141111 Moskau Iran

“İran’ın nükleer silah ürettiğine dair güçlü ipuçlarının mevcut olduğu” ifadelerinin yer aldığı rapor, İran’a yeni yaptırımlar uygulanmasını gündeme getirdi. ABD Başkanı Obama, raporun açıklanmasının ardından, İran'a karşı harekete geçmek için Rusya ve Çin ile görüşmelere başlamak isterken, Moskova yönetiminden farklı bir açıklama yapıldı. Rusya, İran’a yönelik yaptırımların artırılmasını gerektirecek bir neden olmadığını savundu.

"Yeni kanıt yok, yaptırım gereksiz"

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın İran raporunu yayınlamasının ardından başlayan tartışmanın abartılı olduğu görüşünde. Zira Lavrov’a göre, elde İran’ın nükleer silah geliştirdiği yönünde yeni kanıtlar yok. Raporda son sekiz yıldaki bulguların bir araya getirildiğini savunan Lavrov, İran’a yönelik yaptırımların sertleştirilmesi için de bir neden görmüyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın İran raporunu açıklamasının ardından Moskova yönetimi kuruma sert eleştiriler yöneltmiş, raporun İran ile uluslararası aracılar arasındaki diyalog şansını daha da azalttığına dikkat çekmişti. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aleksander Lukaşeviç, “Askerî bir operasyon ya da yaptırımlar bu sorunu çözemez. Böyle bir perspektif görmüyoruz. İran’ın nükleer programına karşı yaptırımların bir işlevi kalmadığı görüşündeyiz. Zira geçen yıl, BM Güvenlik Konseyi’nde sert yaptırımlar içeren 1929 sayılı karar kabul edilmişti” şeklinde konuşarak, raporun yayınlanmasından kısa bir süre önce İran’a uygulanacak yeni yaptırımlara da karşı olduklarını açıklamıştı.

BM 1929 sayılı karar

1929 sayılı kararı ile İran’a yönelik yaptırımları ağırlaştıran BM Güvenlik Konseyi, İran’a zırhlı araç, savaş uçakları ya da füze sistemleri sevkiyatını yasaklamıştı. Karar ayrıca, füze sistemleri alanındaki yeni teknolojilerin İran’a aktarılmasını ve uluslararası bankaların İran’daki nükleer silah alımları ya da nükleer faaliyetlere yönelik sermaye sağlamasını da yasaklıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batı’nın mevcut yaptırımlara yenilerini eklemek istemesinin nedeninin, İran'da bir iktidar değişikliğinin zeminini hazırlamak olduğunu öne sürdü. Lavrov, İran'a yaptırım ve bombardıman tehdidi ile baskı yapmanın, müzakereler ile bir çözüme ulaşma şansını azaltacağını savundu.

"Kurumun raporları siyasetin etkisinde"

Rusya İran’ın en büyük müttefiklerinden biri gibi görünse de, Tahran yönetiminin müzakerelere başlaması konusunda ısrarcı olmayı da sürdürüyor. Ancak İran’ın nükleer müzakerecilerinden Ali Bageri’nin son Moskova ziyaretindeki açıklamaları, müzakerelere sıcak bakmadıklarını gösterir nitelikteydi. Bageri, “Rus arkadaşlarımız, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile işbirliği yapmamızı istiyor. Oysa Rusya, Kurumun Genel Sekreteri’nin bizle uzlaşmaya yanaşmadığının tanığı. Rusya’nın böyle bir tutuma müsamaha göstermemesi gerekir” sözleri ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın yayınladığı raporun siyasetin etkisinde olduğunu belirtti.

İran'ın nükleer çalışmalarına ilişkin tartışmalar son hızıyla sürerken Rusya, nükleer enerjilerin sivil amaçlar doğrultusunda kullanımı konusunda İran'a destek vermeye devam edeceğini açıkladı. İran'ın ise şu sıralar, Buşehr'deki nükleer tesise ek santrallerin kurulup kurulmayacağını test ettiği öne sürülüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Stephan Laack / Çeviren: Gezal Acer

Editör: Başak Özay