Njemačka zabrinuta za svoju privredu
6. februar 2019
Njemački ekonomski barometar u posljednjih deset godina zna samo za jedan pravac – naprijed. Knjige sa narudžbinama su pune, poslovi idu dobro. Ipak, sa mnogih mjesta čuje se da bi moglo i više da se proizvodi, samo kada bi bilo na raspolaganju kvalifikovane radne snage.
Za privredni bum odgovorna je prije svega industrija. Na nju otpada 23 procenta dodate vrijednosti. Nijedna druga zemlja u Evropskoj uniji nema toliki industrijski udio.
Za ministra privrede Petera Altmajera to je istovremeno i blagoslov i prokletstvo. Blagoslov, zbog toga što njemačka mašinska industrija, automobilska i hemijska, , zeleni tehnološki sektor i mnoge druge privredne grane već deceniju uspješno održavaju njemački privredni model. Prokletstvo, zbog toga što je zemlja opasno zavisna od izvoza. Konkurencija iz SAD i Kine postaje sve veća, posebno na polju digitalizacije i razvoja vještačke inteligencije.
Brige zbog pada
Svijet u ovom trenutku preživljava „nevjerovatno ubrzanje“ na polju inovacija, smatra Altmajer. Dosadašnje proizvodne procesi, pa i čitave industrije, trebalo bi da zamjene nove tehnologije. Vještačka inteligencija je, prema ministru, najveća inovacija od kada je izumljena parna mašina. „Onaj ko ovlada tim tehnologijama, ima šansu da ostane u vrhu. Oni koji sve to prespavaju, jednog dana postaće produženi radni sto drugih.“
Njemački ministar očigledno se plaši da bi upravo to moglo da se dogodi njegovoj zemlji. „Postoje tehnologije koje dugo nismo uzimali za ozbiljno, i država ima i pravo i obavezu da podrži i pomogne."
Kako bi to moglo da izgleda? Peter Altmajer je sve sažeo u dokumentu pod nazivom „Nacionalna industrijska strategija 2030". Ministar je na 21-oj stranici naznačio „smjernice za njemačku i evropsku industrijsku politiku". Objasnio je pred kakvim se izazovima nalazi Njemačka, šta je izlazna strategija i u kom pravcu bi on želio da sve to ide.
Zahtjev za inovacijama
„Cilj je da radimo zajedno sa privrednim akterima kako bi se obezbijedile i povratile ekonomske kompetencije, konkurentnost i vođstvo na polju industrije, kako na nacionalnom i evropskom, tako i na globalnom nivou, i u svim relevantnim oblastima“, kaže Altmajer. Kompanijama bi na primjer trebalo olakšati kada je riječ o socijalnim izdacima i cijeni energije. Osim toga, država bi morala da jače podrži inovacije i razvoj ključnih tehnologija i u Njemačkoj, i u Evropi.
Gledano na duže staze, udio industrije u dodatoj vrijednosti u Njemačkoj, trebalo bi da se poveća na 25 odsto, a u EU na 20 procenata. Taj cilj morao bi u osnovi da se postigne „kroz slobodno tržište, privatni sektor i samoodgovorno“, istakao je Altmajer.
Njemačka je često proigravala vođstvo
Bilo da se radi o elektronskim uređajima za zabavu, telekomunikacijama, računarskoj elektronici ili proizvodnji karbonskih vlakana, Njemačka je često bila u tehnološkoj prednosti, što joj na kraju nije pretjerano pomoglo. „Na polju vještačke inteligencije, kada se radi o istraživanjima, još smo i u dobroj poziciji. Ali u praktičnoj primjeni, ima još mnogo toga da se uradi", kritikuje Altmajer.
Čini se da se udaljenost od vodećih internet-kompanija sve više povećava, umjesto da se smanjuje. Nijedna njemačka kompanija ne ulaže u tu oblast toliko koliko ulaže svaka američka kompanija pojedinačno.
„Veličina je važna“, naglašava ministar Altmajer. Onaj ko nije dovoljno veliki da realizuje važne projekte i da se na slobodnom tržištu pokaže konkurentnim velikim kompanijama, praktično se isključuje sa slobodnog tržišta. Altmajer zbog toga posebno želi da u fokus stavi i podrži domaća preduzeća, najveća u svojim branšama – poput Simensa, Tisenkrupa, proizvođača automobila ili pak Dojčebank.
Država kao preduzentik?
Kako bi se obezbijedila budućnost „velikih“, moralo bi da se omogući lakše spajanje i preuzimanje. Ministar privrede želi da u izuzetnim slučajevima spriječi preuzimanje njemačkih od strane stranih firmi – i to djelimičnom nacionalizacijom. Zato predlaže da se osnuje javni, državni fond.
Altmajer želi da se o njegovoj industrijskoj strategiji diskutuje narednih mjeseci na nacionalnom i međunarodnom nivou, i da se ona, zajedno sa privredom i sindikatima, dalje razvija. Ovo je tek „prvi korak“ koji „ne zahtjeva nepodijeljenu saglasnost". Ali, Altmajer je, čvrsto ubijeđen u ono što je napisao, poručio: „Pročitajte, ovaj papir je pisan s mnogo ljubavi“.