Yeni askerlik sistemi sorular yumağı

Kamuoyunda yeni askerlik sistemi olarak bilinen, AKP’li milletvekillerinin imzasını taşıyan Askeralma Kanunu Teklifi, TBMM Milli Savunma Komisyonu’nda kabul edildi. Teklifin bayram sonrasında görüşülmesi bekleniyor. Ancak savunma komisyonunda sadece ana muhalefet partisi CHP’den değil, iktidar ortağı olarak bilinen MHP'lilerden de eleştiriler yükselmesi kafaları karıştırdı.

Yeni askerlik sistemine ilişkin eleştiriler "ordu zayıflatılıyor, askerlik çağına gelmiş olanlarda eşitlik ilkesi bozuluyor ve cumhurbaşkanına olağanüstü yetkiler veriliyor" başlıklarında toplanıyor.

Yeni sistemde askerlik süresi er ve erbaşlar için altı aya, yedek subaylar için bir yıla indiriliyor. Askerlik süresinin indirilmesine ya da uzatılmasına cumhurbaşkanının karar vermesi öngörülüyor. Bedelli askerliği kalıcı hale getiren model, temel askerlik eğitimi süresini bir ay için zorunlu kılıyor.

Ordu zayıflatılıyor mu?

6 ayı dolan askerlere terhis yolunu açan düzenleme için "Ordu zayıflatılıyor" eleştirisi bu noktada geliyor. Bu yenilikle birlikte, mevcut durumdaki askerlerin dörtte üçünün terhis edileceğini hesaplayan MHP, bu eleştiriyi dile getirenlerin başını çekiyor. MHP Bursa milletvekili Hidayet Vahapoğlu, tecrübe kazanmış askerlerin terhisinin Türkiye’nin savunmasında ne gibi eksiklikler doğuracağının dikkate alınmasını istediklerini dile getiriyor. Endişelerini meclis savunma komisyonunda anlatan Vahapoğlu, "Türkiye’nin bulunduğu coğrafyada ne gibi risklerle karşı karşıya kalınacağı hesaplanmış mıdır" diye soruyor.

CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Çelebi de, "Askerlik 12 aylıkken yetmeyen asker kaynağı, süre 6 aya inince nasıl yetecek" diye soruyor. Yoklama kaçağı ve bakaya kalanların da hesaplanmasını isteyen MHP ile CHP, hükümetin bu düzenlemeyi gözden geçirmesinde fayda görüyor. Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay ise yoklama kaçağı bakaya kalanların sayısının kamuoyunda dillendirildiği gibi 600 bin değil de 400 bin olduğunu belirtirken, her türlü ayrıntının dikkatle incelendiğini, yeni sistemin sorun yaratmayacağını söylüyor.

"6 ayda kabak bile yetişmez"

Emekli hava korgeneral Erdoğan Karakuş, Türkiye’de askerlik sistemini en iyi bilen ve analiz eden isimlerin başında geliyor. Karakuş, DW Türkçe’ye askerliğin bir yıl değil de 6 ayla sınırlı olmasının büyük sıkıntı yaratacağını söylüyor. Karakuş, "Bir askerin en basit piyade silahını öğrenebilmesi için bile bir yıl gerekir. 6 ayda askere doğru düzgün eğitim verilmez. Ordunun zayıflatılacağı endişeleri yerindedir" çıkışı yapıyor.

Stratejist, emekli Tümgeneral Armağan Kuloğlu da, ordunun zayıflatılacağı endişelerine hak veriyor. 12 aylık askerliğin bile kısa olduğunu anlatan Kuloğlu, "6 ayda kabak bile yetişmez. Sonra siz yetiştirdiğiniz askeri hemen terhis edeceksiniz. Peki o tecrübeli askere ihtiyaç olduğunda ne yapacaksınız. Mevcut asker sayısı, terhislerle birlikte ciddi oranda düşecek. Asker açığını Milli Savunma Bakanlığı nerden karşılayacak" diye soruyor. Kuloğlu, yeni sistemin Türkiye’ye profesyonel orduyu getirmesinin de mümkün olmayacağını savunuyor.

"Askerlik gelir amaçlı"

Sistemin bedelli askerliği kalıcı hale getirmesine de tepki büyük. CHP Denizli Milletvekili Haşim Teoman Sancar, "Gurbetçiyle, Türkiye’deki vatandaşı ayırmamışlar bile" diyor. Sancar, bu durumun haksızlık olduğunu belirtirken, "Gurbetçiyle Türkiye’deki vatandaşı aynı tutarsanız, adalet olmaz. Döviz ile nasıl işleyecek sistem, ortaya konsun. Yurtdışındaki asgari ücret ile Türkiye’deki asgari ücret bir mi" çıkışı yapıyor.

Emekli Tümgeneral Armağan Kuloğlu, "Parası olanlar askerlikten muaf, olmayanlar mecburen asker. Böyle sistem olmaz" diyor. Kuloğlu, "Vatan savunmasının parayla yapılabiliyor olması Türkiye’ye hiç uymaz. Türkiye, Avrupa ülkeleriyle aynı güvenlik riskleriyle, tehditleriyle karşı karşıya değil. Türkiye’de savunma daha zor. Bu yüzden Türkiye’de halk-ordu bağı güçlendirilmişti. Ama şimdi siz bu gelenekten uzaklaşıyorsunuz. Parası olmayanlara ne diyeceksiniz? Askerliği parayla özdeşleştirmek ne kadar doğru olacak" eleştirisini getiriyor.

Emekli hava korgeneral Erdoğan Karakuş da, bedelli askerliğin hiçbir soruna çözüm olmayacağını söylüyor. Karakuş, "Bedelli askerlik bir gelir kaynağına dönüştürülüyor. Aslında, askerliğin teşvik edilmesi gerekiyordu. Bu da bir yıllık askerlik yapılması ve bu sürede asgari ücret verilmesiyle olurdu" diyor.

"Cumhurbaşkanlığı makamını zedeler"

Yeni askerlik sistemi getiren Askeralma Kanun Teklifi’nin 45'inci maddesi de merak uyandırmaktan öte "Cumhurbaşkanı özel ordu mu kuracak" sorularını da beraberinde getirdi. 45'inci madde şöyle:

 "Barışta, olağanüstü hal ve seferberlik hallerinde veya savaşta, askerliğini henüz yapmadan, Cumhurbaşkanınca gerekli görülen sahalarda özel olarak görevlendirilen gönüllüler, Cumhurbaşkanınca belirlenen şartlara uydukları takdirde askerlik hizmetinden muaf tutulur."

Cumhurbaşkanına neden böyle bir yetki verildiğini Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay "Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uyum çerçevesinde düzenleme yapıldı" sözleriyle açıklasa da, Cumhurbaşkanının kimleri özel olarak görevlendirebileceği, kimin neye gönüllü olacağı soruları Ankara’da en çok sorulan soruların başında gelmeye devam ediyor.

Emekli tümgeneral Armağan Kuloğlu, "Neyin, ne olduğu belli değil. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin her şeyi kapsayabileceği düşüncesiyle, askerlik için de böyle bir düzenleme öngörmek, sistemi bilmemektir. Türkiye hukuk devletiyse, bu madde de bir sınırın konulması gerekirdi. Cumhurbaşkanının özel ordu kuracağına ilişkin dedikodular, haberler bitmez artık" diyor.

Emekli hava korgeneral Erdoğan Karakuş da, "Bu madde cumhurbaşkanlığı makamını zedeleyecek niteliktedir. Şaibe yaratır. Cumhurbaşkanı kimi, ne için, hangi sahada, hangi koşulda görevlendirmiş ki, askerlik hizmetinden muafiyete ortaya çıkacaktır. Halk çıkar der ki – Kimi kayırıyorsunuz-" uyarısı yapıyor ve maddenin mutlaka değiştirilmesi gerektiğini savunuyor.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe