Sramota za Evropu

Namjerno podmetanje požara je neprihvatljivo – ako je tako bilo u izbjegličkom logoru u Moriji na Lezbosu. Eventualni počinioci moraju biti kažnjeni. Ali, humanitarne organizacije i grčki ured za zdravstvo su već dugo upozoravali da su prepuni sabirni centri zapravo tempirane bombe. Bilo je samo pitanje vremena kada će tamo doći do eksplozije nasilja i haosa.

Restriktivna izbjeglička politika Evropske unije dovela je do toga da izbjeglice ostaju zaglavljene u prihvatilištima za registraciju na grčkim ostrvima. Većina migranata bi trebalo da bude poslata u Tursku. Oni u katastrofalnim uslovima čekaju na rješenja svojih molbi za azil, a to je procedura koja traje mjesecima. Grčka vlada i Evropska unija nisu u stanju da to efikasnije organizuju.

To je sramota za ekstremnu ljevičarsko-desničarsku koaliciju u Atini, ali i za sve šefove država i vlada EU koji su u martu, poslije dila sa Turskom, naveliko obećavali rješenje izbjegličke krize. U čitavoj Grčkoj ima oko 60.000 migranata. Evropska komisija lopatama prebacuje novac u Grčku, ali grčke vlasti nisu u stanju da taj novac preuzmu i da ga iskoriste za organizovanje razumnog smještaja za izbjeglice.

Ostale države-članice su obećale da će poslati personal kao pomoć Grčkoj. Ali, samo mali dio tog personala je zaista na zadatku u prihvatnim centrima. Raspodjela izbjeglica i potražilaca azila na druge zemlje EU se i dalje stalno blokira.

Tokom ljeta, EU je doslijedno skretala pogled sa problema izbjeglica i migranata. Pri tome nisu prepuni samo logori u Grčkoj; i u francuskom Kaleu, na francusko-italijanskoj granici i na italijansko-švajcarskoj granici kao i duž Balkanske rute, regularne ustanove za prihvat izbjeglica su pune. Tamo ljudi već i iz geografskih razloga ne mogu da budu tako jednostavno držani na jednom mjestu kao što je to slučaj na grčkim ostrvima. Oni idu na sjever, u nadi da će se nekako dokopati Njemačke ili Velike Britanije.

Gotovo isto toliko izbjeglica stiže u Italiju – preko Libijske rute – kao i prošle godine. Svake nedjelje, hiljade ljudi biva spaseno u Sredozemnom moru. Ali, ove godine su se već udavile hiljade ljudi – više nego ikada ranije. na svakih 89 migranata, jedan se utopi na putu ka Evropi. Prošle godine je to još uvijek bio „samo“ jedan na svakih 276 izbjeglica. Sredozemno more je groblje. I to je sramota. Sramota za ljudske vrijednosti u EU, ali zbog toga se očigledno više niko ne uzbuđuje.

Nad svakodnevnom tragedijom je pokrov ćutanja. Malo interesovanja se pojavi samo ako se, kao sada u Moriji, pojave zaista užasne slike nasilja i vatre. Političari su nestali i prave se kao da drže izbjegličku krizu pod kontrolom. Ali ne drže je pod kontrolom. „Uspjećemo“ – od toga na evropskom nivou nema ništa.

Jedino što danas bolje funkcioniše jeste zastrašivanje potražilaca azila i zatvaranje granica. Postupak za same izbjeglice i raspodjelu ljudi po Evropi je isto tako loše organizovan kao i prije godinu dana, kada je njemačka kancelarka izrekla svoj čuveni slogan. Ona je sada zbog toga zažalila iz više razloga. EU nije uspjela da se pristojno postara o izbjeglicama. Morija je tužan simbol tog neuspjeha.