Sokak köpeklerine "ötanazi" yolunu açan düzenleme yasalaştı
30 Temmuz 2024
Sokak hayvanlarına yönelik düzenlemeler içeren Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda 224 ret oyuna karşı 275 oyla kabul edildi.
AKP ve MHP'li vekillerin oylarıyla onaylanan ve toplam 17 maddeden oluşan kanun teklifi, sokak köpeklerinin öldürülmesine imkân tanıyor. Kanun teklifinin 5'inci maddesinde, sokak köpeklerine "ötanazi" uygulanmasının yolunu açan Veterinerlik Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu'na atıfta bulunuluyor.
Bu atıfla kanun teklifine dolaylı olarak eklenen hükümlerde şöyle deniyor:
"Hayvanlara ötanazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilecek. Ötanazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılacak."
Teklifin 4'üncü maddesinde yer alan "rehabilite edilenler" ifadesi de TBMM'deki ilgili komisyon görüşmelerinde "rehabilite edilen köpekler" şeklinde değiştirilerek kedilerin kapsam dışına alınması sağlanmıştı.
Belediyelere getirilen yükümlülükler
Yeni yasa; büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan veya bu kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilecek.
Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028'e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacak.
Belediyeler, bu tarihe dek hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5'i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Söz konusu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40'ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak.
Kedi ve köpek sahipleriyse hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
Mevcut barınak sayısı 322
TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı ve AKP Kahramanmaraş Milletvekili Vahit Kirişci, TBMM Genel Kurulu'nda kanun teklifinin tümü üzerindeki görüşmelerin ardından milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtlarken "Barınak sayısı 322 adet olup halen kapasitesi 105 bindir. Burada '4 milyon hayvanı da bu barınaklarda tutacaksak ne kadar barınağına ihtiyacımız var?' sorusu geliyor. Takvim olarak 31 Aralık 2028'in bildirilmesinin esas amacı aslında budur. Dolayısıyla bu kanun yürürlüğe girdiğinden itibaren dört yıl süreyle belediyelerin kendi bütçelerinden bahsedilen oranlar nispetinde bu parayı ayıracaklar ve buradan hareketle de bu barınakları yapacaklar" dedi.
Özel: AYM'ye götüreceğiz
Yüz binlerce sokak köpeğinin öldürülmesine imkân tanıyan tartışmalı düzenlemeye hayvan hakları savunucularının yanı sıra çok sayıda sivil toplum kuruluşu ve muhalefet partileri de karşı çıkıyor.
Kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesinin ardından açıklamalarda bulunan CHP Genel Başkanı Özgür Özel, "Teklifin açıkça Anayasa'ya aykırı olduğu, yaşam hakkını savunmadığı çok ortada. O yüzden Anayasa Mahkemesi (AYM) ile ilgili süreci hep birlikte değerlendirip, Anayasa Mahkemesi'ne kanunu götüreceğiz" dedi.
CHP lideri, "Bizim belediyelerimiz kendi üzerine düşenlere bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da yapacaktır" diye ekledi.
Meclis tatile girdi
Yasa, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da imzalanıp Resmi Gazete'de yayımlandığı takdirde yürürlüğe girecek.
TBMM'de 28'inci Dönem'in ikinci yasama yılı bu kanunla sona erdi. Meclis Başkanvekili Celal Adan, oturumu 1 Ekim Salı yeniden toplanmak üzere kapattı.
DW,ANKA/CÖ,BÖ