Suudi kadınlar neden orduya alınıyor?

Suudi Arabistan'da lise mezunu, en az 1.55 cm boyunda ve 21 ila 40 yaşlarındaki kadınlar artık asker olabiliyor, orduda görev alabiliyor. Tabii ki Suudi Arabistan vatandaşı olmaları şart, ayrıca bugüne kadar devlet için çalışmamış olmaları isteniyor.

Daha üç yıl öncesine kadar araba dahi kullanmalarına izin verilmeyen kadınların orduda görev almaya başlamaları, önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.

Kariyer kapıları da aralandı

Suudi Arabistan ordusunun yeni kadın askerleri, kariyer de yapabilecek. Kara, hava ve deniz kuvvetlerinde, kariyer basamaklarında ilerlemelerine, yüksek rütbelere ulaşmalarına imkan tanınacağı belirtiliyor.

Kadınların orduya alınması kararı, yaklaşık iki buçuk yıl önce Ekim 2019'da alınmıştı. Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı, Twitter'da bu kararı, "kadınların güçlendirilmesine dönük bir adım daha atıldı" ifadeleriyle duyurmuştu. Ordudan önce, polis ve ulusal muhafız birliği de kadınlara kapılarını açmıştı.

Siyasi aktivistlerin tutuklanarak yargılanmaları ve cezalandırılmaları, Suudi Arabistan'ın uluslararası kamuoyundaki imajını bozsa da son yıllarda kadın hakları alanında dikkat çekici reformlar hayata geçiriliyor.

Bu hamlelerin gerisinde ne yatıyor?

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nin (ECFR) siyasi analisti Cinzia Bianco, Suudi Arabistan'ın kadın hakları açılımının, iş gücü piyasasındaki kadın oranının artırılması hedefi ile ilintili olduğuna dikkat çekti. 2019 yılında açıklanan resmi "2030 Vizyonu" kapsamındaki hedeflere göre, kadınların iş gücü piyasasındaki yüzde 20'lik oranı yüzde 40'a çıkartılacak.

Körfez ülkeleri uzmanı olan Bianco, kadınların asker olmasına izin verilmesinin bir diğer nedeninin de silahlı kuvvetlerin halk nezdindeki itibarını, etkisini artırmak olduğunu söyledi.

Cinzia Bianco, bu yolla yurttaşların ülkeleriyle duygusal bağının, özellikle de eleştirel ve sabırsız olarak görülen gençler ile devlet kurumları arasındaki ilişkilerin, güçlendirilmek istendiğine vurgu yaptı.

Ordusu görünürde güçlü ama…

Suudi Arabistan ordusu aslında Arap dünyasının en güçlü silahlı kuvvetlerinden biri konumunda. En güçlü ordular ile ilgili sıralama yapan "Global Firepower" adlı internet sitesine göre, yaklaşık yarım milyon personeli olan Suudi Arabistan ordusu, 139 ülke arasında 17'inci sırada yer alıyor. Ayrıca Suudi Arabistan, dünya genelinde, en çok silah ithal eden ülke konumunda.

Ancak buna rağmen, yaklaşık beş yıldır süren Yemen savaşı örneğinde olduğu gibi, askeri gücünü, kazanım elde etmeyi sağlayabilecek şekilde kullanamıyor. Bombardımanları sonucunda Yemen'de çok sayıda sivilin hayatına kaybetmesine yol açan ve bu nedenle sürekli eleştiri oklarına hedef olan Suudi Arabistan, askeri bakımından neredeyse hiç bir kazanım elde edemedi.

Forces adlı dergiye göre, eskiden olduğu gibi bugün de orduda görev alma ve yükselmede, ailevi statü, kraliyet ailesi ile iyi ilişkiler çok belirleyeci bir önem taşıyor.

ECFR uzmanı Cinzia Bianco, kadınların istihdam edilmesi ile birlikte, uzun vadede, insan kaynakları yönetimindeki bu anlayışın değişebileceğine ancak silahlı kuvvetlerinde henüz yapısal reform planları olmadığına işaret etti.

Tepkiler nasıl?

Kadınların orduya alınması, muhafazakar çevreler ve ailelerde eleştirilere yol açsa da, sosyal medyada farklı tepkilere rastlamak mümkün. Bir kişi bu reformdan büyük mutluluk duyduğunu aktarırken, bir diğer sosyal medya kullanıcısı ise kadınların örtünmesi konusunda katı kuralların olduğu bu ülkede, kadın askerlerin ne tür üniformalar giyeceklerini merak ettiğini aktardı.

Kadın askerlerin üniformalarına ilişkin ayrıntılar ve bugüne kadar kaç kişinin orduya başvurduğu henüz bilinmiyor. Kraliyet ailesi ise bu reformun önemli bir toplumsal gelişme olduğunu duyurmaya, reklamını yapmaya çalışıyor.

Aynı zamanda dışarıya mesaj

ECFR uzmanı Cinzia Bianco'ya göre, Suudi Arabistan silahlı kuvvetlerine artık kadınların da alınması, kadın hakları alanındaki reformlar, özellikle ABD'ye yönelik önemli bir dış politika hamlesi niteliği taşıyor. Suudi Arabistan'ın, Washington'daki yeni Joe Biden yönetimi ile ilişkilerin nasıl şekilleneceği henüz bilinmiyor.

Bianco ise Suudi Arabistan'ın özellikle ekonomi ve toplumun modernleşmesini hedefleyen inisiyatiflerle ülke imajının düzeltilebileceğinin bilincinde olduğuna dikkat çekerek "Riyad, felakete yol açan Yemen savaşı ve özellikle de gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti kaynaklı olumsuz algıları bu yollarla aşmaya çalışıyor" dedi.

Kersten Knipp

© Deutsche Welle Türkçe