Tazminat yerine borç affı mı?

Aşırı sağcı Altın Şafak dışındaki, Yunan parlamentosunda temsil edilen bütün siyasi partiler Almanya'dan savaş tazminatı talep edilmesinin yeniden gündeme alınmasını kararlaştırdı. Devlet arşivlerlini inceleyen bilirkişi heyetinin hazırladığı ve şimdiye kadar gizli tutulan rapor devlet hukuk konseyi tarafından incelemeye alındı. 1941 – 1944 yılları arasındaki Alman işgali sırasında doğan tazminat talep ekme hakkı üç başlık altında toplanıyor: Tahribat ve müsadere kayıpları, sivil mağdurların tazmin edilmesi ve Yunanistan Merkez Bankası'ndan zorla alınan kredinin faiziyle birlikte iadesi. Yunanistan'ın öne sürdüğü talepler doğrultusundaki toplam tazminat tutarı 300 milyar euroyu buluyor.

Bu muazzam meblağ, Almanya'nın tazminat talebini resmen kabullenmesi ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altına giren diğer ülkelerin de tazminat talebinde bulunması durumunda katlanarak artabilir. Almanya şimdiye kadar, Yunanistan'ın tazminat taleplerinin savaştan sonra karşılandığı, kısmen hükümsüz düştüğü ya da zaman aşımına uğradığı görüşünü benimsemekteydi. Avrupa Parlamentosu Enformasyon Merkezi'nin Berlin'deki toplantısına katılan bütün uzman ve politikacılar, Almanya'dan görüş açısını değiştirmesinin beklenemeyeceğini dile getirdi.

Sembolik jest yeter mi?

London School of Economics öğretim üyelerinden Profesör Albrecht Ritschl, Yunanistan'ın borçlarının affı yeniden gündeme geldiğinde taraflar arasında yakınlaşma sağlanabileceği görüşünde. İktisat tarihçisi olan Ritschl, Almanya'nın ikinci borç affına onay vermesi durumunda, Yunanistan'ın işgal yıllarından kalma tazminat taleplerinden topyekûn vazgeçmesinin mümkün olabileceğini söyledi. Tazminat kavramının fazla dillendirilmemesini tavsiye eden Ritschl Almanya'nın Yunan kamuoyunu manen tazmin edip haysiyet iadesi tarzında sembolik siyasi jestte bulunmasının doğru olacağını belirtti. Alman bilim adamı, daha sonra mali çözümlerin gündeme getirilebileceğini ve Berlin'in bu yolu izleyeceğini duymayanın kalmadığını sözlerine ekledi.

Tazminat talebinin sembolik anlamda ve dışarıya sızdırmamak kaydıyla kabul edilmesi şeklindeki formülü Almanya kabul eder mi? Alman – Yunan parlamenterler grubu başkanı Annette Groth bunun makul bir çözüm olduğunu ancak işgal altında kalmış diğer ülkelerin de tazminat talebinde bulunmaması için ‘tazminat' yerine başka bir kavramın bulunması gerektiğini söyledi.

Tarihi unutturmamak

Alman Hür Demokrat Parti Avrupa Milletvekili Yorgo Hacimarkakis, Alman tarafının tazminat konusunun kapanmadığını kabul etmesi ve Yunanistan'ın da maddi tazminat faslının bir daha açılmamak üzere kapatılmasına razı olması kaydıyla bu çözümün benimsenebileceği görüşünde. Hacimarkakis, nasıl savaştan sonra Almanya'nın borçları tıraşlandıysa şimdi de Yunanistan'ın borçlarının kısmen affedilebileceğini söyledi. Avrupa parlamenteri, Alman işgali sırasında Yunanistan'dan para çekildiğini hatırlatarak, Almanya'nın katkıda bulunacağı bir fon kanalıyla Yunanistan'daki yatırımların teşvik edilebileceğini ifade etti.

Atina Üniversitesi'nde ders vermiş olan emekli tarih profesörü Hagen Fleischer tazminat konusunu en yakından tanıyan bir uzman olarak hadiseye salt maddi açıdan bakmanın doğru olmadığını ve ortak tarihi unutturmamak için devlet katkısıyla bir vakıf kurulabileceğini söyledi. Fleischer Alman işgal kuvvetlerinin tahrip ettiği Girit Adası'ndaki Yahudi cemaatine ait binanın uluslararası buluşma merkezine dönüştürülebileceğini ve bunun için sadece siyasi iradeye ihtiyaç olduğunu belirtti.

© Deutsche Welle Türkçe

Panagiotis Kouparanis / Ahmet Günaltay

Editör: Başak Sezen