Türkiye’de ‘sosyal medya’ krizi

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘baş belası’ olarak tanımladığı ancak hükümet üyeleri dahil tüm Türkiye’de en çok kullanılan sosyal paylaşım sitesi Twitter, Türkiye’de bir kez daha ‘yasak duvarı’na çarptı. İstanbul 1. Sulh Ceza Hakimliği; aralarında Facebook, Youtube ve Twitter’ın da bulunduğu internet siteleri ile sosyal ağlarda bulunan 166 uzantının kaldırılmasını kararlaştırdı. 1.Sulh Ceza Hakimliği’ni harekete geçiren de; savcı Mehmet Selim Kiraz’ın rehin alınmasıyla ilgili görüntülerin kimi internet sitelerinde yayımlanmasıydı. Görüntülerin yayımlanmasını sert eleştiren hükümet, savcıyı başına silah dayanmış şekilde göstermenin gazetecilik etiğine aykırı olduğunu belirterek, savcıyla ilgili görüntü paylaşan tüm internet sitelerine karşı ağır yaptırım kararı alınacağının açık işaretlerini vermişti. İstanbul 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin kararında da, savcıyla ilgili içeriklerin kaldırılmaması halinde, internet sitelerine erişimin tamamen engellenmesinin yolu açıldı. Hakimlik, bu kararı 3 Nisan’da almıştı. Kararın uygulaması da hafta başında devreye sokuldu. Facebook, kararda söz edilen savcıyla ilgili içerikleri kaldırınca erişime açıldı.

“Basının sorumsuzluğu”

Erişim Sağlayıcıları Birliği de, savcı Mehmet Selim Kiraz’ın rehin alınması görüntülerinin yayınlandığı Twitter ile Youtube’a erişimin, mahkeme kararı doğrultusunda engellendiğini duyurdu. Twitter yönetimi de “Hizmetimizin Türkiye’de kesintiye uğradığı bilgilerini aldık. Kullanıcılarımıza en kısa sürede erişimi sağlamak için çalışıyoruz” açıklaması yaptı.

Kararın duyulmasıyla birlikte Twitter’da Türkiye’de sosyal medyanın yasaklandığına ilişkin haberler, en çok okunan haberler olurken, kullanıcılardan eleştiri üstüne eleştiri yağdı. Twitter kullanıcıları Türkiye’deki servis sağlayıcıları aracılığıyla değil de, yabancı servisler üzerinden Twitter’a erişmeye çalışıyor. Sosyal medyadaki bu gelişmeler Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’a sorulunca Kalın yaşananların ‘basının sorumsuz davranması’ndan kaynaklandığını söyledi. Kalın, şöyle konuştu:

“Basın sorumluluğuyla hareket etmesi gereken bazı medya kurumlarının sanki terör örgütü propagandası yapıyor gibi bu fotoğrafları (savcıyla ilgili) yayımlaması kabul edilebilir değil. Kendinizi bir an için şehit edilen savcımızın ailesinin yerine koyun. İtirazlar son derece haklıdır. Cumhurbaşkanımız ve başbakanımız gerekenleri söyledi, takibi de yapılacaktır. Basın kurumlarımız sorumluluğunu yerine getirseydi, şu anda biz bunu konuşuyor olmayacaktık. Özgürlüklerin kısıtlandığı gibi bir bağlamda ele alınması da kabul edilebilir değil.”

“Dava açıyoruz”

CHP’nin bilişim uzmanı milletvekili Erdal Aksünger Deutsche Welle’nin “Erişim engeli nasıl oluyor, ana muhalefet ne yapmayı planlıyor” sorusunu yanıtlarken, sosyal medyaya erişim engelini yargıya taşıyacaklarını, sorumlusunun hükümet olduğunu belirtti ve şöyle konuştu:

“Şu anda korsan bir uygulama var. Danıştay; Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin tüzüğünü iptal etti. Yani; böyle bir kurum fiilen yok. Mahkeme kararlarında görülüyor ki; sadece savcının görüntülerinin yer aldığı kimi internet sayfalarına erişimin engellenmesi hükmü var. Oysa fiili durumda, sadece o sayfaların değil tüm internet sitelerine erişimin engellendiğini görüyoruz. Ve bu engel; korsan bir şekilde gerçekleştiriliyor. Erişim Sağlayıcıları Birliği de yasal bir kurummuş gibi açıklama yapıyor. Bununla ilgili dava açacağız.”

“Türkiye karanlıkla başbaşa”

Türkiye’de iletişim özgürlüğünün artık tamamen yasakların kurbanı olduğunu belirten Erdal Aksünger, “Türk halkı Twitter’a ulaşmak için türlü türlü yol arıyor. Hükümet neyi saklıyor, neyi yasaklıyor. Bu ülkede iletişim özgürlüğüne de türlü türlü darbe vuruluyor. Ortada savunulacak hiçbir şey yoktur. Yaşananlar da basını sorumlu tutmak da tam bir aymazlıktır” diyor. Türkiye’nin yeni internet yasasının yarattığı ‘karanlık’la başbaşa olduğuna vurgu yapan Aksünger, toplumun tüm kesimlerinin bu yasaya karşı hareket etmesi konusunda yeni çalışmalar içinde olacaklarını söylüyor.

Yeni internet yasasına göre hakimin veya başbakanlık ile bakanlıkların isteği üzerine internet sitelerinden içerik çıkarılması ya da sitelere erişimin engellenmesi kararı alınabiliyor. Bu karar 24 saat içinde sulh ceza hakiminin onayına sunuluyor. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı da, internette ‘sakıncalı içeriğin çıkarılması’ ya da ‘içeriğe erişimin engellenmesi’ kararı alabiliyor.

Türkiye geçen yıl da “Twitter’ı Çin’den sonra en çok yasaklayan ikinci ülke olarak” dünyanın gündemine gelmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, her açıklamasında Twitter’ı sevmediğini dile getirmiş olsa da, son dönemde o da Twitter’ı kullananlar arasına girmişti.

© Deutsche Welle Türkçe

Hilal Köylü / Ankara