Uluslararası Atom Enejisi Kurumu İran anlaşmasını savundu

İran'la BM Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisine sahip beş üyesi ve Almanya arasında 2005 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın akıbetine ilişkin ABD Başkanı Donald Trump'ın kararı beklenirken, İsrail'in İran'a yönelik suçlamalarına ilişkin olarak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndan (IAEA) bir açıklama geldi. 

Kurum konuyla ilgili Viyana'da yaptığı açıklamada,  İran'ın "atom bombası üretmek üzere nükleer program yürüttüğüne dair 2009 yılından bu yana inandırıcı kanıtlar bulunmadığı" duyurdu. Kurumun bir sözcüsü açıklamasında, kurumun görevinin güvenlikle ilgili bilgileri değerlendirmek olduğunu söyledi. Sözcü, "Ancak bu bilgilerle bağlantılı soruları kamuoyu önünde tartışmak IAEA'nın görevi değil" şeklinde konuştu. 

AB: İsrail'in suçlamalarının delili yok 

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun İran'ın nükleer programına ilişkin açıklamalarını değerlendiren Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Netanyahu’nun İran’ın nükleer anlaşmaya uymadığına dair bir delil sunmadığını belirtti. 

Netanyahu'nun İran'ın gizli bir nükleer programı olduğunu ve nükleer başlıklı füzeler üzerinde çalıştığını öne sürdüğü açıklamasından kısa bir süre sonra konuşan Mogherini, Netanyahu’nun sunumunun İran’ın 2015 senesinde imzalanan anlaşmaya sadakatini sorgulamaya yer açmadığını belirtti.

Mogherini, İran’ın anlaşmaya uyup uymadığına dair kontrolleri yapan kurumun Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) olduğunu ve ellerinde aksi yönde bilgisi olanların bunları kuruma veya anlaşmayı yapan taraflara iletmesi gerektiğini söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun İran’ın nükleer faaliyetleri konusunda teknik incelemeler yapmakla yükümlü tek bağımsız kuruluş olduğuna dikkat çeken Mogherini, kurumun İran’la yapılan anlaşma sonrasında 10 rapor yayınladığını ve hepsinde de İran’ın anlaşmanın kurallarına uyduğunun belirtildiğini kaydetti.

Almanya İsrail’in iddialarını inceleyecek

Netayahu'nun sözleri sonrasında Alman haber ajansı dpa'ya açıklama yapan Alman hükümet sözcüsü, İsrail'in ortaya attığı iddiaları "inceleyip değerlendireceklerini” söyledi. "İran’ın tamamıyla barışçıl bir nükleer program yürüttüğüne dair uluslararası toplumun zamanında şüphelerinin olduğu açık” diyen sözcü, İran nükleer anlaşmasının 2015 yılında bu sebepten yapıldığını kaydetti.

Sözcü, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya ile İran arasında yapılan anlaşmanın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun denetiminde olan "eşi görülmemiş esaslı ve güçlü” bir denetim sistemine sahip olduğunu ifade etti. Sözcü, İran’ın anlaşmaya uyup uymadığı ile ilgili olarak bu kurum tarafından yürütülen bağımsız denetim sisteminin ileride de gerekli olacağını aktardı.

Konuyla ilgili bir açıklama da İngiltere’den geldi. İngiliz hükümet sözcüsü Pazartesi akşamı yaptığı açıklamada "İngiltere, İran ve onun nükleer niyetleri bakımından hiçbir zaman naif olmadı” dedi. İngiliz sözcü de Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun denetim sistemine atıfta bulundu ve sistemin İran’ın nükleer anlaşmaya uyup uymadığını bağımsız olarak doğrulamak için en önemli yol olduğunu söyledi.

Netanyahu Merkel, Macron ve Putin ile görüştü

Başbakan Netanyahu’nun İran ile ilgili açıklamasından saatler sonra İsrail Başbakanlığının resmi Twitter hesabından yapılan açıklamada Netanyahu'nun Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefonda görüştüğü aktarıldı. Twitter paylaşımında Netanyahu'nun elindeki bulguları Almanya ve Fransa ile detaylı bir şekilde paylaşmak için bu ülkelere profesyonellerden oluşan bir ekip göndereceği belirtildi.

İsrail Başbakanlığı ayrıca Netanyahu'nun Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonda görüştüğünü ve İngiltere ile Çin liderleriyle görüşmeyi planladığı da ifade edildi.

İsrail Başbakanı Netanyahu Pazartesi akşamı basına yaptığı bir sunumda İran'ın anlaşmanın taahhütlerine rağmen gizli bir nükleer programı olduğuna ve nükleer başlıklı füzelerin menzilini genişletmeye çalıştığına dair ellerinde "yeni ve güçlü kanıtlar" olduğunu ifade etmişti. İran yönetimini yalan söylemekle suçlayan Netanyahu, ellerindeki belgeleri diğer ülkeler ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile paylaşacaklarını da kaydetmişti.

İran, İsrail'in bu iddialarınu reddederken ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo sunulan belgelerin gerçek olduğunu ifade etti.

dpa,rtr,AP,DW/DÇÜ,HS

© Deutsche Welle Türkçe