Çin'den Tayvan açıklarında yeni güç gösterisi
10 Nisan 2023
Çin, kendi toprağı olarak gördüğü Tayvan'ın çevresinde düzenlediği üç günlük askeri tatbikatın sona erdiğini açıkladı. Çin Halk Kurtuluş Ordusu Doğu Cephesi Komutanlığı, Tayvan'ın etrafını çeviren ve oradaki "kilit noktalara" saldırının denendiği tatbikatın başarıyla tamamlandığını açıkladı.
Pekin yönetiminden yapılan açıklamada da Tayvan'ın bağımsızlığının bölge barışı ile bağdaşmayacağı vurgusu yapıldı.
Buna karşılık, kendini Tayvan'ın koruyucusu olarak gören Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Deniz Kuvvetleri de Tayvan'dan bin 300 kilometre mesafede bulunan ve Çin'in hak talep ettiği bir adanın yakınlarından askeri gemisinin geçtiğini duyurdu.
Çin yönetimi, önceki gün başlattığı ve bugün sona eren üç günlük askeri tatbikatına "Birleşik/Yekvücut Kılıç" adını verdi. Farklı askeri birliklerinin katıldığı tatbikatta gerçek koşullar altındaki olası çatışma ihtimallerinin denendiği açıklandı.
Çin devlet televizyonu CCTV'nin bildirdiğine göre, Tayvan açıklarında çok sayıda askeri uçak da Pekin'in tatbikatına katıldı ve Tayvan'a hava köprüsü kurulması ihtimaline dair bir simülasyon da denendi. Yine CCTV'nin bildirdiğine göre Çin ordusuna bağlı askeri birlikler Tayvan'daki anahtar öneme sahip hedefleri en iyi vuran ortak saldırı ihtimallerinin tatbikatını yaptılar.
Tayvan'da endişe ve tepki
Tayvan Savunma Bakanlığı ise Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Çin ordusuna bağlı 11 askeri gemi ve 59 askeri uçağın Tayvan çevresinde görüldüğünü duyurdu. Askeri uçaklar arasında jetler ve bombalama uçakları bulunduğu da belirtildi.
Pekin yönetimi, Tayvan'a göz dağı niteliğine sahip tatbikatta gerçek mermilerin kullanıldığını da kaydetti. Ayrıca jetlerin iniş yapabildiği Shandong uçak gemisinin de tatbikatta yer aldığının altı çizildi.
Japonya da karşılık verdi
Japonya da Çin'in kapsamlı ve gerçek saldırı ihtimallerinin simülasyonunun yapıldığı tatbikat üzerine çok sayıda askeri jetin uçuş yaptığını açıkladı. Tokyo'daki Japonya Genel Kurmaylığı'ndan yapılan açıklamada, Çin savaş gemilerinin güneyde 230-430 kilometre mesafe bulunan Okinava'ya bağlı Miyako Adaları açıklarında görüldüğü belirtildi.
Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü, Pazartesi günü yapılan bir basın toplantısında, Pekin'in bölgedeki duruma ve Tayvan'ın konumuna ilişkin tutumunu tekrarlayarak, Tayvan'ın bağımsızlığının, bölgedeki barış ve deniz koridorunun istikrarı ile çatıştığını ileri sürdü. Çin'in Tayvan'ın ayrımcı ve bağımsız her türlü çabasına kararlı biçimde karşılık vermek zorunda kalacağı sözleriyle de tehditkar konuştuğu dikkat çekti.
Rusya'dan Pekin'e destek
Ukrayna savaşında uluslararası toplumda büyük ölçüde yalnız kalan Rusya ise Pekin'den yana tutum sergiledi ve Çin'in yanında olduğunu açıkladı. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Çin'in provokasyon içeren adımlara tepki vermesinin meşru hakkı olduğunu iddia etti ve gelişmeleri izlediklerinin altını çizdi. Moskova askeri tatbikatın Pekin'in hakkı olduğunu da savundu.
Çin, Cumartesi başlattığı askeri tatbikatı "ayrılıkçı güçlere yönelik uyarı" olarak nitelemişti. Pekin, 1949 yılında Çin ile siyasi bölünme yaşayan Tayvan'ı "ayrılıkçı bölge" olarak niteliyor ve hala kendi toprakları olarak görmeyi sürdürüyor. Çin yönetimine göre Tayvan yeniden kara kıtası topraklarına bağlanacak, gerekirse hatta askeri güç kullanarak bunu yapacak.
Çin ile Tayvan avarsındaki gerginlik bir dizi ABD'li ve Batılı temsilcinin ziyareti nedeniyle son yıllarda epey gerilimlere sahne oldu. Son olarak da Tayvan Devlet Başkanı Tasai Ing-wen'in ABD ziyareti ipleri daha da gerdi. Tayvan lideri ABD'de Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy tarafından kabul edildi. Temsilciler Meclisi Başkanı, ABD hiyerarşisinde en yüksek üçüncü temsilcilik ve büyük önem arzediyor.
Kendisini Tayvan'ın hamisi olarak gören ABD de kendi verdiği bilgiye göre bir savaş gemisiyle Çin'in güney bölgesinden geçiş yaptı. Washington, savaş gemisinin bölgedeki varlığını uluslararası deniz hukuku kapsamına giren bir hakkın uygulanması olarak açıkladı. Çin ise ABD savaş gemisinin bölgedeki varlığının yasa dışı olduğunu iddia ediyor ve Pekin yönetiminden izinsiz bir girişim olarak eleştiriyor.
Pekin yönetimi, Güney Çin Denizi'ni sadece kendi karasuları olarak niteliyor. Bölgedeki Brunei, Malezya, Filipinler ve Vietnam da kara sularında hak sahibi olduğunu iddia eddiyor. Bölgeye kıyısı olan bütün ülkeler için söz konusu deniz stratejik, ama aynı zamanda da deniz ticareti için arzettiği önem nedeniyle sık sık gerilimler yaşanmasına neden oluyor.
AFP/ETO, JD