Trump: Türkiye’nin F-35 alamaması adil değil

ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye'ye Rus S-400 hava savunma sistemleri sevkiyatının başlaması sonrasında yaptığı ilk açıklamada Türkiye'yi eleştirmekten kaçınarak içinde bulunulan durumdan selefi Barack Obama yönetimini sorumlu tuttu.

Türkiye'nin Obama yönetiminin tutumu nedeniyle S-400 almak zorunda bırakıldığını belirten Trump, Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon'un S-400'ler nedeniyle Türkiye'nin F-35 savaş uçakları üretim programına katılımını ve planlanan 100 adet F-35 savaş uçağı satışını askıya alma kararına atıfta bulunarak bunun çok karmaşık bir durum olduğunu söyledi. Trump, "Rus yapımı bir sisteme sahip oldukları için şimdi 100'ü aşkın uçağı satın almaları yasaklanıyor. (Üretici firma) Lockheed'in bu durumdan memnun olduğunu söyleyemem. Bu bir sürü istihdam demek” diye konuştu.

Türkiye, 2009 yılında Amerikan yapımı Patriot füze savunma sistemlerini satın almak istemiş, 7 milyar 800 milyon dolarlık anlaşma Obama yönetimi tarafından geçici olarak onaylanmıştı. Ancak Türkiye'nin bazı parçaları kendi üretme ve teknoloji transferi konusundaki taleplerinin kabul görmemesi üzerine anlaşma iptal edilmişti.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile iyi bir ilişkisi olduğunu belirten Trump, Amerikalı papaz Andrew Brunson'ın iki yıllık tutukluluğun ardından geçen Ekim ayında serbest bırakılmasına atıfla "Türkiye'nin bizimle çok çok iyi olduğu bir dönemdeyiz. Ve şimdi Türkiye'ye, başka bir füze sistemi almaya gerçekten de mecbur bırakıldığı için F-35 savaş uçaklarını satmayacağımızı söylüyoruz. Ve Rus füzesi satın aldı diye milyarlarca dolar değerinde uçak satamıyoruz. Bu adil bir durum değil” dedi.

ABD Başkanı, "İçinde bulundukları, çok zor bir durum. Bizim içinde bulunduğumuz da çok zor bir durum. Üzerinde çalışmaya devam ediyoruz. Ne olacağını göreceğiz” diye konuştu.

Trump, ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele (CAATSA) yasası çerçevesinde ekonomik yaptırımlar uygulanması konusunda ise herhangi bir açıklama yapmadı. Trump'ın açıklamalarının yaptırımları savunan Kongre'nin tutumu ve Pentagon'un tavrıyla çelişmesi dikkat çekti.

Esper: İkisine birden sahip olamazsınız

Trump tarafından savunma bakanlığı görevini üstlenmesi için aday gösterilen Mark Esper, Türkiye'nin "güçlü yeteneklere sahip bir NATO müttefiki" olduğunu belirterek, "Ancak son yıllarda nasıl uzaklaştıklarını görmek gerçekten de çok ümit kırıcı" açıklaması yapmıştı.

Türk hükümetinin Rusya'dan S-400 satın alma kararının "yanlış" olduğuna vurgu yapan Esper, "Bu şüphesiz ki hayal kırıklığına yol açtı" dedi.

ABD'nin savunma bakanlığı görevini üstlenmesi beklenen Esper, Türkiye'nin F-35 projesinden çıkartılması kararına sadık kalacağını, Türk Savunma Bakanı Hulusi Akar'a da, "Ya S-400'lere sahip olursunuz ya da F-35'e. Her ikisine sahip olamazsınız" yönündeki politikasını aktardığını açıkladı.

Esper, ayrıca Türkiye'nin Rusya'dan aldığı S-400'lerin "F-35'lerin yetkinliğini özünde baltaladığını" da sözlerine ekledi.

Rusya'nın Türkiye'ye S-400 teslimatı Cuma günü itibariyle başlamış, teslimatın başlaması üzerine ABD'nin konuyla ilgili yapacağı duyurulan iki basın brifingi ertelenmişti.

Dikkatler CAATSA yaptırımlarına çevrildi

Trump’ın, ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye’ye uygulanacak yaptırımlar konusuna değinmemesi de dikkat çekti. 

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Başkan Trump ile CAATSA yasası kapsamındaki tüm seçenekleri değerlendirmekte olduğunu, bu konu hakkında çalışmaların sürdüğünü açıklamakla yetindi. 

CAATSA yasası, Rusya'dan kayda değer silah satın alanlara yaptırım uygulanmasını öngörüyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pazar günü Washington Post gazetesine yaptığı açıklamada, Başkan Trump’ın CAATSA’nın öngördüğü yaptırımları uygulayacağına güveninin tam olduğunu açıklamıştı. Pompeo, "Yasa yaptırım uygulanmasını öngörüyor, buna uyacağımıza güvenim tam, Başkan Trump da yasaya uyacaktır" görüşünü aktarmıştı.

CAATSA yasası Başkan Trump’a istisnai olarak geçici muafiyet tanıma yetkisi veriyor. Son aylarda uluslararası basına yansıyan haberlerde Türk hükümetinin bu muafiyetin tanınması için Trump nezdinde yoğun girişimlerde bulunduğu bilgisi yer almıştı.

DW, dpa, AP, DA,GA,BK,HS

© Deutsche Welle Türkçe