Somuncu: Hitler ideolojisi her yerde

Almanya'nın ünlü kabare sanatçılarından Serdar Somuncu 1996 yılından itibaren altı yıl boyunca Adolf Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabından alıntılar yaptığı okuma turuna çıktı. Sanatçının bin 500 okuma etkinliğini toplam yarım milyondan fazla seyirci izledi. 19 yıl sonra bu okuma etkinliklerinde yaşadıklarını, kendisinde bıraktığı izleri günümüzdeki politik gelişmeler bağlamında geçen yıl bir kitapta topladı: İçimdeki Adolf: Yasak bir düşüncenin kariyeri (Der Adolf in mir: Die Karriere einer verbotenen Idee) Adolf Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabının bilimsel yorumlarla yeniden piyasaya çıkması vesilesiyle Serdar Somuncu DW Türkçe'nin sorularını yanıtladı:

DW: Sayın Somuncu, siz Adolf Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabıyla okuma etkinlikleri düzenlediniz, bu etkinliklerde kitaptan alıntılar paylaştınız. Şimdi kitabın yeni baskısının yayınlanmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Serdar Somuncu: Kitap zaten 70 yıldır var olduğu için çok önemli bulmuyorum. İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda orijinal 10 milyon baskısı kalmıştı. Günümüzde dünyanın her yerinde 100'ü aşkın dilde yeni baskısı mevcut. Bavyera eyalet hükümetinin kitapla ilgili yayın hakları sona ermiş oldu. Şimdi piyasaya sürenlerin sanki sürpriz bir ürün getiriyormuş gibi yapmasını yanlış buluyorum. Söylediğim gibi kitap zaten vardı ve bana göre bu çok daha önce yapılmalıydı, o zaman bu kadar yaygara kopmazdı.

DW: Kitap endişe edildiği gibi toplum için bir tehlike oluşturuyor mu? Böyle bir tehlike söz konusu mu?

Serdar Somuncu: Ben kitabın kesinlikle böyle bir tehlike içerdiğini düşünmüyorum. Bu kitabın içerdiği ideolojilere eğilimi olanlar zaten kendilerini tatmin için başka seçeneklere de sahipler. Günümüzde bazı partilerin programları bu kitaptan çok daha tehlikeli. Pegida'nın doğrudan dile getirdiği sloganlar özellikle gençler açısından çok daha büyük tehlikeler doğurabilir. Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabı, karmakarışık tasarlanmış ve yasak olmayan başka kitaplardan kopyalar içeren bir düşünce eseri. Bu kitabın yazılmasından 100 yıl sonra içindekilere hala inananlar olacağından korkanlar birşeyleri anlamıyor demektir.

DW: Siz Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabından alıntılar yaptığınız etkinliklerin ardından edindiğiniz tecrübeleri günümüzdeki siyasi ve toplumsal gelişmelerle bağlantı kurarak bir kitap yazdınız. Yaşadıklarınız, edindiğiniz tecrübeler size neler öğretti? Nasıl bir tecrübe edindiniz?

Serdar Somuncu: Yazdığım kitapta Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabı ve içeriğindeki Nasyonal Sosyalizmle yüzleşip, içine girdikçe, günümüzde sadece Alman toplumunda değil, dünya genelinde Hitler'in düşüncelerinin nasıl hala işlerliğini koruduğu tespitini yapmak zorunda kaldım. Bu sadece birçoklarının tahmin ettiği gibi belirli bir alanda değil, birçok alanda kendisini gösteriyor. Örneğin bir hiphop şarkıcısı bir başkasını aşağılıyor ya da bir televizyon editörü sanatçılara düşündüklerini söylemelerini yasaklayabiliyor. İşte bütün bunlar kaynağı Hitler'in ‚Kavgam‘ kitabına dayanan faşist yapılanmanın filizleri. Kitabımda bunları anlattım. Günümüzde bu düşüncelerin hala var olduğu, kabul gördüğü tespitini yapmak ürkütücü.

DW: Almanya, İsviçre ya da başka bir ülkede sahne aldığınızda ve yabancı düşmanlığı konusunu tematize ettiğinizde ya da eleştirdiğinizde, seyircilerin gösterdiği tepkiler arasında farklılıklar gözlemliyor musunuz?

Serdar Somuncu: Evet farklılıklar var. Bu farklılıklar izleyicilerin nasıl sosyalleştikleri ya da nereden geldikleriyle yakından ilintili. Örneğin Almanya'nın doğusunda yaşayanların tepkisi batıdakilerden farklı olabiliyor. Ancak her zaman da düşünüldüğü gibi olmuyor. Örneğin Naziler sadece Almanya'nın doğusunda yok, batıda, güneyde, kuzeyde, yurtiçi ya da yurtdışında da var. Hepsi aynı kefeye konulamaz ancak sonuçta heryerde rahatça gösterimi sergiliyorum. Seyircilerin tepkileri farklı olabiliyor. Bu nedenle belirli beklentilerle sahneye çıkmamaya alışmam gerekti. Ancak böyle olduğu için de müteşekkirim çünkü bunca yıldan sonra hala yaptığım işe önem veriliyor. Önümüzdeki yıllarda da Nasyonal Sosyalizm ideolojisi ile iştigal etmeye, bu konuda çalışmaya devam etmemiz gerektiğine inanıyorum.

©Deutsche Welle Türkçe

Söyleşi: Hülya Topcu