Türkiye AİHM’i ‘yoruyor’

Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başarısının kurbanı olmaya devam ediyor. 2006 yılı için gerçekleştirilen ilk bilanço, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bu yıl yapılan başvuru sayısının 46 bini geçtiğini gösteriyor. 2005 yılında bu rakam 41 bin 400 olarak kaydedilmişti. Mahkeme gündeminde işleme alınmış ve sonuçlanmayı bekleyen dava sayısı ise 90 bin sınırına ulaşmış durumda. 2006 yılı başında bu rakam 81 bin idi.

Mahkeme bu yıl 27 bin 568 davayı karara bağladı. Bunlardan 1398’i nihai bir kararla sonuçlanırken, 26 bin 170’i için kabul edilebilirlik kararı verildi. Mahkeme gündeminde en fazla başvuru ve davaya sahip ülke ise geçen yıl da olduğu gibi Rusya. 2005 yılı sonunda mahkeme gündemindeki davaların yüzde 17,2’si Rusya’yı kapsıyordu. Bu yıl ise aynı oran yüzde 21,5’e yükselmiş durumda. Rusya hakkında mahkeme gündeminde olan dava sayısı 19 bin 200. Rusya’yı, geçen yılın üçüncüsü Romanya izliyor. Bu ülke, son verilere göre, 10 bin 700 davayla mahkemenin iş yükünün yüzde 12’sini oluşturuyor.

İkincilikten üçüncülüğe

Geçen yılın ikincisi Türkiye ise bu yıl üçüncülüğe gerilemiş durumda. Aralık 2006 itibarıyla Türkiye hakkında Strasbourg Mahkemesi gündemindeki dava sayısı 8 bin 850. Türkiye, bu sayıyla mahkemenin mevcut iş yükünün yüzde 9,9’unu oluşturuyor. Türkiye’yi, 6 bin 800 davayla Ukrayna, 5 bin 500 davayla Polonya, 4 bin 200 davayla Fransa, 3 bin 900’er davayla Almanya ve Çek Cumhuriyeti, 3 bin 350 davayla İtalya ve 2 bin 250 davayla İngiltere izliyor.

Mahkemenin bu yıl Türkiye hakkında aldığı önemli kararların başında, hiç kuşkusuz Kıbrıslı Rumların tazminat başvurularıyla ilgili Kuzey Kıbrıs’ta oluşturulan taşınmaz mal komisyonuna onay verdiği Arestis-Ksenides hükmü geliyor. Mahkeme buna ek olarak, vicdani retçiler, köye dönüşlerle ilgili tazminatlar ve kamusal alanda türban takılması gibi konularda da bu yıl önemli kararlara imza attı.

Mahkeme yine bu yıl içinde Türkiye’deki azınlık dinlerine ait vakıfların mülk edinmeleri, yüzde 10’luk seçim barajı ve zorunlu din dersleri gibi hassas konuları da mercek altına aldı. Ocak 2007’den itibaren Fransız yargıç Jean-Paul Costa başkanlığında çalışacak mahkemenin bu konularla ilgili kararları 2007 yılı içinde bekleniyor.