Türkiye'ye Wikipedia savunması için ek süre
28 Ekim 2019
Dünyanın en büyük internet ansiklopedisi Wikipedia'ya (Vikipedi) Türkiye'den erişimin engellenmesiyle ilgili olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye'nin talebi üzerine savunma için ek süre verildiğini açıkladı. AİHM'in 2 Temmuz'daki duruşmasında Türkiye'ye savunma yapması için geçtiğimiz Perşembe gününe kadar süre tanınmıştı.
AİHM'in basın ofisinden alınan bilgiye göre, erişim yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile uyumlu olduğunu kanıtlaması istenen Türkiye savunma yapmak için 6 hafta ek süre istedi. Mahkeme, Ankara'nın 6 haftalık ek süre talebini kabul etti.
Wikipedia'nın bağlı bulunduğu Wikimedia Vakfı, Nisan 2019'da Wikipedia'nın tamamına yönelik erişim engelinin ifade özgürlüğünün ihlali olduğu gerekçesiyle AİHM'e başvurmuştu. Davanın 2 Temmuz'da görülen ilk duruşmasında, mahkeme Türkiye hükümetine 24 Ekim'e kadar yanıtlanmak üzere yedi soru sormuştu.
AİHM'in Ankara'ya yönelttiği sorular içerisinde, 2015'te çıkarılan ve kamuoyunda "İnternet Yasası" olarak bilinen 5651 sayılı kanunda yer alan "erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi" maddesinin AİHS ile uyumlu olup olmadığı ve mevcut yasa kapsamında bir internet sitesinin tamamen engellenmesinden başka tedbirler alınıp alınmayacağı soruları da bulunuyordu.
"AYM etkin iç hukuk yolu mu?"
AİHM'in 2 Temmuz'da gündemine aldığı Wikipedia dosyasında Türkiye'ye yönelttiği sorulardan biri de Anayasa Mahkemesi'nin dosyaya yaklaşımı konusundaydı.
Wikipedia'nın AYM'ye yaptığı bireysel başvurunun 2 yıldır sonuçlandırılmadığına dikkat çeken AİHM, AYM'nin "etkin iç hukuk yolu" olup olmadığına dair taraflardan görüş istemişti. AİHM, ayrıca AYM'nin internet sitelerinin tamamen yasaklanması konusuna yaklaşımıyla ilgili olarak da bilgi istemişti.
AİHM'deki duruşmanın ardından Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, Wikipedia'nın 9 Mayıs 2017'de yaptığı bireysel başvuruyu 11 Eylül 2019'da gündemine almış ve başvurunun niteliği itibarıyla AYM Genel Kurulu'nda görüşülmesi gerektiğine hükmetmişti.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurular yalnızca etkin iç hukuk yolları tüketildiğinde yapılabiliyor.
Wikipedia Türkiye'de neden erişime engellendi?
İnternet ansiklopedisi Wikipedia'nın tüm dillerdeki edisyonları 29 Nisan 2017'de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından Türkiye'den erişime engellenmişti.
Hükümet yetkilileri erişim engeline gerekçe olarak, "Türkiye'yi terör örgütleriyle aynı zeminde gösteren ifadelerin bulunmasını" gösterirken, Wikimedia Vakfı'nın Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne yaptığı itiraz sürecinde erişim yasağının Wikipedia'nın İngilizce edisyonunda yer alan "Foreign Involvement in the Syrian Civil War" (Suriye İç Savaşına Dışarıdan Katılım) ve "State-sponsored Terrorism" (Devlet Destekli Terörizm) başlıklarında yer alan Türkiye ile ilgili bölümler nedeniyle getirildiği ortaya çıkmıştı.
Dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, erişim engelinden bir süre sonra yaptığı açıklamada, "Yanlış bilgileri kaldırsınlar, yayınlara izin verelim" şeklinde konuşmuştu.
"Herkesin katkıda bulunabildiği Özgür Ansiklopedi" sloganıyla yayın yapan ve Türkçe içeriğinde 335 bin 88 madde bulunduran Wikipedia'nın tüm dillerdeki edisyonlarına bugün itibarıyla 912 gündür Türkiye'den erişim sağlanamıyor.
Barış Kaygusuz
© Deutsche Welle Türkçe