Öcalan'a çağrı yapan iktidar kayyumlarla ne amaçlıyor?
4 Kasım 2024
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin iki hafta kadar önce PKK lideri Abdullah Öcalan'a yaptığı örgütü lağvetme ve TBMM'de konuşma çağrısı ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Bahçeli'nin çağrısını "tarihi bir fırsat penceresi" olarak nitelendirmesi sonrası gelen kayyum atamaları iktidarın ilişkin zihinlerde soru işaretleri yarattı.
Yeni çözüm süreci beklentisinin oluştuğu bir dönemde İstanbul'da CHP'li Esenyurt belediyesinin ardından DEM Partili Mardin, Halfeti ve Batman belediyelerine kayyum atanmasıCumhur İttifakı'nın son bir ayda Kürt sorununun çözümü ile ilgili verdiği mesajları karmaşıklaştırdı.
CHP içinde ise "normalleşme süreci" nedeniyle eleştiri okları Genel Başkan Özgür Özel'i hedef almış durumda.
İçişleri Bakanlığı sabah erken saatlerde yaptığı açıklama ile DEM Partili belediye başkanlarının görevde olduğu Mardin, Batman ve Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesinde belediyelere kayyum atandığını duyurdu.
Esenyurt'ta 31 Mart yerel seçimlerinde kent uzlaşısı ile seçilen CHP'li Belediye Başkanı Ahmet Özer de geçen hafta tutuklanarak yerine kayyum atanmıştı.
Cumhur İttifakı'ndan karışık sinyaller
HDP eski eş genel başkanları Figen Yüksekdağ ve Selahattin Demirtaş'la birlikte HDP'li vekillerin 2016'da gözaltına alınıp tutuklandığı operasyonun tarihi olan 4 Kasım'da gelen yeni kayyum dalgası Cumhur İttifakı'nın yol haritasının gerçekte ne olduğu ya da net bir strateji olup olmadığı gerek muhalefet gerekse siyaset kulislerinde sorgulanıyor.
Kürt Çalışmaları Merkezi Koordinatörü Reha Ruhavioğlu, son kayyum atamalarının da ardından bir aydan beri devam eden adı konmamış süreç için net bir hüküm vermenin şu an için mümkün olmadığını söyleyerek öngörüsünü şöyle açıklıyor:
"Ortada bence iki ihtimal var. Ya bir karar alınsın diye bu yolla baskı yapılıyor. Ya da istenen karar çıkmadığı için başka bir alternatife yöneliniyor. Ya Öcalan vermesini istedikleri kararı verdi ve örgüt buna uymuyor. Ya da Öcalan o kararı vermiyor ve süreç hızlansın diye yapıyorlar. Ama bunu tam olarak bilmemiz mümkün değil."
Yerine kayyum atanan Ahmet Türk de sabah saatlerinde Halk TV'ye açıklamasında iktidar için "Yaptıkları görüşmelerde beklenen sonucu alamadıkları için yaptıklarını düşünüyorum. Bunlar zaman içinde açığa çıkacak" demişti.
Panorama TR Araştırma Direktörü Osman Sert ise DW Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede 2013-2015 arasındaki çözüm sürecine benzer bir sürecin hiç başlamadığını belirterek "Bunun birçok sebebi var. Bir önceki süreçte ekonomik ve jeopolitik parametreler, Türkiye'nin içindeki süreçler, örgütün beklentileri ve öncelikleri, HDP'li seçmenin beklentileri hepsi birbiriyle örtüşüyordu. Bugün ise böyle bir durum hiç olmadı" diyor.
Cumhur İttifakı içinde Bahçeli'nin hamlelerinin bazı ön hazırlıklarının belki konuşulmuş olabileceğini ancak bu kadar net bir şekilde üzerinde mutabık kalınmadığının bugün ortaya çıktığını kaydeden Sert, Erdoğan'ın da Bahçeli'nin DEM Partililerin elini sıktığı bir ay öncesinden geçen haftaya kadar sessiz kalmasına işaret ediyor.
Erdoğan'ın Bahçeli'ye sahip çıkarak iktidar koalisyonunu çatırdatmadığını söyleyen Sert, "Şu an tekrar başladığımız yere geri döndük. Hatta başladığımız yerden daha geriye döndük. Dolayısıyla ben bu süreci iyi koordine edilmemiş bir iktidar hamlesinin olumsuz şekilde nihayetlenmesi gibi okuyorum" yorumu yapıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğluda sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "İktidar kontrolü kaybetti. Tutarsız ve ciddiyetsiz, savrulmalar yaşıyor. Daha bir hafta önce Cumhurbaşkanı Yardımcısıyla aileleri barıştıran Ahmet Türk bu hafta terörist oldu" ifadelerini kullandı.
Ruhavioğlu, son sürecin "Türkiye'de siyasetçilerin barış arzu ettikleri için değil, çıkarları barışta olduğu için barış yapmaya çalıştıkları" gerçeğini gösterdiğini belirterek "Dolayısıyla çıkarlar karşılık bulmayacağı zaman barış yolundan hızlıca dönebiliyorlar" diyor.
Ruhavioğlu'na göre iktidarın masasında parça parça, farklı farklı işler var, bunlar birbiriyle çelişiyor ve bu nedenle zaman zaman "kendi ayağına sıkıyor." Bu çerçevede Esenyurt'a kayyum atanmasının AKP'ye daha çok zarar vereceğini belirten Ruhavioğlu, kayyum olgusunun Türkiye'nin birinci partisi olan CHP'ye de uzanmasının bu kavrama yüklenen negatif anlamı güçlendireceğine dikkat çekiyor.
CHP-DEM yakınlaşmasının sonuçları ne olur?
Öte yandan önce Esenyurt belediyesine ardından DEM Partili üç belediyeye yapılan kayyum atamaları iki partiyi birbirine daha yakınlaştırırken iktidarın bunu 14 Mayıs seçimleri öncesindeki gibi kullanması ihtimali de dile getiriliyor.
DEM Parti Eş Başkanı Tülay Hatimoğulları'nın Esenyurt'ta CHP kürsüsünden konuşması, CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in bugün Mardin'e giderek Ahmet Türk'e destek çıkması gibi görüntülerin bir taraftan iktidarın doğu ve güneydoğuda kaybettiği seçmenlerden oy getirebileceği ama diğer taraftan Orta Anadolu gibi kesimlerde oy kaybına yol açabileceği yorumları yapılıyor.
Osman Sert, Erdoğan'ın arzu ettiği anayasa değişikliği için hâlâ DEM Parti ve CHP'ye ihtiyacı olduğunu hatırlatarak "Şimdi böyle bir ortamda bu nasıl yapılacak artık benim için çok büyük bir soru işareti oldu" diyor.
Son kayyumların ister istemez CHP ile DEM Parti'yi bir araya getireceğini söyleyen Sert, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Fakat iktidar açısından kötü olan daha önce CHP-DEM Parti ilişkisini şeytanlaştıracak done çok fazla bulunabilirdi. Fakat bu sefer CHP ve DEM Parti bu paranteze oturmak için kendileri bir şey yapmış değil. Bariz bir şekilde iktidar ikisini aynı yere itti. Bunu itilenler de biliyor, iten de biliyor, seyirciler de biliyor."
Bu kapsamda bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin muhtemel adaylarından Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın Esenyurt'a gitmemesi, CHP yönetiminden daha farklı mesajlar vermesi de dikkat çekiyor.
Ruhavioğlu, iktidar için bu süreçle amaç eğer DEM Parti ile CHP'nin arasını açmak ise beklenen sonucu alamadığını, bu ilişkinin zayıflamayarak güçlendiğini belirterek "İmamoğlu'na gözdağı vermek gibi bir şey varsa, İmamoğlu'nun buna karşı aldığı tutumla adaylık ihtimalini 10 gün öncesine göre daha da güçlendirdiğini görüyoruz" diyor.
Bu arada pek çok ankete göre AKP'nin doğu ve güneydoğudaki kan kaybı sürüyor. Ruhavioğlu insanların genel bir siyasetten uzaklaşma hali olduğunu ve bunun da kararsız ile boykot kümesini büyüttüğünü söyleyerek "Seçimlere daha çok var. Bugünden kestirmek zor ama siyasete ilgi azaldı ve kararsız kümesine yönelme fazla. Tüm partiler oy kaybetti ama AKP bir tık daha fazla kaybetti" diyor.
DEM Parti, Mardin, Batman ve Halfeti belediyelerine kayyum atanmasının ardından haftalık Meclis grup toplantısını Salı günü Mardin'de yapma ve bir hafta boyunca TBMM Genel Kurul ve komisyon toplantılarına katılmama kararı aldı. CHP'nin de benzer bir karar alabileceği belirtiliyor.
İmamoğlu ise Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) başkanı sıfatıyla liderlerden randevu istedi.
CHP'de "normalleşme" tartışması
Son kayyum atamaları CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in yaz aylarında iktidar ile başlattığı normalleşme sürecini parti içinde yeniden tartışmaya açtı. Süreç, parti yönetiminin sert bir dille eleştirilmesine neden oluyor.
CHP, Esenyurt Belediyesi'ne kayyum atanmasının ardından Antalya kampını iptal ederek vekiller, parti yöneticileri ve bazı belediye başkanları ile İstanbul'da bir araya gelmişti. Milletvekilleri ve Parti Meclisi toplantılarında ana gündem normalleşme süreci olurken toplantıda söz alan 50'ye yakın milletvekilinden 30 kadarı normalleşme sürecine dair Özgür Özel'i eleştirdi.
Eleştirilerde kayyum atanması, Erdoğan'ın Özel ve İmamoğlu'na davalar açması sonrasında "normalleşmenin" artık gündemde kalamayacağı dile getirildi. Toplantıya katılan milletvekili ve partililerin çoğunluğu "normalleşme süreci artık bitmiştir" yorumunda bulunuyor.
Eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu'nun "İktidarla müzakere edilmez, mücadele edilir" sözlerinin de hatırlatıldığı eleştirilerde söz alan milletvekilleri; Meclis'te Erdoğan gelince ayağa kalkılması, iktidarın uygulamalarına karşın sert eleştiri ile yanıt verilmemesini de gündeme taşıdı ve "normalleşme" öncesi CHP'nin birinci parti olduğunu bugün ise artık ikinci parti durumuna düştüğünü söyledi.
Özel'in ise bu eleştirilere karşılık "Bir taktik yaptık, samimi şekilde denedik. İktidar normalleşmedi, marjinalleşmeyi tercih etti" dediği öğrenildi. Özel'e göre CHP hala anketlerde birinci parti durumunda ve bir gerileme söz konusu değil.
DW Türkçe'nin edindiği bilgiye göre Özel, normalleşme ile amacın seçmenle barışmak olduğuna da vurgu yaparken "Siyasiler eskiden birbirine selam bile vermiyordu, görüşmüyordu. Anormal olan durumu bitirdik" ifadelerini kullandı.
Toplantı sonrasında gazetecilere açıklama yapan Özel, "normalleşme" eleştirilerine de "Tayyip Bey bize kayyumu atayacak, biz de 'normalleşeceğiz', buna susacağız… Böyle bir şey yok. İşte o dediği yumuşamaydı, 'yumuşak muhalefet.' Biz orada yokuz. Hayatımda bir kere yumuşama demedim bu sürece dair. Normalini yapıyoruz. Ben ana muhalefet partisinin yapması gereken normalleri terk etmem, devam ederim" diye konuştu.