Türkiye'de piyasalarda koronavirüs ve İdlib etkisi

Çin’den dünyaya yayılmaya devam eden koronavirüs tehdidi ile İdlib ve Libya’da yaşanan çatışmalar, Türkiye’de piyasaları sert etkiledi.

Türkiye’de vatandaşların en büyük yatırım araçları olan dolar ve altında fiyatlar, Çin’de virüse karşı aşı bulunduğuna dair haberler nedeniyle bugün az bir miktar geriledi. DW Türkçe’ye konuşan ekonomistlere göre ise, piyasalardaki fırtına dinmiş değil.  Koronavirüs nedeniyle tüm küresel ekonominin tehdit altında olduğunu dile getiren ekonomistler,

Türkiye’nin ise gelişmekte olan ülkeler içerisinde en kırılgan ekonomi olmaya devam ettiğini belirtiyorlar. Türkiye’nin İran’daki koronavirüs vakaların artmasından en olumsuz etkilenecek ülke olacağı tahmin ediliyor. İran'da bayram tatili olan Nevruz döneminde de karşılıklı ziyaret ve ticaretin durması bekleniyor.

Haftanın ilk iş günü olan 24 Şubat Pazartesi günü BIST-100 endeksi 114 bin 789 puandan kapanarak, son 1 haftada yüzde 5’i bulan kayıp yaşamış oldu. Düne kadar koronavirüs kaynaklı tehditlerden pek fazla etkilenmeyen ABD piyasalarında da sert düşüşler yaşandı. Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksleri yüzde 4'e yakın gerileyerek, 2020 yılındaki tüm kazançları bir günde silmiş oldu.

Dolar ve altında yükseliş sürüyor

Geçen haftayı 6,11 TL seviyelerinden tamamlayan Dolar kuru da haftaya sert bir başlangıç yaptı. Gün içinde 6,15 seviyesini aşan dolar kuru, dokuz ayın en yüksek seviyesine çıktı. Son 1 haftada dolar kurunda yaşanan artış ise yüzde 2’ye yaklaştı.

Suriye’nin İdlib bölgesinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile Suriye ordusu ve Rusya güçleri arasındaki gerilim nedeniyle artış eğilimine geçen dolar kuru, Merkez Bankası’nın 19 Şubat’taki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısından 50 baz puanlık faiz indirimi çıkmasıyla beraber yükselişini sürdürmüştü. Haftanın ikinci işlem gününe 6,11 seviyelerinden başlayan dolar kuru, öğlen saatleri ile birlikte yeniden 6,15 seviyelerini aştı.

Türkiye’de vatandaşların dolar ile birlikte en önemli yatırım aracı olan altında da sert yükselişler dikkat çekti. Özellikle koronavirüsün dünya ekonomisinde yaratabileceği tahribata karşı ‘güvenli liman’ olarak görülen altına olan talebin artması, ons fiyatını 1680 dolar seviyelerine çıkardı. Türkiye’de ise gram altın fiyatı 334 TL seviyelerini görerek, son 1 haftada yüzde 9’u aşan bir değer artışı kaydetmiş oldu. Bugün bir miktar değer kaybeden gram altın fiyatı, gün içinde 326 TL seviyelerinde seyretti.

"Türkiye, diğer ülkelere göre daha kırılgan"

Piyasalardaki dalgalanmayı DW Türkçe’ye değerlendiren TEB Yatırım Analisti Övünç Gürsoy'a göre, koronavirüse ilişkin olumsuz haberler geldiği müddetçe dolar ve altındaki yükseliş devam edecek.

Öte yandan ABD’de Demokrat Parti içerisindeki başkanlık yarışı ve Rusya’nın Türkiye üzerindeki İdlib baskısının da piyasalarda gerilimi artıran diğer nedenler olduğunu ifade eden Övünç Gürsoy, "Son günlerde ekonomik veriler değil, jeopolitik riskler fiyatlanıyor piyasada. Dolar sadece Türkiye’de değil, tüm gelişmekte olan ülkelerde değer kazandı" diyor. 

Bununla birlikte Türkiye ekonomisinin yüksek enflasyon nedeni ile gelişmekte olan diğer ülke ekonomilerinden daha kırılgan bir yapıya sahip olduğunu kaydeden Gürsoy, "Enflasyon sorunu, Türkiye piyasalarındaki yabancı yatırımcılar için sıkıntı yaratıyor. Bu da dolar kuruna etki ediyor" diye konuşuyor.

Koronavirüsün tedavisi konusunda aşama kat edilmesi halinde piyasalarda rahatlama olabileceğini ve bunun da genel anlamda dünya ekonomisini rahatlatacağını belirten Gürsoy, şöyle konuşuyor:  "Pek çok ülkede sınır kapıları kapatılıyor. Bu durum tüm ülke ekonomilerini tehdit eder bir hale geliyor. Dolayısıyla şu aşamada Türkiye’de piyasaların önümüzdeki günlerde nasıl seyredeceğini söylemek çok güç."

İran ile turizm ve ticaret askıda

Çin’den yayılan koronavirüs vakaları, bugün itibariyle 36 ülkede 80 bini aşmış durumda. Can kaybı ise 2 bin 593’ü Çin’den olmak üzere 2 bin 639’a ulaştı. Son olarak İtalya’da 7 kişinin ve İran’da resmi rakamlara göre 16 kişinin virüs nedeniyle hayatını kaybetmesi, hem Ortadoğu hem de Avrupa ülkelerinde panik yarattı.

Türkiye de komşusu İran ile sınır kapılarını geçişi olarak kapatma kararı aldı. Türk Hava Yoları (THY) da başkent Tahran hariç İran’a gerçekleştirilen tüm seferlerin 10 Mart tarihine kadar iptal edildiğini duyurdu. Geçen yıl İran ile yaklaşık 4 milyar dolarlık ticarete imza atan ve 2,1 milyon İranlı turisti ağırlayan Türkiye’nin olumsuz etkilenmesi bekleniyor. 

Özellikle İran’da bayram tatili olan 15 Mart-5 Nisan arasındaki Nevruz döneminde yapılan karşılıklı ticaret ve ziyaretlerin tamamen durması bekleniyor. Türkiye ile birlikte Afganistan, Irak ve Pakistan da İran ile sınırlarını kapattıklarını duyurdular. Öte yandan Afganistan ve Irak’ta birer koronavirüs vakası olduğunun açıklanması, Türkiye’deki endişeleri daha da artırdı.

"Türkiye diğer ülkelere göre daha kırılgan"

DW Türkçe’ye konuşan Bürümcekçi Danışmanlık’ın sahibi ekonomist Haluk Bürümcekçi’ye göre, koronavirüs nedeniyle ekonomide yaşanan sıkıntıların kısa vadede düzeleceğine dair beklentiler zayıf durumda.

Türkiye’nin bölgesinde bir salgın hastalığın yaratacağı ekonomik dalgalanmaya karşı hazırlıksız olduğuna işaret eden Bürümcekçi, "Merkez Bankası’nın dolar kurunu aşağı çekmek için rezervlerini sürekli azaltıyor olması, piyasalarda tedirginliği artırıyor" değerlendirmesinde bulunuyor.

Önümüzdeki birkaç ay içerisinde Merkez Bankası’nın faiz indirimi politikasından vazgeçmedikçe, ekonomideki olumsuzlukların artabileceği uyarısında bulunan Bürümcekçi, "Önümüzdeki günlerde borsa, döviz ve altın cephesinde yeni dalgalanmalar görebiliriz. Türkiye, diğer ülkelere göre şu anda daha kırılgan durumda" diyor.

Aram Ekin Duran

©Deutsche Welle Türkçe