Sosyal medya depremzedeler için yardım platformu oldu

Türkiye Kahramanmaraş depreminin sabahına sosyal medyadaki yardım çağrılarıyla uyandı. Enkaz altında kalanlar özellikle Twitter üzerinden adres bilgilerini ve içinde bulundukları durumu anlatırken platformun kullanıcıları, göçük altında kalanların verdikleri adresleri yetkililere ulaştırabilmek için çok sayıda mesaj attı.

Sosyal medyada paylaşılan görüntüler depremin ilk gününden bu yana bölgede yaşanan trajedinin ve afet yönetimindeki yetersizliklerin boyutlarını ortaya koyarken bu platformlar sivil toplumun ve belediyelerin yardımlaşma ağı haline geldi.

Binlerce kişi enkaz altındayken Twitter'a iktidar tarafından getirilen kısıtlama ise tepkiyle karşılandı. Kısıtlamanın gerekçesi "dezenformasyonla mücadele" olarak açıklandı. Depremzedelerin seslerini Twitter'dan duyurmaya çalışan vatandaşlar altı saatten fazla VPN ile platforma ulaşmaya çalıştı. 

Sosyal medya depremin ilk saatlerinden bu yana yardımlaşma-haberleşme-koordinasyon için büyük bir işlev görüyor. Peki hangi inisiyatifler hangi alanlarda bu yardımlaşma ağının bir parçası?

Kızılay, AKUT Arama Kurtarma Derneği, Ahbap, İhtiyaç Haritası, Toplum Gönüllüleri Vakfı'nın da aralarında olduğu çok sayıda sivil toplum kuruluşu yardım kampanyalarını ve koordinasyon çalışmalarını Twitter üzerinden yürütürken, çok sayıda sivil inisiyatif de Twitter'da yer alan bilgiler üzerinden oluşturdukları platformlarla depremzedelerin yaşadığı sorunlara ses olmaya çalışıyorlar.

Güvenli bölgeler haritası

Ahbap platformu, bölgedeki depremzedeler için güvenli bölgeler haritası oluşturdu. Haritada Gaziantep, Kahramanmaraş ve depremi yoğun bir şekilde hisseden Güneydoğu Anadolu illerinde sokakta kalan vatandaşlara kapısını açan kurum ve işletmelere ulaşılabiliyor. Konaklama-beslenme için belirlenmiş alanlar listelenirken güvenli noktalar ve hayvanlar için ücretsiz tedavi sağlanacak yerler konusunda da bilgi veriliyor.

Deprem imece platformu

Bilişim alanında çalışan gönüllüler de arama kurtarma çalışmaları ile yardım ve destek taleplerini ortak bir veri tabanında toplayarak yetkili kurum ve kuruluşlara aktarmak amacıyla Deprem İmece Platformu'nu oluşturdu.

https://deprem.io/ uzantılı platformda enkaz altında olanlar, gıda ihtiyacı olanlar, ısınma ihtiyacı olanlar, ücretsiz oteller, iş makinesi kullanabilenler, yolcu taşıyabilenlere ilişkin listeler yer alıyor. İş makinesi kullanabilen ya da yolcu taşıyabilen kişiler de yine bu platforma başvurarak kayıt olabiliyor. Ayrıca platform üzerinden deprem bölgelerine yardım için kurumlara bağış da yapılabiliyor.

Köylerdeki ihtiyaçlar için harita

Şehir planlama öğrencileri, Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) ve diğer yardım kuruluşlarının çalışmalarına fayda sağlamak amacıyla depremden etkilenen köylerdeki ihtiyaçları gösteren online bir harita hazırladı. 

https://itub.maps.arcgis.com/apps/dashboards/1bbee5d44fc14f2a86d5e43657127a83 adresi üzerinden erişim sağlanabilenen, sosyal medya hesaplarından duyurulan çalışma, öğrencilerin tek tek köyleri arayarak yaptıkları anketlere dayanıyor. Çalışmada köylerin birinci, ikinci ve üçüncü ihtiyaçlarının ne olduğunu yanı sıra nüfus, kadın ve çocuk sayısı, yıkılan bina, hasarlı bina, telef olan hayvan sayıları, kayıp sayısı, altyapı eksikliği, kronik hastalığı olanlar ve engelli bireylerin sayısı gibi bilgiler yer alıyor.

Yardım isteyenler kaydediliyor

Yine bilişim alanında çalışan gönüllülerin hazırladığı https://depremyardim.com/ adresli bağlantı üzerinden de kişisel bilgiler verilerek yardım talebinde bulunulabiliyor. Web sitesinde kişisel verilerin AFAD Akut, Kızılay gibi yetkili arama kurtarma kuruluşlarının yanı sıra destek ve yardım taleplerini karşılayabilecek sivil toplum kuruluşları ile sınırlı olarak paylaşılacağı taahhüdü veriliyor. Bağlantıda ayrıca yardım talebinde bulunanların adres bilgileri de sıralanıyor.

Yakınını arayanlara yardım

Depremde yaralanan vatandaşların hangi hastanelerde kaldığına ilişkin bilgiler de yakinimibul.net isimli platformda listeleniyor. Sosyal medyada paylaşılan bilgiler üzerinden yapılan liste, il il hastane hastane bilgileri içeriyor. İmece usulü bilgi paylaşımı için geliştirildiği ifade edilen ve vatandaşları yetkili kurumlara yönlendiren site 11 binden fazla yaralının bilgisini içeriyor. Platformda ayrıca kayıp hayvan bildirimi de yapılabiliyor. Kayıp hayvanları bulanlar veya kaybedenler iletişim bilgileriyle birlikte hazırlanan listelerde yer alıyor.

Afet ve enkaz haritaları

Twitter, Instagram ve WhatsApp üzerinden alınan bilgiler doğrultusunda afet haritası da yapıldı. Sivil toplum kuruluşları ve yetkililere yardımcı olmak için bilişim uzmanları tarafından hazırlanan açık veri platformu afetharita.com yardım çağrılarını yoğunluk oranına göre haritaya işliyor.

Coğrafi bilgi sistemleri alanında faaliyet gösteren Başarsoft da sosyal medyada yapılan çağrılar üzerinden enkazdan kurtarılmayı bekleyen vatandaşların konum bilgilerini harita üzerinde konumlandırdı. 

Kurtarma ekiplerinin doğru adrese ulaşmasına katkı sağlamak için hazırlanan harita Amazon sunucuları üzerinden çalışıyor. Başarsoft, haritaya yakınlarının bilgilerini eklemek isteyen sosyal medya kullanıcılarına Twitter üzerinden çağrı yaptı.

Uydu hasar tespiti çalışmaları

Uydudan hasar tespiti yapan kuruluşlar da depremin ilk gününden bu yana arama kurtarma çalışmalarına katkı sağlamak için yine Twitter üzerinden paylaşımlarda bulunuyor.