Beethoven kao "muzički revolucionar"
20. decembar 2020
Malo je ličnosti koje imaju toliki uticaj na svakodnevicu poput Ludwiga van Beethovena. Njegova muzika puna je humanizma, kažu poznavaoci njegovog djela. On je živio u vremenima rata i nacionalizma ali i u vrijeme promjena i nastajanja novih koncepata društva i svijeta. Američki dirigent Kent Nagano je za DW izjavio kako u to vrijeme kod ljudi počinje jačati svijest da se sami moraju boriti za svoje dostojanstvo i sreću. Oni počinju preuzimati odgovornost za svoje živote što se, tvrdi Nagano, ogleda i u muzici Ludwiga van Bethovena, koji u svojim djelima slavi pravo na slobodu i pravdu i širi ideal boljeg i humanijeg svijeta.
Beethoven je rođen je 1770 u Bonnu a umro je 1827. u Beču. Sa sedam godina je održao svoj prvi koncert i tada je proglašen „čudom od djeteta“. Postao je poznat kao virtuoz na klaviru a svirao je i orgulje i violinu. Sa 12 godina pisao je kompozicije smiješnih naziva poput: „Pjesma dojenčetu“ ili „Elegija o smrti jedne pudlice“. Volio je da improvozira i fantazira na klaviru, što je danas karakteristika džez muzičara. Njegova najpoznatija klavirska kompozicija "Za Elizu" i danas je zagonetka, jer se ne zna tačno za koga ju je napisao. Istoričari muzike smatraju da je ona posvećena njemačkoj operskoj pjevačici Elisabeth Roeckel, koju je Beethoven, koji se nikada nije ženio, navodno pitao da se uda za njega. Pronađena su i njegova pisma u kojima on piše o svojoj besmrtnoj ljubavi. U najnovijim biografijama sve više se pominje i ime Antonie Brentano, koja bi mogla biti Beethovenova Eliza.
- pročitajte i ovo:Betovenova socijalna mreža
Brat traži brata iz opere Fidelio kao prepoznatljivi znak Radija DW
Nakon preseljenja 1792. u Beč, njegov talenat i vizionarski duh ga je doveo do najviših krugova Habzburške monarhije. Iz Beethovenove opere Fidelio potiče i nekadašnja muzička špica Radija Deutsche Welle „Brat traži brata“, koja je desetinama godina bila prepoznatjivi zvuk njemačke medijske kuće za inostranstvo. Ovu operu on je napisao po nalogu Petera Freiherra von Brauna i bazirana je na istinskom događaju iz vremena Francuske revolucije, kada je jedna hrabra žena, preobučena u muškarca, oslobodila svog muža iz zatvora, koji su držali Jakobinci.
Beethoven je bio majstor kako za solo klavirsku muziku, tako i za kamernu muziku, simfonije i opere. Peta simfonija – danas poznata i kao „Sudbonosna simfonija" – zasigurno je najpoznatije djelo Ludwiga van Beethovena. Kada je u Beču – nekadašnjem svjetskom centru klasične muzike – u decembru 1808. godine premijerno izvedena njegova 5. simfonija, među prisutnim je vladalo negodovanje, Beethoven je bio dirigent i tada je imao 38 godina. Ali, bilo je i onih koji su bii oduševljeni: „Beethoven je u to vrijeme bio prvi muzičar koji nije komponovao po zadatku, za razliku od recimo Haydna ili Mozarta, koji su svoju muziku komponovali za crkve i plemstvo. On je muziku napravio dostupnom široj javnosti. „U prvi plan je stavio vlastite osjećaje i tako otvorio vrata i za romantiku u svom muzičkom izrazu“, kaže Marcus Schinkel, džez-pijanista iz Beethovenog rodnog grada Bonna.
- pročitajte i ovo: Počast autoru evropske himne
Oda radosti kao himna EU
Beethoven nije imao jednostavan život. Njegov otac je htio od njega da napravi čudo od djeteta kao što je bio jedan Mozart. Ludwig je, još kao dječak, morao da svira klavir. Sa 7 godina je nastupao u Kölnu. Kada je imao 17, umrla mu je majka za koju je bio veoma vezan. Distancirao se od svog od alkohola ovisnog oca. Najveći dio života Beethoven je proveo u Beču. Sa 27 godina Beethoven je počeo gubiti sluh a sa 48 je postao potpuno gluh i patio je od tinitusa. Prema najnovijim istraživanjima, to je bila posljedica jedne vrste tifusa, koju prenosi pacovska buha. Ali to ga nije spriječilo da nastavi sa komponovanjem.
Imao je i finansijskih problema. No neki pripadnici tadašnjeg plemstva, koji su voljeli njegovu muziku, su ga podržali. 1824. je završio 9. simfoniju, danas poznatu po horskom finalu posljednje stavke - „Odi radosti". Kada je ona izvedena 7. maja 1824. on nije bio u stanju čuti stending ovacije i gromoglasan aplauz. Ovu simfoniju je pisao kada je već bio gluh. Ona je poslužila kao muzički moto za poznatu pjesmu „A song of joy“ a instrumentalna verzija Ode radosti je od 1985 i himna Evropske unije.
DW u tri dokumentarna filma pojašnjava kakav je uticaj Beethoven imao na muziku u svijetu. U filmu „Svijet bez Beethovena?“ prikazano je kako on briše granice u muzici i kako se kritički konfrontira sa društvom tog vremena. U filmu Rudolf Schenker, gitarista Scorpionsa smatra da početni motiv Bethovenove 5. simfonije predstavlja majku svih rok-rifova.
Njemački predsjednik Frank-Walter Steinmeier je povodom 250 godina od Beethovenovog rođenja rekao da je Beethovenova muzika „čista emocija i da je zbog toga razumije cijeli svijet“. Dodao je i kako Beethoven ohrabruje na veliku avanturu „da svi zajedno na ovom svijetu budemo više ljudi“.