Uluslararası Af Örgütü'nden rapor: Gözüm Patladı

Ulusararası Af Örgütü "Gözüm Patladı" (My Eye Exploded) adlı bugün yayınlanan raporunda, dünya genelinde güvenlik güçlerinin protestoların basıtırılmasında kullandığı yöntemleri eleştirdi.

Örgüt raporunda, plastik mermi, göz yaşartıcı gaz gibi silahların ticareti ve kullanımında daha sıkı kurallar uygulanmasını talep ederken, "daha az ölümcül" olarak nitelendirilen bu tür silahların verdiği zararlara dikkat çekti.

Raporda, protestoların bastırılmasında bu tür silahlara başvurulmasının "ağır yaralanmalara" hatta ölümlere yol açtığı belirtildi.

Uluslararası Af Örgütü'nün raporunda, söz konusu silahların kullanımının son yıllarda "giderek daha da normalleştiği" ifade edildi.

Raporda, "Güvenlik güçlerinin daha az ölümcül silahları sıklıkla 'saygısızca ve ölçüsüzce' kullanması nedeniyle binlerce gösterici ve gösteriye dahli olmayan insan sakat kaldı, onlarcası öldü" denildi. Raporda, özellikle "göz yaralanmalarının alarm verici şekilde artış gösterdiği" belirtilerek, bazı göstericilerin gözünü kaybettiği vurgulandı.

Örgütün raporu son beş yılda 30 ülkeden elde edilen verilerle hazırlandı.

Türkiye'ye haritada yer verildi

Uluslararası Af Örgütü'nün sitesinde yer alan interaktif haritada, Türkiye'den iki vakaya da yer verildi. 19 Ağustos 2019'da Diyarbakır, Mardin ve Van belediye başkanlarının görevden alınması sonrası düzenlenen protestolarda, Diyarbakır'da polis müdahalesi sonrası HDP milletvekillerinin yaralanması örnek gösterildi.

Ayrıca haritada 21 Mart 2022'de polisin Furkan Vakfı üyelerinin Adana'daki gösterisine sert müdahalesine de yer verildi. Furkan Vakfı'nın görüntülerine göre, polis göstericilere cop, biber gazı ve plastik mermilerle saldırmış, müdahale sonucu bazı kişiler yaralanmıştı.

İnsan Hakları Vakfı'nın verilerine göre, Türkiye'de 2013 yılındaki Gezi protestoları sırasında da polis müdahalesi sonucu 13 kişi gözünü kaybetmişti.

"İnsanların uyanması için gözümü verdim"

Raporda, 2019 yılında hükümet karşıtı protestolarda metal çekirdekli plastik mermi isabet etmesi sonucu gözünü kaybeden 22 yaşındaki Şilili üniveriste öğrencisinin sözlerine de yer verildi. "Gözümden su akıyormuş gibi hissettim ama o kandı..." diyen öğrencinin "İnsanların uyanması için gözümü verdim" şeklindeki ifadeleri alıntılanıyor.

Raporda Şili'nin yanı sıra, ABD, Kolombiya, Fransa, Ekvador, Gazze, İran, Irak, Sudan, Tunus ve Venezuela  gibi ülkelerdeki vakalar da inceleniyor.

BM'nin tespitlerine atıf

Raporda Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun "daha az ölümcül" silahlarla ilgili uyarısına da yer verildi. BM'nin açıklamasında, "BM üyesi ülkelere daha öz öldürücü silahlar da dahil olmak üzere tüm silahların bağımsız testlere tabi tutulmasını, bu silahları kullanan güvenlik güçlerinin özel bir eğitimden geçmesini garanti etmeli; ayrıca silahların değerlendirmesini yapmalı ve bu silahların mağdurların haklarına olan etkilerini gözlemlemelidir" ifadeleri yer alıyor.

DW/BÖ,JD