Türkiye'ye AB yardımlarında kesinti
2 Ekim 2018
Avrupa Parlamentosu Türkiye'ye yapılan AB yardımlarında 70 milyon euro tutarında kesinti yapan karar tasarısını oy çoğunluğuyla onayladı.
Tasarı, Avrupa Parlamentosu’nun bugün Strasbourg'daki genel kurul oturumunda yapılan oylamada 28’e karşı 544 oyla kabul edildi. Oylamada 74 parlamenter çekimser kaldı.
Türkiye gibi adaylık sürecindeki ülkeler için öngörülen ve kısaca IPA (Katılım Öncesi Yardım Aracı) fonu olarak adlandırılan mali yardımlarda kesintiye gidilmesine gerekçe olarak "demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti alanlarında ilerleme kaydedilmemiş olması” gösterildi.
Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Birliği Konseyi arasında Kasım 2017’de yapılan bütçe müzakerelerinde Türkiye’ye IPA fonları kapsamında yapılan yardımların 70 milyon euro tutarındaki bölümü "insan hakları, demokratikleşme ve hukuk devleti alanında iyileşme” koşuluna bağlanmış ve dondurulmuştu. Avrupa Komisyonu'nun Nisan 2018’de açıkladığı son Türkiye raporunda bu alanlarda ilerleme yaşanmadığının not edilmesi üzerine 70 milyon euro tutarındaki fonun iptaline karar verildi. Bu tutar Türkiye yerine büyük ölçüde Akdeniz'den Avrupa'ya göçle ilgili önlemler ve Suriye politikalarına harcanacak.
Sivil topluma destek vurgusu
Avrupa Parlamentosu Hristiyan Demokrat Grup (EPP) ve Bütçe Komisyonu üyelerinden Rumen parlamenter Siegfried Mureşan tarafından hazırlanan karar metninde Türkiye’de “temel hak ve özgürlüklerin kötüleşmesinden” ve “Türkiye’nin Avrupa değerlerinden uzaklaşmaya devam etmesinden” kaynaklanan “kaygı” da dile getirildi.
Karara, AB bütçesinden Türkiye’ye yapılacak kesintinin “kesinlikle sivil toplumu etkilememesi” uyarısında bulunan bir madde de eklendi. Parlamento, kesintiye rağmen, sivil topluma yapılacak yardımın artırılmasını istiyor. Parlamentonun savunduğu bu çizgi Avrupa Komisyonu ve AB Konseyi tarafından da desteklenmekte.
Karar, Avrupa Parlamentosu kulislerinde, “AB’nin demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne bağlılığı konusunda Türkiye’ye verdiği önemli bir mesaj” olarak değerlendiriliyor.
AB üyelik süreci tarihinde bir ilk
Avrupa Parlamentosu, 2017 sonunda da Türkiye’ye AB bütçesinden yapılan mali yardımlardan 105 milyon euro kesilmesini kararlaştırmıştı. AB üyelik süreci tarihinde Türkiye dışındaki başka bir aday ülke hakkında benzer kesinti kararları alınmamıştı.
IPA fonları katılım sürecindeki aday ülkelerin AB müktesebatına uyum kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla veriliyor. Türkiye’nin bu kapsamda 2014-2020 dönemi için tahsilatı 4 milyar 453 milyon euro olarak belirlenmişti. Bu miktarın yaklaşık 1 milyar 430 milyon euro tutarlık bölümü demokrasi, yönetişim, hukukun üstünlüğü ve temel haklarla ilgili projeler için öngörülmüştü.
Kayhan Karaca / Strasbourg
© Deutsche Welle Türkçe