα

Λίγες ώρες πριν γίνουν οι επίσημες κυβερνητικές δηλώσεις ο βασιλιάς Φίλιππος θέλησε να …προλάβει τον υπουργό Προεδρίας και προέβη ο ίδιος σε ανακοινώσεις σχετικά με τα περιουσιακά του στοιχεία.  Έτσι οι Ισπανοί έμαθαν ότι αυτή τη στιγμή ο μονάρχης διαθέτει σε τραπεζικούς λογαριασμούς συνολικά 2.267.942,89 ευρώ. Επιπλέον, κατέχει έργα τέχνης και κοσμήματα αξίας 305.450 ευρώ. «Σίγουρα είναι πιο πολλά χρήματα από εκείνα που διαθέτει η πλειονότητα των Ισπανών, αλλά πολύ λιγότερα από τις μεγάλες περιουσίες δισεκατομμυρίων που διαθέτουν κάποιοι», σχολιάζει ο Χοσέ Μαρία Καρασκάλ, πολιτικός αναλυτής της εφημερίδας ABC.

Είναι η πρώτη φορά που ο βασιλικός οίκος της Ισπανίας γνωστοποιεί στοιχεία για την περιουσία του μονάρχη. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο μονάρχης δεν φαίνεται να κατέχει ούτε ένα ακίνητο. Σύμφωνα με την εφημερίδα El País τα χρήματα που δηλώνει τώρα ο Φίλιππος προέρχονται κυρίως από κρατική επιχορήγηση, η οποία άρχισε το 1998, όταν ανακηρύχθηκε πρίγκηπας της Αστούριας και βέβαια συνεχίστηκε και μετά το 2014, όταν ανήλθε στον ισπανικό θρόνο. Ο ετήσιος μισθός του Φιλίππου για το 2020 ήταν 254.000 ευρώ, μεικτά. Ο συνολικός προϋπολογισμός του Παλατιού, για το ίδιο έτος, ανερχόταν σε 8,4 δισεκατομμύρια ευρώ.

«Εξαφανισμένος» ο Χουάν Κάρλος

Το 2014 ο επί δεκαετίες μονάρχης της Ισπανίας, Χουάν Κάρλος, είχε παραιτηθεί από τον θρόνο, υπέρ του Φίλιππου. Σήμερα αντιμετωπίζει κατηγορίες για δωροδοκία και φορολογικές ατασθαλίες. Τον Αύγουστο του 2014 εγκατέλειψε την Ισπανία, για να εγκατασταθεί μόνιμα στο Αμπού Ντάμπι.Έκτοτε έχει πληρώσει στην εφορία περισσότερα από πέντε εκατομμύρια ευρώ, σε μία προσπάθεια να απαλλαγεί από εκκρεμότητες του παρελθόντος. Θέλοντας να αποστασιοποιηθεί από τον πατέρα του, ο ίδιος Φίλιππος  είχε ανακοινώσει το 2020 ότι αποποιείται την κληρονομιά του και επιπλέον καταργεί την «αποζημίωση», ύψους 194.000 ευρώ ετησίως, που εισέπραττε ο πρώην μονάρχης.

Γιάννης Παπαδημητρίου (AP, ABC, El País)