Türkiye ile anlaşmak istiyor

Ukrayna, 2006 ve 2009 yıllarında, Rusya ile iki büyük doğalgaz krizi yaşamış ve bu krizler, Avrupa ve Türkiye’yi de yakından etkilemişti.

2009'da, dönemin Ukrayna Başbakanı Yulya Timoşenko, Rusya ile yeni bir doğalgaz anlaşması imzaladı. Bu anlaşma, Ukrayna’nın Türkmenistan’dan doğalgaz alımının da durmasına neden olarak Rusya’yı, Ukrayna’nın tek doğalgaz tedarikçisi haline getirdi.

Ukrayna’nın Rusya’dan aldığı doğalgazın bin metreküpünün fiyatı, bu yılın başından itibaren 430 doları buldu. Rus doğalgazına Avrupa’daki en yüksek ücreti ödeyen Ukrayna yönetimi, Rusya ile anlaşmaya çalıştı. Fakat Kremlin, doğalgaz fiyatında indirimin, ancak Ukrayna’nın Rusya, Belarus ve Kazakistan tarafından kurulan Gümrük Birliği’ne girmesi durumunda mümkün olabileceğini bildirdi.

Ukrayna, kaynak çeşitlendirmeye çalışıyor

Ukrayna, kaya gazı elde etmek için, Royal Dutch Shell firmasıyla, 10 milyar dolarlık anlaşma imzaladı. Fakat anlaşmanın ertesi günü Gazprom, Ukrayna’nın 7 milyar dolar borcunun olduğunu bildirdi. Öte yandan, Ukrayna’nın kaya gazından yararlanabilmesinin ancak ilerleyen yıllarda mümkün olabileceği belirtiliyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, geçtiğimiz günlerde Türkmenistan’a düzenlediği ziyarette, Türkmen gazının yeniden alınmasına ilişkin bir mutabakat zaptı imzaladı. Fakat, Enerji Bakanı Eduard Stavitski’nin de belirttiği üzere, Ukrayna’nın Türkmenistan’dan doğalgaz ithal edebilmesi için, Rusya’dan transit geçiş izni alması gerekecek.

Bu çerçevede, Ukrayna’nın sıvılaştırılmış doğalgaz ithal etme projesi, önem kazanıyor.

Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz eylül ayında Kiev’e resmi bir ziyaret düzenlemişti. Ukraynalı diplomatik çevreler açısından bu ziyaretin en önemli yanı, Türk tarafının, Boğazlar’dan Ukrayna’ya ayda 8 LNG tankerinin geçişi konusunda izin verme vaadinde bulunmasıydı.

Ancak, Ukrayna Başbakanı Nikolay Azarov, geçtiğimiz ay verdiği bir demeçte, Türkiye’nin Boğazlar’dan LNG tankerlerinin geçişine olumlu yaklaşmadığını söyledi.

Ukrayna, Türkiye'yi ikna eder mi?

Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Sergey Korsunski ise, önceki gün Ukrayna’nın Zerkalo Nidyeli gazetesine verdiği demeçte, Türkiye’nin bu konudaki çekincesinin Rusya’dan değil, Boğazlar’ın güvenliğiyle ilgili endişelerden kaynaklandığını söyledi. Korsunski, Ukrayna’nın Türk tarafının endişelerini anladığını, fakat Türkiye’nin Montrö Sözleşmesi gereğince, ticaret gemilerine geçiş izni vermesi gerektiğini söylüyor. Korsunski, diğer taraftan, Boğazlar’dan geçen petrol ve LPG tankerlerinin, LNG tankerlerinden daha az tehlikeli olmadığını savunuyor.

Türkiye'nin Saroz Körfezi’ne inşa edilecek LNG terminaliyle Ukrayna’nın ihtiyacını karşılama teklifi getirdiğine değinen Büyükelçi Korsunski, Ukrayna’nın bu projeye katılmaya istekli olduğunu belirttikten sonra “Fakat, biz bu zamana kadar, Türk tarafından sadece teorik açıklamalar duyduk. Bu proje kim tarafından, ne zaman ve hangi parayla yapılacak, bunun bilinmesi lazım. Biz, kaderimizi başkalarının insafına bırakamayız. Ayrıca, Türkiye’nin bu projesiyle Ukrayna’nın projesi arasında bir bağlantının olduğunu zannetmiyorum” diyor.

Diğer taraftan, görüşlerine başvurduğumuz Ukrayna’nın önde gelen uluslararası ilişkiler uzmanlarından Prof. Dr. İhor Todorov, şunları söylüyor: “Ukrayna’nın Rusya’ya bağımlılığını azaltacak sıvılaştırılmış doğalgaz ithali projesi, Türkiye’nin ikna edilebilmesine bağlı. Fakat Ukrayna, Türkiye’ye uluslararası alanda etki edebilecek güçte değil. Bu durumda, iki ülke liderleri arasındaki dostluğa ve iki ülkenin tarihsel yakınlığına umut bağlamaktan başka yapacak pek bir şey kalmıyor, maalesef”.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber/Analiz: Deniz Berktay - Kiev

Editör: Ercan Coşkun