"BM Zaporijya santralinin güvenliğini teminat altına almalı"

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Lviv’de bir araya geldi.

Ukrayna’nın batısında, Polonya sınırında yer alan Lviv’deki zirvede, Ukrayna tahılının dünya pazarlarına ulaştırılması meselesinin yanı sıra, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya’ya yönelik güvenlik endişeleri de ele alındı.

Zirve sonrası yaptığı açıklamada, tahıl ihracatına yönelik girişimin koordinasyonuna devam edilmesi konusunda mutabık kaldıklarını belirten Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, BM’nin nükleer santralin güvenliğini teminat alması gerektiğini de ifade etti. Telegram kanalı üzerinden açıklama yapan Zelenskiy, görüşmede Rusya’nın Zaporijya nükleer santrali üzerinden yaptığı tehditlere özellikle eğildiklerini belirterek, "Saldırganın bu bilinçli terörü, tüm dünya için küresel felaket sonuçları doğurabilir" ifadelerini kullandı.

Ukrayna Devlet Başkanı, bu nedenle BM’nin bu santralin güvenliğini, askerden arındırılmasını ve tamamen Rus birliklerinden özgürleştilmesini temin etmesinin elzemliğine işaret etti.

Lviv’deki zirve sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Erdoğan da Zaporijya Nükleer Santrali etrafında devam eden çatışmalardan duydukları endişeyi dile getirdiklerini belirterek, “Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın ‘santrali kapatabiliriz’ açıklamasına Kiev’den tepki

Kiev, Moskova’yı santrali bölgede gerçekleştirdiği saldırılar için birliklerine bir kalkan olarak kullanmakla da suçlarken, Rusya bu iddiaları geri çeviriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı, nükleer santralin etrafındaki askeri faaliyetlerin sonlandırılması çağrılarını "kabul edilemez" olarak nitelendirirken, Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın saldırılarının sürmesi halinde santralin kapatılabileceğini açıklamıştı.

Rusya, nükleer tesiste bir kaza yaşanması halinde radyoaktif maddenin Almanya, Polonya ve Slovakya’yı etkileyebileceğini savunurken; Kiev ise santralin kapatılmasının olası sonuçlarına karşı uyarıda bulundu. Ukrayna’nın devlet nükleer enerji şirketi Energoatom tesisin kapatılmasının Avrupa’nın en büyük nükleer santralinde bir radyasyon felaketine yönelik riski artıracağını öne sürüyor.

Nükleer felaket endişesi

Ukrayna'nın güneyindeki Enerhodar şehri yakınlarında bulunan Zaporijya nükleer santrali, yaklaşık 4 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılayabilecek kapasiteye sahip. Avrupa'nın en büyük nükleer santrali, geçen Mart ayında Rus birliklerinin eline geçmesine rağmen hala Ukrayna tarafından işletiliyor. Energoatom, santralin işgal edilmesinden sonra iki reaktörü kapatmıştı. Rus ve Ukrayna birlikleri arasındaki çatışmaların santral bölgesine giderek yaklaşması, olası bir nükleer felakete ilişkin güvenlik endişelerini artırmıştı.

Kiev ile Ankara arasında "altyapı" anlaşması

Rus işgali sonrası ilk kez Ukrayna’yı ziyaret eden Erdoğan, Guterres’le gerçekleştirilen üçlü zirve öncesi Zelenskiy ile Potoçki Sarayı’nda ikili görüşme gerçekleştirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Erdoğan’ın ziyaretine ilişkin, "Güçlü bir ülkeden gelen güçlü bir destek mesajı’’ ifadelerini kullandı.

Zirveden sonra düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Erdoğan, Zelenskiy ile gerçekleştirdikleri ikili görüşmede, ülkeler arasındaki stratejik ortaklık düzeyindeki ilişkileri tüm boyutlarıyla değerlendirdiklerini belirtti. "Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine desteğimizi bu vesileyle bir kez daha vurguladığını" söyleyen Erdoğan, Ukrayna tahılının ihracatına ilişkin Istanbul’da varılan anlaşmanın başarısının da altını çizdi. "İstanbul Mutabakatı'nın olumlu yansımalarını sadece Ukrayna değil, tüm dünya hissetmeye başladı" diye konuşan Cumhurbaşkanı, mutabakatın uygulamaya konduğu 1 Ağustos'tan bu yana toplam 25 gemi ve yaklaşık 625 bin ton Ukrayna tahılının dünya pazarına ulaştırıldığına dikkat çekti.

Erdoğan, "Bugüne kadar olduğu gibi Ukrayna'nın yeniden imarı için gereken desteği vereceğimizi Sayın Zelenskiy'le paylaştık" ifadelerini kullanırken, zirvede Kiev ve Ankara arasında Ukrayna’nın tahrip olan altyapısının yeniden inşasına yönelik bir anlaşma da imzalandığı kaydedildi. Anlaşma kapsamında iki ülke arasında oluşturulacak "görev gücü"yle Ukrayna'da yollar, köprüler, su ve elektrik altyapısı, hastane ve okul gibi tesislerin yeniden inşası için çalışmaların birlikte koordine edileceği belirtildi.

DW,Reuters,AFP/SÖ,HT