Somali'de iç savaşın gölgesinde bayram

Makineli tüfek sesleri, patlayan el bombaları, panik içersinde kaçışan insanlar ve yerlerde yatan cesetler … Vahşi bir iç savaşın hüküm sürdüğü Somali'nin başkenti Mogadişu'da bu görüntü ve feryatlar artık günlük hayatın bir parçası. Aşırı İslamcılar ülkenin neredeyse tamamına hâkim ve geçici hükümetin son birliklerini de dize getirmekle tehdit ediyorlar.

Afrika Birliği'ne bağlı barış gücünün desteğine rağmen, geçici hükümet başkentte bile sadece bazı bölgeleri denetim altında tutabiliyor.

Hükümetin zayıflığından yararlanan İslamcılar'ın baskısı artıyor. En büyük ikinci İslamcı grup olan Hizbul İslam'ın lideri Hasan Dahir Aveys geçici hükümete ardı ardına, "halkı temsil eden bir hükümet yok sözde hükümet silahlarını bıraksın, siz mağlup olmaya mahkumsunuz" çağrısını yapıyor.

Radikal İslamcı El Şabaab milislerinin sözcüsü Şeyh Ali Muhammed Hüseyin, şimdi de kadın ve çocuklara, hükümete ilan ettikleri cihada katılma çağrısı yaptı. Yüzlerce kadın ve çocuğun geçtiğimiz haftalarda kamplarda intihar komandoluğu eğitiminden geçirildiğini iddia ediliyor.

Aşiretlerin ikilemi

Somali içi boş bir devlet, yirmi yıldır ülkeyi yönetebilecek bir hükümetten yoksun. Oysa savaşın sona ermesinde aşiret liderlerinin de katkısı olabilir. Uluslararası Kriz Grubu'ndan Ernst Jan Hogendoorn aşiretlerin rolüne şu sözlerle ışık tutuyor: "Bazı teşvikler olsa aşiretlerin çoğunluğu geçici hükümeti desteklerdi. Ancak hükümet istekli ya da bunu yapacak durumda olmadığı için aşiretler ikilemde kalıyor. Zira hükümeti desteklemeleri halinde Şahaab bölgelerine girer ve onları öldürür. Hükümet onlara koruma sağlayamayacak kadar zayıf.”

Hükümet içinde güç mücadelesi

Hükümetin güçsüz olmasının en önemli nedenlerinden biri iktkidar bünyesindeki koltuk ve güç mücadelesi. Bunu Batı tarafından desteklenen Devlet Başkanı Şeyh Şerif Ahmed de, "Bir çok Somalili'nin Hükümet'e karşı şüphesi yolsuzluk ve kötü yönetişimden kaynaklanıyor. Bu nedenle ülkede ilerleme sağlanamıyor. Ben başbakana bunlara son verilmesi talimatını verdim” sözleriyle kabul ediyor.

Bölge ülkeleri kaygılı

Ancak zaman daralıyor. Milisler Afrika Birliği Barış Gücü askerlerine karşı nefreti tetikliyor ve ülke dışından gelen İslamcı militanların sayısı artıyor. Komşu devletler endişe içinde. Ancak Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nden Emmanuel Nyabera asıl sivil halkın acılara maruz kaldığını ve çatışmalardan kaçan mültecilere yardım etmekte güçlük çektiklerini söylüyor ve son olarak Kenya'nın “Somali yeterli düzeyde güvenli, mültecileri geri gönderin” talimatını verdiğini açıklıyor.

Halk umutsuz ve Mogadişu'da düzenlenen protesto gösterilerinde barış istediğini haykırıyor. Gösteri hükümet tarafından düzenlenmiş olsa da dile getirilen öfke gerçek. Zira herkes en az bir akrabasını ya da arkadaşını iç savaşta kaybetmiş ve ne yazık ki şiddetin yakın bir zamanda biteceğine dair bir emare de yok.

Marc Engelhardt/ Çeviren: Değer Akal

Editör: Ahmet Günaltay