Κούβα: Δύο χρόνια από τις ταραχές της 11ης Ιουλίου

Η απογοήτευση των Κουβανών μεγάλωνε εδώ και καιρό και πριν από δύο χρόνια οδήγησε στις μεγαλύτερες ίσως διαδηλώσεις μετά την επανάσταση του 1959. Απογοήτευση ενός λαού που υποφέρει, με τις πολύωρες ουρές για μία φτωχή μερίδα φαγητού, την έλλειψη φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού εν μέσω πανδημίας, τις διαρκείς διακοπές ρεύματος, τα υπό κατάρρευση σπίτια και την πολιτική καταστολή.

Στις 11 Ιουλίου 2021, πραγματοποιήθηκε μια σπάνια διαδήλωση στην πόλη Σαν Αντόνιο ντε λος Μπάνιος. Ακόμη και προτού η κυβέρνηση περιορίσει τη διαδικτυακή δραστηριοποίηση, κυκλοφορούσαν διάφορα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε πολλά άλλα μέρη του κομμουνιστικού κράτους της Καραϊβικής, χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους, ως επί το πλείστον ειρηνικά, απαιτώντας ελευθερία ή φωνάζοντας «Πεινάμε». Οι δυνάμεις ασφαλείας διέλυσαν βίαια τις διαδηλώσεις, οι οποίες όμως αναζωπυρώθηκαν ξανά την επόμενη ημέρα.

Εκείνη την περίοδο, ο Λουίς Φρόμετα Κομπτέ επισκεπτόταν τα αδέλφια του στη Λα Γκουινέρα, μια φτωχή συνοικία στα περίχωρα της κουβανικής πρωτεύουσας. Αυτή τη συνοικία είχε εγκαταλείψει το 1985, όταν πήγε στη Δρέσδη ως μετανάστης σε ηλικία 22 ετών, όπου εκπαιδεύτηκε ως δασεργάτης, έγινε πατέρας δύο κοριτσιών και πολιτογραφήθηκε Γερμανός το 1997. Στις 12 Ιουλίου, πήγε να αγοράσει ένα μπουκάλι ρούμι με τον κουνιάδο του, όπως διηγείται στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων η σύζυγός του, Ζίλκε Φρόμετα Κομπτέ, η οποία παρέμεινε στη Δρέσδη. Εκείνη την ώρα, άνθρωποι διαδήλωναν στους δρόμους και οι δύο άντρες συμμετείχαν στην πορεία.

Κακομεταχείριση και σύλληψη του Φρόμετα Κομπτέ

Ήταν μια από τις τελευταίες διαδηλώσεις και ίσως η πιο αιματηρή: πολλοί πέταξαν πέτρες και ένας διαδηλωτής σκοτώθηκε από την αστυνομία. Ο Φρόμετα Κομπτέ που βιντεοσκοπούσε με το κινητό του τηλέφωνο, συνελήφθη. Όπως φαίνεται σε άλλο βίντεο, άνδρες με πολιτικά ρούχα τον έσυραν, πιέζοντας τον λαιμό του με γκλομπ. «Μπορούσες πραγματικά να δεις τον φόβο στα μάτια του, ήταν τρομερό», λέει η σύζυγός του.

Σύμφωνα με την ίδια, κατά τη διάρκεια της ανάκρισης ξυλοκοπήθηκε και του ασκήθηκαν πιέσεις να ομολογήσει πως η Γερμανία και η Ε.Ε. τον είχαν πληρώσει για να υποκινήσει τις διαδηλώσεις. Eξαιτίας των βασανιστηρίων τραυματίστηκε στο κεφάλι και το τραύμα δεν επουλώθηκε ποτέ. Ακόμη, τον απείλησαν πως εάν δεν μιλούσε, θα τον πυροβολούσαν. Ωστόσο, δεν είχε κάνει τίποτα και ως εκ τούτου δεν ομολόγησε τίποτα.

Ο Φρόμετα Κομπτέ καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη για υποκίνηση εξέγερσης και αργότερα η ποινή μειώθηκε σε 15 χρόνια. «Ο σύζυγός μου δεν μπορεί να κάνει 15 χρόνια φυλακή», λέει η σύζυγός του. Έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, θυρεοειδή και προβλήματα στην πλάτη. Ο ψυχισμός του είναι σίγουρα καταβεβλημένος».

Σύμφωνα με την ίδια, ο 60χρονος υποχρεούται τώρα να μοιράζεται ένα κελί χωρίς παράθυρα με 30 κακοποιούς, κατσαρίδες και αρουραίους στη διαβόητη φυλακή υψηλής ασφαλείας Combinado del Este. Η οικογένειά του επιτρέπεται να τον επισκέπτεται μια φορά τον μήνα και να του φέρνει φαγητό, καθώς οι μερίδες στη φυλακή έχουν μειωθεί κατά 70%. Η 57χρονη, η οποία εργάζεται για μια εταιρεία logistics, έχει πραγματοποιήσει δύο φορές το δαπανηρό ταξίδι για την Κούβα, ώστε να επισκεφθεί τον σύζυγό της. Τελευταία φορά ήταν τον Μάρτιο. Της είχε επιτραπεί να τον δει συνολικά τρεις φορές, για μισή ώρα κάθε φορά.

Η γερμανική πρεσβεία στην Αβάνα υποστηρίζει την οικογένεια στις συναλλαγές της με τις αρχές, για παράδειγμα, δίχως όμως να έχει πρόσβαση στον κρατούμενο. Προσφάτως, ο Γερμανός Πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ τάχθηκε υπέρ της απελευθέρωσης του Φρόμετα Κομπτέ σε επιστολή του προς τον Πρόεδρο της Κούβας Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ.

Η Ζίλκε και οι κόρες του Φρόμετα Κομπτέ του στέλνουν διαρκώς καρτ-ποστάλ, παρ’ ότι η αλληλογραφία δεν διαβιβάζεται σε εκείνον και μια φορά τον μήνα διαδηλώνουν στη Δρέσδη. «Αγαπώ τον σύζυγό μου και θα παλέψω μέχρι την τελευταία μου πνοή για να αποφυλακιστεί».

Δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό

Η οικογένεια Φρόμτα Κομπτέ δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση. Σύμφωνα με στοιχεία της ομάδας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Justicia 11J, περισσότερα από 1.500 άτομα συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων της 11ης Ιουλίου. Σύμφωνα με την έκθεση, περισσότεροι από 700 άνθρωποι εξακολουθούν να βρίσκονται στη φυλακή και πολλοί εξ αυτών έχουν καταδικαστεί σε βαρύτατες ποινές. Έκτοτε υπήρξαν σποραδικές μικρότερες διαδηλώσεις, όμως οι περισσότεροι ακτιβιστές και αντιφρονούντες βρίσκονται πλέον είτε στη φυλακή, είτε στην εξορία.

Μετά την 11η Ιουλίου, ωστόσο, υπήρξαν περισσότερες αντιδράσεις, όπως αυτή της 30χρονης Αμέλια Καλζαντίγια, πρώην διευθύντριας σε μια κρατική εταιρεία τουρισμού. Ο πατέρας της είχε πολεμήσει στο πλευρό του Τσε Γκεβάρα, η ίδια ήταν ενεργή στις κομμουνιστικές ομάδες νεολαίας και είχε συμμετάσχει σε 42 εκδηλώσεις με τον Φιντέλ Κάστρο. Μετά τις διαδηλώσεις, όπως λέει, όλοι στη δουλειά της είχαν λάβει οδηγίες να εκθέσουν τους διαμαρτυρόμενους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ως εκ τούτου, η Καλζαντίγια παραιτήθηκε. «Δεν έχω σκεφτεί ποτέ να βγω στους δρόμους ή κάτι παρόμοιο, αλλά δεν πρόκειται ούτε να επιτεθώ σε ανθρώπους που το κάνουν επειδή είναι δυστυχισμένοι».

Για εκείνη, στην ιστορία της Κούβας υπάρχει ένα πριν και ένα μετά την 11η Ιουλίου. Η διαφορά σε σχέση με προηγούμενες διαδηλώσεις, ήταν ότι αυτό που συνέβη καταγράφηκε και ο κόσμος έμαθε περισσότερα από την επίσημη, κυβερνητική εκδοχή. «Δεν υπήρχαν τέτοια πριν», λέει δείχνοντας το κινητό της τηλέφωνο. Τώρα, και η ίδια, μητέρα τριών παιδιών, καταγγέλλει τις κακοποιήσεις μέσω βίντεο στο Facebook.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς