Yedi soruda sigara ve kanser

"Sigara içmek ölümcül akciğer kanserine sebep olur.” Bu uyarıya çoğu sigara paketi üzerinde rastlamak mümkün. Buna rağmen her dört Alman'dan biri sigara içiyor. Kanser ve sigara dumanı arasındaki ilişkiyi 7 soruda cevaplamaya çalıştık.

Sigara içmek neden kanseri tetikliyor?

Alman Sağlık Eğitim Merkezi'nin açıklamış olduğu rakamlara göre tütünün içinde yaklaşık olarak 5 bin çeşit kimyasal madde var. Tütünün içinde yer alan yaklaşık 90 maddenin bir kısmının kanseri tetikleyici olduğu, bir kısmının da kanseri tetikleme şüphesi altında olduğu belirtiliyor. Bu maddeler mukoza ve akciğerler tarafından emildiği gibi yutuluyor da.

Bu maddeler kansere nasıl sebep oluyor?

Hücre yenilenmesinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği vücut tarafından kontrol ediliyor. Bu konuda kilit nokta genetik miras. Tütün içinde yer alan kanser tetikleyici maddeler vücudun bu kontrolünü bozuyor. DNA'nın genetik mirasını değiştiriyorlar ve bu yolla hücre bölünmesinde kontrolü ele geçiriyorlar. Bu durum kanser oluşumuna sebep olabilecek çok sayıda hücre üretimine sebep olabiliyor. Bünyemiz bu tip DNA hasarlarını düzeltebilecek imkanlara sahip ancak sigara yoluyla vücuda alınan zehirli maddelerle bu mekanizmaların harekete geçmesini engelliyor.

Sigara içmek özellikle hangi kanser türlerine yatkınlığı artırıyor?

Sigara içmek, sigaranın içindeki maddelerin direkt olarak temasa geçtiği dokulardaki DNA'lara zarar veriyor, mesela ağızdaki ya da akciğerdeki dokulara. Ancak kanser tetikleyici maddelerin vücudun içinde dolaşması ve başka bölgelerde tümöre sebep olması da mümkün. Sigara içenler özellikle akciğer, gırtlak, yemek borusu ve ağız kanserine yakalanma konusunda yüksek risk altında. Ayrıca sigara ile kan kanseri, pankreas kanseri, böbrek kanseri, idrar torbası kanseri ve rahim kanseri arasında da bir bağlantı var.

Sigara içenlerde kansere yakalanma riski ne kadar yüksek?

Alman Sağlık Eğitim Merkezi'nin açıklamalarına göre sigara içmek kanser vakalarının yüzde 25 ile 30'nun sebebini oluşturuyor. Heidelberg'de bulunan Alman Kanser Araştırma Merkezi'nin açıkladığı rakamlara göre sigara içen her 10 kişiden biri yaşamının ileri bir döneminde akciğer kanserine yakalanıyor. Kanser, sigaraya başladıktan sonraki 30 ile 40 yıl arasında ortaya çıkıyor. Bu noktada kişinin ne kadar sigara içtiği de önem taşıyor.

Sigara tüketiminden ölen insanların sayısı nedir?

2015 Almanya Sigara Atlası'nın güncellenmiş verilerine göre 2013 yılından bugüne kadar sigaradan ölen insanların sayısı 121 bin. Bu rakam ölüm sebeplerinin yüzde 13,5'ini oluşturuyor. Verilere göre sigaranın sebep olduğu kanser vakılarından ölenlerin sayısı ise 58 bin 758.   

Pasif içicilik kanser riskini artırıyor mu?

Evet. Kişi sigarayı kendisi içmese bile dumanını soluyarak birçok zararlı maddeyi vücuduna alıyor. Uzmanların tahminlerine göre her sene yüzlerce kişi pasif içicilik sebebiyle akciğer kanserine yakalanıyor. Alman Kanser Araştırma Merkezi açıkladığı rakamlara göre yıllık ortalama 2150 kişi pasif içiciliğe bağlı koroner kalp hastalığına yakalanıyor, 770'den fazla kişi ise pasif içiciliğe bağlı beyin kanaması geçiriyor.

Sigarayi bırakmanın kanser riski üzerinde nasıl bir etkisi var?

Sigarayı bıraktıktan sonraki birkaç sene içerisinde çoğu kanser türüne ilişkin risk de azalıyor. 10 yıl sonrasında sigarayı bırakmış bir kişinin kansere yakalanma riski, sigaraya devam etmesi durumundaki riske oranla yarı yarıya azalıyor. Ancak hiç sigara içmemiş bir kişinin taşıdığı risk seviyesine ulaşılabilmesi için 20 ila 30 yıl geçmesi gerekiyor. 

© Deutsche Welle Türkçe

dpa/MY/HS